Một con cá voi xám chết vì đói vào ngày 2-4 vừa qua tại miền nam California - Ảnh: Marine Mammal Center

Theo trang Los Angeles Times, dọc bờ biển miền đông nước Mỹ, từ đầu năm 2019 đến nay liên tiếp ghi nhận những vụ xám chết và trôi dạt vào bờ. Cụ thể, có đến 31 xác cá chết đã được tìm thấy ở khu vực này, nhiều nhất trong gần 20 năm qua.

Số lần bắt gặp cá voi xám - nhất là cá voi đi theo cặp hay đàn - trên toàn Thái Bình Dương trong 4 tháng qua đã giảm nghiêm trọng, có nơi giảm đến 30%.

Hay tại Trung tâm Động vật biển ở Sausalito, California (Mỹ), thời điểm này hằng năm chỉ ghi nhận 2-3 con cá voi xám chết, tuy nhiên năm nay có đến 7 con.

Ở miền bắc Thái Bình Dương, lần gần nhất ghi nhận con số cá voi xám chết "khủng" trong quý 1 là vào năm 2000. Khi đó có đến 86 con đã đột ngột bỏ mạng vì sự thay đổi khác thường của nhiệt độ nước biển.

Điều đáng lo là nguyên nhân cái chết của chúng chưa được rõ ràng.

Một xác cá voi xám trôi dạt vào bờ ở San Francisco - Ảnh: SCIENCE

Theo các nhà khoa học, phần lớn cá voi chết từ đầu năm là do chết đói.

Cụ thể, trong 21 xác chết cá voi xám được phát hiện tại khu vực bờ biển Long Beach, Los Angeles, hay vịnh San Francisco… đa số vẫn chưa trưởng thành và khoảng 80% chết do kiệt sức vì không đủ thức ăn.

TS Padraig Duignan - từ Trung tâm Động vật biển - đã mổ khám nghiệm 7 thi thể cá chết trôi dạt vào khu vực của trung tâm thì phát hiện 4 trong số đó thiếu chất dinh dưỡng trầm trọng.

"Cơ thể của chúng dường như không còn mỡ nhiều như trước, thay vào đó xương xẩu ngày càng hiện rõ" - ông Duignan nói.

Tuy nhiên, vì sao cá voi xám lại thiếu chất và chết đói vẫn chưa thể lý giải cụ thể.

Ông Justin Greenman thuộc Cơ quan Khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA) nói nếu vẫn chưa tìm ra và giải quyết gốc rễ vấn đề, số cá voi chết sẽ tăng đáng kể trong tháng tới đây do những đàn cá voi xám sắp di cư từ vùng biển ấm Mexico về vùng cận Bắc Cực để kiếm ăn.

Trong khi đó, vùng biển lạnh này lại đang ghi nhận số lượng cá chết nhiều nhất trong thời gian qua.

Một xác cá voi xám chết với lượng mỡ thấp hơn nhiều mức bình thường - Ảnh: Marine Mammal Center

Ông Frances Gulland, nghiên cứu sinh Trường Thú y Davis, thuộc ĐH California (Mỹ), dự đoán hết mùa di cư năm nay, số lượng cá voi chết có thể chạm ngưỡng 60-70 con.

"Nếu quả thật tình hình ngày càng tệ hơn trong tháng 5, chúng ta sẽ không thể ngồi yên" - ông Gulland nói.

Hiện tại, một số nhà khoa học làm việc cho NOAA đang đề xuất thực hiện một nghiên cứu trên diện rộng ở vùng biển bắc Thái Bình Dương cận Bắc Cực để biết rõ thời gian và địa điểm cá voi xám kiếm ăn trong khu vực này, qua đó có thể lý giải có phải do thiếu mồi khiến cá voi chết đói không.

Nếu không phải thì đâu là lý do ngăn chúng tiếp cận con mồi đến nỗi phải bỏ mạng?

TTO - Loài cá voi mà chúng ta biết ngày nay không hề giống với tổ tiên của chúng hàng chục triệu năm về trước.