Tổng thống Mỹ Joe Biden ký thông qua đạo luật hỗ trợ ngành sản xuất chất bán dẫn Mỹ vào ngày 9-8 - Ảnh: REUTERS

Ngày 9-8, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký phê chuẩn CHIPS and Science Act (Đạo luật chip và khoa học), được cho có ý nghĩa rất lớn tới việc tự chủ sản xuất chất bán dẫn của Mỹ cũng như thúc đẩy các nỗ lực nghiên cứu khoa học - công nghệ của nước này.

Cột mốc nội địa hóa

CHIPS and Science Act có tên đầy đủ là Đạo luật khuyến khích sản xuất bán dẫn cho nước Mỹ. Chính sách này cam kết dành 280 tỉ USD cho các nỗ lực thúc đẩy sản xuất công nghệ cao trong nước, với điểm nhấn là 52,7 tỉ USD cho sản xuất và nghiên cứu chất bán dẫn trong 5 năm tới. Đây là diễn biến mang tính chất biểu tượng cho chiến lược sản xuất của Mỹ hiện nay.

Thứ nhất, Mỹ muốn phát triển công nghệ tiên tiến ở lĩnh vực bán dẫn và công nghệ lõi nói chung, đồng thời ưu tiên nội địa hóa sản xuất để đảm bảo chuỗi cung ứng và việc làm.

Phát biểu trong buổi lễ ký phê chuẩn đạo luật này tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng, Tổng thống Biden cho rằng với đạo luật mới, Mỹ đang mang việc sản xuất và công việc quay về. "Tương lai của ngành công nghiệp vi mạch xử lý sẽ là made in America", ông nói.

Thứ hai, đa số các hãng tin và báo chí Mỹ đều cho rằng mục tiêu của đạo luật mới sẽ nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của Mỹ với Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn. Trong đó có ý định kéo các công ty sản xuất bán dẫn hàng đầu về Mỹ và hạn chế hoạt động của họ ở Trung Quốc. Trong số các công ty có thể phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc, Công ty Sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) là trường hợp tiêu biểu.

Thực tế, việc ưu tiên phát triển nội địa và cạnh tranh với Trung Quốc là chính sách được Mỹ chuẩn bị và theo đuổi nhiều năm nay. Dưới thời cựu tổng thống Donald Trump, TSMC đã chốt dự án nhà máy trị giá 12 tỉ USD ở phía bắc TP Phoenix, bang Arizona.

Ông Trump cũng là người đưa công ty sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc SMIC vào danh sách đen. Đây là đòn nặng nề giáng vào tham vọng công nghệ của Trung Quốc, khi SMIC không được tiếp cận các nguồn lực cần thiết để sản xuất các loại chip tiên tiến dưới 10nm.

Nếu tất cả diễn ra đúng kế hoạch, TSMC ở Phoenix sẽ sản xuất chip 5nm vào năm 2024, trong khi SMIC còn chật vật trong việc bắt kịp công nghệ. Theo PGS Jun Zhang tại ĐH Toronto (Canada), về mặt kỹ thuật, SMIC vẫn còn kém TSMC "vài thế hệ".

Lối ra nào cho phần còn lại?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, PGS Zhang nhận định TSMC thuộc diện đủ điều kiện nhận trợ cấp từ đạo luật mới của Mỹ. Chưa bàn tới yếu tố chính trị, TSMC cũng có nhiều lý do về kỹ thuật để chọn Mỹ.

Đạo luật của Mỹ ước tính cho phép xây dựng 19 xưởng đúc tại Mỹ trong 10 năm tới, đủ khả năng tăng gấp đôi năng lực sản xuất chip trong nước. Theo ông Zhang, rõ ràng điều này sẽ tác động lớn đến chiến lược làm ăn với Trung Quốc của các công ty lớn như Intel, Micron (Mỹ) cũng như TSMC và Samsung (Hàn Quốc). Trong khi đó, bối cảnh này buộc Trung Quốc phụ thuộc nhiều hơn vào các công ty trong nước.

Những diễn biến trên cũng phản ánh tình hình chung của ngành bán dẫn trong tương lai, khi cả Mỹ, Nhật Bản và châu Âu đều chú trọng nhiều hơn tới việc nội địa hóa sản xuất.

Theo ông Zhang, ngành sản xuất bán dẫn có chi phí, quy mô về vốn, nghiên cứu và phát triển... đều ở mức rất cao. Điều này khiến chuỗi sản xuất của bán dẫn không thể đa dạng như các lĩnh vực khác.

"Việt Nam chắc chắn chưa phải quốc gia hiện diện rõ trong cuộc đua thu hút sản xuất chip. Tuy nhiên, Việt Nam đã là điểm thử nghiệm và lắp ráp lớn nhất cho Intel từ năm 2006 và Intel cũng mở rộng đầu tư ở Việt Nam gần đây", chuyên gia về địa kinh tế này nói.

Bà Pelosi thăm Đài Loan vì chất bán dẫn?

TTO - Báo Washington Post sáng 3-8 đưa tin Chủ tịch Hạ viện Mỹ Pelosi sẽ họp cùng ông Mark Liu, chủ tịch Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC).