Cư dân bầu ban quản trị tại một ở Q.4, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

BQT nhiều chung cư hiện có hoạt động đúng nghĩa là bộ phận bảo vệ lợi ích hợp pháp của cư dân chung cư hay không? Là người trong cuộc, 6 năm sinh sống tại chung cư, tôi thẳng thắn trả lời là "không".

Chung cư chỗ tôi có 14 block tòa nhà, hiện có đến 3 BQL, một trong số đó là "công ty con" của chủ đầu tư được chủ đầu tư chỉ định làm BQL 7 block nhà mới. Nhiều BQL, chia ranh giới, mỗi anh khai thác dịch vụ, quản lý có khác nhau.

Tình trạng lấn chiếm vỉa hè để mua bán, chiếm lòng đường nội bộ làm bãi đậu ôtô. Rồi chuyện nuôi chó mèo thả rông, cho phóng uế từ bãi cỏ đến hành lang, thang máy...

Cư dân bức xúc rồi cũng phải chịu đựng, vì có phản ảnh sẽ nhận lại được sự đùn đẩy giữa các bên.

BQL được chế tài cư dân bằng hình thức "cúp điện - nước sinh hoạt, ngừng cung cấp các dịch vụ" nhưng ngược lại, người dân không được ngừng đóng phí quản lý nếu BQL không đáp ứng đúng và đủ các dịch vụ quản lý theo hợp đồng. Phí quản lý nhà chung cư cũng là nguyên nhân thường xuyên gây bức xúc.

Hội nghị nhà chung cư nhiều khi phải nghe những tranh cãi, đấu đá lợi ích, cả những lời hứa suông của những người đại diện chủ đầu tư, đại diện BQL và cả những cư dân muốn tranh cử tham gia BQT. Trong nhiều lý do cư dân không dự hội nghị nhà chung cư có lý do họ nản lòng không muốn dự.

Thông tư 02/2016 của Bộ Xây dựng quy định "BQT nhà chung cư, cụm nhà chung cư được thành lập và hoạt động theo mô hình hội đồng quản trị của công ty cổ phần" (khoản 1, điều 18), BQT giờ như bộ phận làm kinh tế, chứ không còn là bộ phận đại diện cư dân.

Quyền hạn quá lớn rất dễ phát sinh lạm quyền. Nhiều bất ổn trong hoạt động của BQT đã được phát hiện. BQT không công khai hợp đồng sửa chữa tiện ích chung (bằng quỹ bảo trì), những thành viên BQT có ý kiến bảo vệ quyền lợi của cư dân liền bị cô lập.

Khi cư dân yêu cầu cung cấp những thông tin thuộc về quyền và lợi ích hợp pháp của họ, nhiều BQT "giữ quyền im lặng". Mô hình BQT chung cư nếu không hoạt động tốt sẽ thành dư thừa, có khi tạo thêm tranh chấp và bất đồng.

Nhiều cư dân không quan tâm hoặc không hiểu đúng mức các quy định pháp lý về nhà chung cư. Các kiểu quyền hành và quyền lợi trong việc điều hành nhà chung cư càng lớn dần, trong khi các chuẩn mực hành xử văn hóa, văn minh trên cơ sở hiểu biết pháp luật của số đông cư dân vẫn còn giới hạn, tranh chấp ở chung cư vẫn còn tiếp diễn.

TTO - Chung cư gia tăng nhanh ở các đô thị kèm theo đó là không ít những kiểu tranh chấp. Những khoảng trống pháp lý trong việc quản lý nhà chung cư, văn hóa ứng xử của cư dân... là 'đầu dây mối nhợ'.