Rất đông bạn đọc hâm mộ lên sân khấu chụp ảnh chung với nhà văn Nguyễn Nhật Ánh và nhà văn Dương Thụy tại lễ trao giải Sách bán chạy sáng 24-3 - Ảnh: L.ĐIỀN

Điều này gợi lên một câu hỏi: Xu hướng đọc nổi trội của bạn đọc trong nước đang như thế nào? Trả lời cặn kẽ vấn đề này chỉ có thể trông chờ vào các nhà xã hội học, tuy nhiên chúng ta có thể lắng nghe từ những người trong cuộc: những người làm sách, nhà phát hành và cả bạn đọc.

Giới trẻ đọc sâu

Ông Võ Ca Dao - đại diện Alpha Books - cho biết có một lớp bạn đọc trẻ hình thành cộng đồng doanh nghiệp/khởi nghiệp, họ quan tâm các sách về LEAN (sản xuất tinh gọn), tạo lập mô hình kinh doanh, những sách về các mô hình nền tảng như Uber, Airbnb...

"Trong khi đó, với bạn đọc cá nhân, có hiện tượng quan tâm đến các sách về cân bằng cuộc sống với công việc, các sách về kinh doanh và đầu tư cá nhân. Bên cạnh đó, các sách về sales, marketing, chứng khoán vẫn còn bán tốt" - đại diện Alpha Books cho biết.

Từ thị trường phía Bắc, bà Khúc Thị Hoa Phượng - giám đốc NXB Phụ Nữ - cho rằng nếu nhìn kỹ thị trường sách theo các nhóm bạn đọc sẽ thấy có sự quan tâm khác nhau, và mỗi nhóm sẽ có những đầu sách đang bán chạy.

Chẳng hạn nhóm bạn đọc quan tâm đến nghiên cứu, khảo cứu, vấn đề nữ quyền: họ tìm đọc các sách như Văn hóa nước và hàng hải thời cổ của Việt Nam, Vấn đề phụ nữ ở nước ta.

Bên cạnh đó là nhóm độc giả trẻ đang tìm hướng đi cho bản thân: họ đọc các sách về kỹ năng, hướng nghiệp, kinh nghiệm từ các tập đoàn.

Nhóm độc giả quan tâm đến giáo dục và thiếu nhi: họ tìm sách về giáo dục trẻ theo phương pháp mới, các quan niệm về giáo dục tiến bộ của phương Đông và phương Tây, những kinh nghiệm làm cha/mẹ trong thế giới hiện đại; đặc biệt hiện nay có dòng sách mới đang được các phụ huynh quan tâm là dạy con tại nhà (homeschooling).

Tất nhiên, các sách văn học kinh điển hoặc tác phẩm đoạt giải thưởng uy tín như Nobel, Pulitzer, Goncourt vẫn thu hút bạn đọc. Đây là cơ sở của thương hiệu sách Nhã Nam nhiều năm theo đuổi mảng "văn chương tên tuổi" này.

Và mặc dù thuộc vào hàng kén độc giả có chiều sâu, văn chương kinh điển vẫn còn được nhiều bạn đọc mến mộ. Bạn Trần Bạch Đằng tự nhận mình rất mê các sách kinh điển của các tác giả người Anh, Mỹ, Pháp.

"Anh là đất nước khai sinh ra nhiều nhà văn xuất sắc cùng những tác phẩm để đời, Mỹ là đất nước có chất lượng tác giả viết chắc tay nhất vì trước giờ chưa đọc được cuốn văn học Mỹ nào dở cả, Pháp lại là đất nước có những tác giả với lối viết hoa mỹ lôi cuốn người đọc" - Đằng tâm sự.

Thực tế - nhanh - sốc

Một cái nhìn từ Công ty Phương Nam - đơn vị vừa xuất bản vừa phát hành sách - cho thấy nhu cầu đọc sách của giới trẻ hiện nay do ảnh hưởng của lối sống hiện đại nên họ có khuynh hướng tập trung vào những yếu tố "nhanh - sốc - thực tế": "Với sách văn học, họ đọc truyện ngắn nhiều hơn; với sách kinh tế, họ đọc những đề tài sát với công việc hoặc nhu cầu tìm hiểu hằng ngày của họ" - ông Ngô Lê Huấn, đại diện Công ty Phương Nam, ghi nhận.

Cũng từ góc nhìn này nên trong số sách bán chạy được, bên cạnh những đầu sách như: Lớp học mật ngữ, Vô cùng nhẫn tâm - vô cùng yêu thương, Thoát đến phương Tây, Khéo ăn khéo nói sẽ có được thiên hạ, có một quyển vừa ra đã bán rất chạy, là Đừng nói chúng ta không lợi quyền.

Quyển này được quan tâm vì nội dung về cuộc cách mạng văn hóa ở Trung Quốc - đề tài quyến rũ bởi một số sự thật đang khiến nhiều bạn đọc muốn tìm kiếm sau khi thấy nhan đề sách có vẻ "sốc".

Có một thực tế khác là trình độ thẩm mỹ của bạn đọc đang ngày một tăng nhanh, thể hiện ở dòng artbook của NXB Kim Đồng trong mấy năm trở lại đây rất thu hút bạn đọc.

Bên cạnh đó là dòng sách mỹ thuật của Đông A cũng đang được bạn đọc tìm kiếm với các quyển đang hot: Nghệ thuật và tâm thức sáng tạo, Câu chuyện nghệ thuật, bộ 3 cuốn 100 ý tưởng thay đổi nghệ thuật, 100 ý tưởng thay đổi thiết kế đồ họa và 100 ý tưởng thay đổi nhiếp ảnh...

Du lịch và trở về

Và trong khi các đơn vị làm sách đang khai thác mảng sách du học và du lịch - hai mảng đề tài chưa bao giờ ngớt bạn đọc, thì mấy năm gần đây dòng sách trở về - hoài niệm nổi lên thu hút nhiều độc giả, mà mảng đề tài về Sài Gòn trội lên dễ thấy nhất.

Cũng ở mảng đề tài này, thị trường chứng kiến một số đơn vị xem sách về Sài Gòn như một kiểu "trend" đang ăn khách nên tổ chức bản thảo có phần non tay. Trong khi ở chiều ngược lại, phía người đọc đang ngày càng kỹ tính khi chọn sách.

Bà Đinh Thanh Thủy - giám đốc NXB Tổng Hợp TP.HCM - cho biết trong mấy năm gần đây có nhiều bạn đọc độ tuổi trung niên từ nước ngoài về Việt Nam tìm sách đọc. Họ chú ý tìm kiếm sách về lịch sử, văn hóa, kiến trúc đô thị Sài Gòn, về những gì gắn bó với ký ức tuổi thơ và quê nhà một thuở...

Chính vì đón bắt được xu hướng đọc ấy, làng sách chứng kiến một loạt sách thu hút nhiều bạn đọc như: Dáng hồn đô thị, Bông trái quê nhà, Bóng chiều quê, Việt án lần theo trang sử cũ, Bước đường của cải lương, Bên kia cầu chữ Y... và những quyển từ lâu trở thành "kinh điển" như Sài Gòn năm xưa, Sài Gòn tạp pín lù của Vương Hồng Sển vẫn luôn được nhiều người tìm đọc.

TTO - Nhà xuất bản Trẻ vừa làm cuộc trao giải cho các tác giả sách bán chạy, ghi nhận vị trí đầu bảng sách best-seller của đơn vị này là 'Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ' của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, đến nay đã vượt mốc 400.000 bản.