PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dinh, nguyên giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng trung ương, cho biết viêm xoang không loại trừ lứa tuổi, ngay từ khi trẻ 1 tháng tuổi đã có thể bị viêm xoang cho đến tuổi già.

Việc không phát hiện và điều trị sớm viêm xoang có thể gây các biến chứng nguy hiểm như:

Biến chứng viêm hốc mắt, 10% có thể bị mù

Trong viêm xoang nhiễm khuẩn ở trẻ, có tới 75 - 85% bị viêm hốc mắt. Nhiễm khuẩn hốc mắt là do nhiễm khuẩn thứ phát từ bên ngoài vào do từ các hốc xoang vây quanh là xoang hàm trên, xoang sàng.

Các nhiễm khuẩn này khác ảnh hưởng do chấn thương, dị vật. Sự nhiễm khuẩn từ xoang sàng có thể trực tiếp xuyên qua cấu trúc xương, bắt đầu gây viêm màng xương rồi tới nhãn cầu, hoặc gián tiếp thông qua đám tĩnh mạch không có van bao vây quanh nhãn cầu.

Có 1-3% viêm xoang nhiễm khuẩn bị biến chứng. Trong bệnh viêm xoang nhiễm khuẩn có 13% trở thành viêm xoang phức tạp và hốc mắt là do viêm xoang chiếm tỉ lệ 75-85%.

Trước kỷ nguyên kháng sinh, 17% bệnh nhân viêm hốc mắt bị chết do viêm màng não và 20% bệnh nhân bị mù mắt. Ngày nay nhờ vai trò của kháng sinh, tỉ lệ chết chỉ còn 3% và 10% bệnh nhân viêm hốc mắt bị mù.

Viêm hốc mắt do viêm xoang biểu hiện: mắt và tổ chức xung quanh hốc mắt bị nhiễm khuẩn, viêm xương, viêm dây thần kinh thị giác, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, hình thành u nang nhầy Mucocele làm thành xương bị ăn mòn mỏng và viêm đáy mắt.

Biểu hiện của áp xe hốc mắt do viêm xoang là mắt vì viêm và phù nề dữ dội làm mắt bị đẩy lồi ra phía trước, nhãn cầu bị hạn chế vận động, bị mù hoàn toàn nếu thiếu máu cục bộ kéo dài trong 90 phút.

Sự biến dạng nhãn cầu gây tổn thương thần kinh thị giác do đó phẫu thuật áp xe mắt được coi là một phẫu thuật cấp cứu.

Tuyến lệ hoặc ống lệ và các tế bào bao quanh dễ bị viêm. Sự nhiễm khuẩn mắt là do tĩnh mạch mắt bị bít tắc dẫn tới viêm dây thần kinh thị giác, màng não bị viêm và cuối cùng là áp xe não và viêm tắc tĩnh mạch xoang hang.

Triệu chứng lâm sàng: là các triệu chứng của viêm xoang mạn tính hoặc cấp tính và những triệu chứng của viêm hốc mắt: bao gồm phù nề quanh hốc mắt, mắt bị lồi, giảm thị lực.

Ngoài ra, còn có sự liên quan phía sau của ổ mắt như: hội chứng khe ổ mắt trên có dây III, IV, và dây thần kinh IV đi qua khi bị viêm gây ra triệu chứng sụp mi, giãn nở đồng tử, giảm cảm giác giác mạc...

Hội chứng đỉnh ổ mắt: có khe ổ mắt trên và lỗ thị giác gây nên đau đầu dữ dội và giảm thị lực gặp trong huyết khối xoang hang, nếu không điều trị kịp thời sẽ lan sang hai mắt và nhanh chóng dẫn tới mù hai mắt.

Biến chứng não

Viêm màng não mủ, áp xe ngoài màng cứng, áp xe não... thường do viêm xoang trán cấp tính. Vỏ não có thể bị viêm vùng tiếp xúc với thương tổn màng não, thương tổn xương. Quan trọng nhất là áp xe đại não, thùy trán. Dấu hiệu thay đổi tính tình xuất hiện sớm nhất.

Các triệu chứng định khu như liệt ít xuất hiện. Hội chứng viêm nhiễm và tăng áp lực sọ não thường xuất hiện rất rõ. Tiên lượng không tốt khi có áp xe thùy trán. Vì vậy, khi có các triệu chứng của nhiễm khuẩn nội sọ, khi tìm nguyên nhân cần nghĩ tới viêm xoang.

Viêm tắc tĩnh mạch

Thường có viêm tắc xoang tĩnh mạch dọc trên, xoang hang... Bệnh thường do viêm xoang bướm hay do viêm tấy ổ mắt gây ra.

Triệu chứng bệnh xuất hiện một cách ồ ạt, sốt cao, rét run, nhức đầu, cứng gáy. Màng tiếp hợp bị phù nề, đỏ bầm, nhãn cầu lồi phía trước, kém di động, gai mắt nề. Bệnh thường lan nhanh ra hai bên mắt. Tiên lượng rất nặng, trước khi có kháng sinh thì tỉ lệ tử vong rất cao. Hiện tỉ lệ này đã giảm nhiều.

Viêm họng mạn tính

Đây là biến chứng chủ yếu của viêm xoang mạn tính. Dịch mũi phần nhiều là dịch nhầy hoặc mủ, màu vàng, màu xanh, có khi có mùi hôi. Lượng dịch và mủ có khi liên quan tới tình trạng bệnh. Mủ và chất nhầy xuống họng.

Bệnh nhân thường đau họng, nuốt vướng do dòng mủ liên tục từ xoang chảy xuống họng. Ngoài ra, các triệu chứng thường thấy là đầy bụng, ợ hơi, nghẹt thở, đánh trống ngực… Bệnh nhân thường bị chẩn đoán nhầm là đau dạ dày.

Viêm phế quản mạn tính

Viêm xoang hàm và xoang sàng thường gây ra biến chứng này. Bệnh nhân không nhức đầu, không nghẹt mũi mà đi khám vì ho, khạc ra đờm đôi khi cả máu, sốt nhẹ về chiều, ăn kém ngon.

Triệu chứng giống với bệnh lao nhưng khi xét nghiệm đờm, chụp phổi, tốc độ máu lắng, BCG test… đều không có biểu hiện bệnh lao. Khám tai mũi họng thấy mủ ở khe giữa, X-quang Blondeau, Hirtz thấy hình ảnh mờ xoang.

Vì thế, nếu thấy các triệu chứng như chảy mũi kéo dài, ho kéo dài, đau đầu, sưng mắt... nên đi khám tai mũi họng ngay, đừng để viêm xoang cấp thành viêm xoang mạn và tránh các biến chứng đáng tiếc.

Đi bơi cẩn thận viêm xoang biến chứng mờ mắt

Nhiều trẻ sau khi đi bơi 1-2 tuần đã bị viêm xoang gây sưng mặt, mờ mắt… nhưng cha mẹ không nghĩ là do đi bơi. Việc không biết cách phòng tránh khi bơi lội dẫn tới mắc viêm xoang không chỉ gây đau tại chỗ mà còn gây các biến chứng nguy hiểm.