Tôi phải vận dụng hết năng lực ngoại ngữ “nói mỏi tay” của mình để giải thích đó không phải là nhân vật lịch sử, văn hóa, mà là “công nghệ” làm đường của VN. Ở những nơi địa hình phức tạp, nền đất yếu, cầu đường hay bị lún sụt, nhà thầu xây dựng cần có thời gian gia cố công trình sau khi đưa vào sử dụng nên mới có tên đường như thế.

Người được giải thích có vẻ không thỏa mãn khi biết nhiều công trình xây dựng bị lún sụt gây tai nạn nguy hiểm cho người dân, nên hỏi tiếp: “Sao không chờ gì, lại chờ lún?”. Đến đây tôi bí, phải đổ cho “đó là vấn đề kỹ thuật” trong xây dựng cầu đường.

Vừa qua, dư luận cả nước lại quan tâm theo dõi sự cố “tuyến đường vàng” cao tốc Nội Bài - Lào Cai vừa được khánh thành đã bị nứt, lún. Dân chúng không khỏi hoài nghi, lo ngại về chất lượng công trình, “nứt đường, nứt cả niềm tin”.

Tình trạng “đường chờ lún” phổ biến ở nước ta đến mức khi thông xe đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, cơ quan chức năng đã thông báo đến 10 vị trí phải chờ lún và giải thích đó là cần thiết để khai thác hiệu quả tuyến đường.

Trả lời báo chí, các chuyên gia xây dựng cho rằng hiện nay trên thế giới không nước nào xây dựng xong công trình mà còn gắn biển “chờ lún”. TS Phạm Sanh, một chuyên gia giao thông, khẳng định: “Đường chờ lún chỉ có ở VN!”.

Còn PGS.TS Trần Chủng - trưởng ban chất lượng Tổng hội Xây dựng VN, nguyên cục trưởng Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) - không đồng tình việc cắm biển chờ lún ở đường cao tốc.

Nếu biết được nền đất ở đó yếu thì phải chọn giải pháp xử lý để kiểm soát được độ lún và tốc độ lún chứ không phải cắm biển.

Để công trình đưa vào khai thác sử dụng bình thường khi nền vẫn còn lún, các nước đều đưa ra các tiêu chuẩn kỹ thuật quy định về độ lún còn lại cho phép và mức độ cố kết tối thiểu phải đạt được tùy quy mô, tính chất con đường và tại các vị trí xung yếu.

Các tiêu chuẩn kỹ thuật về khảo sát thiết kế đường ôtô ở nước ta từ lâu đã được quy định rõ về độ lún còn lại chỉ 10-30cm, tùy vị trí.

Ở xứ mình, những tuyến đường, cây cầu nào đã đưa vào khai thác mà có cắm biển “chờ lún” thì chứng tỏ đang “có vấn đề”, độ lún thực tế đã lớn quá so với việc dự báo độ lún trong tính toán thiết kế.

“Chờ lún” còn có nguyên nhân do công trình được “ép” đưa vào khánh thành các dịp lễ, tết; dịp lãnh đạo về thăm địa phương; trách nhiệm chưa đến nơi đến chốn của giám sát thi công, kiểm định chất lượng công trình... nên thường xảy ra tình trạng “khánh thành hôm trước”, hôm sau phải đi “giặm vá”, rồi cắm biển “chờ lún”.

Chất lượng công trình kém là một trong những nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông. Cùng với việc tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm vi phạm giao thông, cũng cần xử lý nghiêm tình trạng làm đường giao thông kém chất lượng. Không thể chấp nhận tình trạng “chờ lún”, chẳng khác nào chờ... tai nạn giao thông.

Đã đến lúc phải “bye bye Duong Cho Lun”, kiên quyết khắc phục tình trạng không giống ai và cần có chế tài xử lý nghiêm khắc tình trạng công trình chưa được nghiệm thu mà đưa vào sử dụng.