Ảnh: Huyền Minh

Nếu không rành rất dễ lầm đồ đồng được nuôi với đồ đồng đánh bắt được từ ruộng, từ sông. Con ếch nuôi ngó to xác vậy chứ thịt trắng bợt, nhão nhẹt, ít thơm ngon. Trong khi ếch soi bắt được sàng sàng lỡ cỡ mà chắc thịt, vàng ươm. Trong các loại cá đồng nhiều nhất vẫn là cá rô, rất ngon và lành, đã vậy lại nấu được nhiều món.

Cũng là con cá rô nhưng ở nhà tôi, mỗi người lại thích ăn một món. Người thì thích để vảy chiên xù chấm mắm gừng. Người thích nướng mọi chấm muối hột giã với ớt hiểm, nhậu lai rai. Người thích um, người thích nấu, người thích kho. Kho thì còn kho với gừng hay kho với khế. Nhưng thích gì thì thích, tôi dám chắc các thành viên trong gia đình đông đúc của tôi đều thích món canh hết sức đặc biệt của mẹ.

Này nhé, cá rô mua về làm sạch rồi luộc lên. Luộc với lửa vừa phải và chín tới là bắc xuống ngay. Có thế cá mới không bị nát mà nước lại không bị đục. Mẹ gỡ thịt cá không quên ướp mắm ngon, tiêu, hành. Nước luộc cá sẽ được dùng như nước nấu canh.

Mẹ còn tận dụng cả đầu và xương cá rô giã nhỏ và lọc, để lấy thêm một ít nước. Nước này mẹ gọi là nước cốt. Nếu nếm cả hai thứ ta sẽ thấy có những khác biệt. Nước luộc cá là thứ nước ngọt thanh nhẹ, trong khi nước cốt cá cho vị ngọt mặn mòi. Mẹ trộn cả hai thứ nước và nấu lại trên bếp.

Khi sôi bùng sẽ bỏ nạc cá đã ướp vào, không quên đập một chút gừng bỏ vào xoong. Mẹ bảo gừng có thể dùng nhiều với món cá rô kho nhưng ở món canh là hỏng. Không thể thiếu gừng nhưng nhớ chỉ cho có. Nghĩa là in ít thôi! Nghĩa là thoang thoảng. Rau cải cho sau cùng, sau khi nêm nếm vừa miệng và nhớ đừng để rau chín nhừ.

Đấy! Cách mẹ nấu con ăn, chả cần ai chỉ bày. Nhìn chúng tôi háo hức húp chan, mẹ rất vui và chẳng mấy khi quên đọc câu thơ:

Cá rô canh cải nấu gừng

Không ăn thì chớ xin đừng mỉa mai.

Qua rằm tháng tám năm 2002, mẹ mất. Đã mấy mùa Trung thu đi qua và cả mùa này, Trung thu vẫn hằng năm trở lại và món canh dân dã của mẹ vẫn đẫm đầy nỗi nhớ trong tôi, mỗi khi mùa nước đến.