Bổ sung nhiều chất xơ có thể giúp ngăn ngừa táo bón. Ảnh: asha.org

Táo bón là tình trạng rối loạn tiêu hóa xảy ra khá phổ biến ở trẻ. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ vẫn còn mơ hồ trong việc tìm biện pháp phòng bệnh táo bón ở trẻ em. Bài viết dưới đây sẽ giúp các phụ huynh hiểu rõ hơn về táo bón, nguyên nhân gây bệnh cũng như cách phòng chống táo bón ở trẻ em hiệu quả mà lại dễ thực hiện

Táo bón ở trẻ là gì?

Táo bón ở trẻ là khi trẻ khó khăn trong việc đại tiện vì phân khô cứng. Có thể nói, táo bón là tình trạng rối loạn tiêu hóa phổ biến ở trẻ em, nhất là lứa tuổi từ sơ sinh đến 5 tuổi.

Bạn có thể nhận biết một đứa trẻ bị táo bón qua các dấu hiệu như:

- Số lần đi cầu ít hơn 3 lần mỗi tuần (đối với trẻ sơ sinh là ít hơn 2 lần/ngày).

- Khi đi đại tiện phải rặn mạnh, đau đớn do phân khô cứng, gồ ghề.

- Trong một số trường hợp còn có máu trong phân của trẻ.

Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ em

Chỉ khi biết rõ nguyên nhân gây táo bón ở trẻ thì cha mẹ mới có cách phòng chống táo bón ở trẻ được. Vậy đâu là nguyên nhân gây táo bón ở trẻ?

Thực tế có rất nhiều lý do khiến trẻ bị táo bón như:

Chế độ ăn uống

- Trẻ ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo và ít chất xơ. Chúng bao gồm thức ăn nhanh, đồ ăn vặt và nước giải khát.

- Không uống đủ nước.

- Có một sự thay đổi trong chế độ ăn uống. Điều này bao gồm khi trẻ thay đổi từ sữa mẹ sang sữa bột, hoặc khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc.

- Trẻ có thể bị táo bón do sữa công thức được pha không đúng tỷ lệ. Mẹ bị táo bón kinh niên cho con bú có thể làm trẻ mắc chứng táo bón. Khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ quá ít chất xơ. Trẻ có thói quen không hoặc ăn quá ít rau và trái cây tươi, uống rất ít nước.

Thiếu tập thể dục

Ít vận động sẽ khiến ruột làm việc kém hiệu quả hơn.

Vấn đề cảm xúc

Vì một lý do nào đó mà trẻ nhịn không đi tiêu hoặc thời điểm trẻ chuyển giao giữa bú mẹ và ăn dặm, lo lắng học hành… cũng dẫn đến táo bón.

 Trẻ mắc một số bệnh lý

- Các vấn đề về đường ruột, trực tràng hoặc hậu môn.

- Các vấn đề về hệ thần kinh, chẳng hạn như bại não.

- Các vấn đề nội tiết, chẳng hạn như suy giáp.

- Một số thuốc điều trị bệnh cũng dẫn đến táo bón ở trẻ. Ví như chất bổ sung sắt, một số loại thuốc chống trầm cảm và chất ma túy như codeine.

Những thời điểm dễ xảy ra chứng táo bón ở trẻ em

Giai đoạn trẻ tập ăn dặm

Trẻ đang từ bú mẹ hoặc bú bình chuyển sang ăn thức ăn đặc hơn có thể bị táo bón do ăn không đủ lượng chất xơ và uống không đủ nước.

Giai đoạn tập ngồi bô hay bồn cầu

Trẻ có nguy cơ bị táo bón trong giai đoạn này vì nhiều nguyên nhân sau đây:

- Chế độ ăn cần cho trẻ ở giai đoạn này vẫn còn phụ thuộc nhiều vào sữa nên trẻ dễ bị thiếu hụt chất xơ làm phân khô cứng gây ra táo bón.

- Khi trẻ không thích hoặc chưa sẵn sàng để ngồi vào "chỗ mới" vì cảm giác khó chịu. Phản xạ thông thường của trẻ sẽ là cố gắng "nhịn", nhất là đối với những trẻ bị đi phân cứng hoặc đau khi đi tiêu.

Giai đoạn đi học

Một số bé "nhịn" đi tiêu vì không muốn dùng nhà vệ sinh tại trường. Do trẻ không quen hoặc có cảm giác quá "công cộng". Điều này cũng có thể gây nên chứng táo bón ở trẻ em.

Phòng bệnh táo bón ở trẻ em

Ý nghĩa của việc phòng bệnh táo bón ở trẻ là để tránh được những biến chứng táo bón ở trẻ đồng thời giúp trẻ trẻ có một hệ tiêu hóa tốt, phát triển toàn diện.

Thực tế thì cách phòng chống táo bón ở trẻ em không quá khó. Tùy thuộc vào triệu chứng, nguyên nhân, lứa tuổi và sức khỏe để bạn lựa chọn cách chữa và phòng chống bệnh táo bón ở trẻ.

Phòng táo bón ở trẻ bao gồm việc:

Thay đổi chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị táo bón

- Cho trẻ uống nhiều nước hơn. Uống đủ nước và các loại nước trái cây khác sẽ giúp phân di chuyển dễ dàng hơn qua ruột. Việc thay đổi lượng nước cần dựa vào cân nặng và lứa tuổi. Nhưng hầu hết trẻ em tuổi đi học cần ít nhất 3 đến 4 ly nước mỗi ngày. Nếu trẻ bị táo bón trong giai đoạn chuyển từ sữa mẹ sang thức ăn đặc, hãy cho trẻ tập uống 1 ly nước nước táo, lê, hoặc nước mận mỗi ngày.

- Bổ sung nhiều chất xơ. Các loại thực phẩm giàu chất xơ (như trái cây, rau và bánh mì nguyên hạt) có thể giúp ngăn ngừa táo bón. Chất xơ không thể được tiêu hóa, vì vậy nó giúp làm sạch ruột bằng cách di chuyển dọc theo ruột.

- Nếu trẻ uống sữa bò bị táo bón, mẹ nên pha sữa loãng hơn bình thường một chút. Hoặc mẹ pha thêm vào sữa một thìa cà phê nước ép trái cây như cam, quýt… cho trẻ uống.

Đây không chỉ là cách phòng bệnh táo bón ở trẻ em mà nó còn được áp dụng cho mọi lứa tuổi khác nhau.

Đảm bảo trẻ có vận động thể lực

Hoạt động thể chất thúc đẩy ruột đi vào hoạt động là cách phòng bệnh táo bón ở trẻ em khá hiệu quả. Hãy cho trẻ ra ngoài chơi đùa thay vì ngồi xem TV hay điện thoại.

Phát triển một lịch trình bữa ăn thường xuyên

 Ăn uống là một chất kích thích tự nhiên cho ruột, do đó, các bữa ăn đều đặn có thể giúp trẻ phát triển thói quen đi cầu bình thường. Nếu cần thiết, hãy để trẻ ăn sáng sớm hơn một chút để trẻ có thể đi đại tiện ở nhà trước khi đến trường. Đây là cách phòng táo bón ở trẻ em sợ đi vệ sinh ở trường hay nơi công cộng.

Thói quen ruột tốt

Cố gắng đưa trẻ vào thói quen vệ sinh thông thường. Cho trẻ ngồi vào nhà vệ sinh ít nhất hai lần một ngày trong ít nhất 10 phút. Nên làm điều này ngay sau bữa ăn. Bạn nên tìm cách để trẻ thực hiện điều này một cách thoải mái nhất. Đây cũng là mẹo hay giúp phòng bệnh táo bón ở trẻ.

Ngoài các biện pháp trên, mẹ cũng có thể xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng từ phải qua trái 3 - 4 lần vào khỏang cách giữa hai bữa ăn để kích thích làm tăng nhu động ruột.

Với những trẻ bị táo bón do bệnh lý, mẹ nên đưa bé đi khám và điều trị sớm bệnh lý đó. Khi khỏi bệnh tình trạng táo bón của bé cũng sẽ được cải thiện.

Trẻ nhỏ cũng là đối tượng hay bị táo bón do thuốc bởi thường xuyên mắc bệnh. Khi cho bé dùng thuốc nếu có hiện tượng táo bón, mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ kê đơn để đổi thuốc hoặc giảm liều… tránh táo bón ở trẻ.

Lưu ý: Trong một số trường hợp, nếu việc phòng táo bón ở trẻ em trên không hiệu quả với bé nhà bạn thì bạn nên đưa bé đi khám để được điều trị kịp thời. Vì có thể táo bón chỉ là biểu hiện của một vấn đề sức khỏe nào khác./.