Bức xạ từ điện thoại di động: không thể xem thường

Dù còn nhiều tranh cãi nhưng tác động của sóng điện thoại được nhiều nhà khoa học cảnh báo

Dĩ nhiên quyết định của chính quyền thành phố đã vấp phải sự chống đối quyết liệt từ giới doanh nghiệp, xới lại cuộc tranh cãi đã kéo dài rất lâu về ảnh hưởng của các loại sóng từ những thiết bị di động và Internet tới sức khỏe con người. Hiệp hội Thiết bị không dây (CTIA), đại diện các công ty viễn thông và Hiệp hội Các hãng quảng cáo toàn quốc Mỹ đã kiện ra tòa đòi hủy sắc lệnh đó của thành phố Berkeley.

“Trong khi thành phố có quyền bày tỏ quan điểm của họ về sự an toàn của điện thoại di động, thành phố không thể đòi hỏi những người khác cũng nói giống như họ hay trở thành cái loa cho họ” - đơn kiện viết.

Sắc lệnh của thành phố Berkeley yêu cầu phải nhắc nhở những người mua điện thoại di động, cụ thể: “Để đảm bảo an toàn, chính quyền liên bang đòi hỏi các điện thoại di động phải tuân thủ những quy định về sự tiếp xúc với sóng điện thoại di động ở mức độ cho phép”.

Trong đơn kiện lên tòa liên bang khu vực, CTIA và các nguyên đơn nói sắc lệnh đó vi phạm tu chính án thứ nhất khi buộc các công ty điện thoại phải truyền tải một thông điệp mà họ không đồng ý. Vụ kiện kéo dài từ giữa năm 2015 tới nay vẫn chưa ngã ngũ và hiện đang ở tòa phúc thẩm khu vực 9.

Trong khi cuộc chiến pháp lý sẽ còn kéo dài, những nguy cơ từ sóng điện thoại, WiFi và các thiết bị điện tử viễn thông từ lâu đã là mối lo lớn với các nhà khoa học. Tiến sĩ Martin Blank, khoa sinh lý và sóng di động học ở Đại học Columbia, chẳng hạn, là một trong những người lên tiếng sớm và mạnh mẽ nhất về nguy cơ này.

Ông đã viết cả một cuốn sách (in năm 2014) về chủ đề đó: Overpowered: The dangers of electromagnetic radiation (EMF) and what you can do about it (tạm dịch: Quá thừa điện: Những nguy cơ của bức xạ điện từ (EMF) và bạn có thể làm gì).

Blank cũng là 1 trong số 190 nhà khoa học từ 39 nước đã ký “Thư kiến nghị của các nhà khoa học về EMF” gửi Liên Hiệp Quốc tháng 5-2015. Thư kiến nghị nói Liên Hiệp Quốc cần tăng cường các biện pháp phòng ngừa, hạn chế sự tiếp xúc với EMF, tăng nhận thức của công chúng về những rủi ro với sức khỏe, đặc biệt là với phụ nữ mang thai và trẻ em.

Nhiều nghiên cứu trước đó đã chỉ ra rằng bức xạ từ điện thoại di động có thể gây ung thư và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác nhận điều này vào năm 2011 dựa trên một nghiên cứu của riêng họ với sự tham gia của 31 nhà khoa học ở 14 nước.

“Một chiếc điện thoại di động là một máy phát vi sóng hai chiều - tiến sĩ Devra Davis, một học giả tên tuổi hàng đầu về chủ đề này, phân tích - Giới doanh nghiệp đã thành công trong việc sử dụng cụm từ “năng lượng tần số vô tuyến” thay vì bức xạ vi sóng, vì họ không muốn người tiêu dùng nhận ra. 

Cụm từ mơ hồ đó khiến chúng ta nhầm lẫn. Nếu mọi người hiểu rằng họ đang giữ một thiết bị phát vi sóng hai chiều ở gần não bộ của mình hay các cơ quan khác trong cơ thể, họ sẽ nghĩ khác”.

Những tác động tiêu cực lên sức khỏe của việc tiếp xúc liên tục với EMF (bao gồm nhiều chứng ung thư và bệnh Alzheimer) có thể phải mất nhiều thập kỷ mới nhận ra được, nên các thí nghiệm và nghiên cứu sẽ phải được triển khai thêm để củng cố lập luận của các nhà khoa học nói trên.

Vấn đề là khi sự nguy hại đã được xác lập, với nhiều người có thể đã là quá muộn. Trong khi những con số cụ thể như liệu 20 phút nói chuyện điện thoại mỗi ngày trong 10 năm có gây ung thư không chẳng hạn còn chưa thể xác lập rõ ràng, có một điều mà các nhà khoa học đã nhất trí: tất cả bức xạ điện từ đều ảnh hưởng tới sinh vật sống.

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy EMF phá hủy và gây ra đột biến với ADN, được coi là bước đầu gây ung thư.

Một nghiên cứu khác của Israel thấy rằng những ai sử dụng điện thoại ít nhất 22 giờ mỗi tháng có 50% khả năng cao hơn bị ung thư tuyến nước bọt. Những ai sống trong khoảng cách 400m so với một trạm phát sóng điện thoại trong 10 năm cũng có nguy cơ mắc ung thư cao gấp ba lần những ai sống xa hơn khoảng cách đó.

Rủi ro cũng tăng cao hơn với các bệnh Alzheimer, vô sinh, trầm cảm... Tiếp xúc với EMF không chỉ ảnh hưởng tới con người mà cả các sinh vật sống nói chung, nhiều nghiên cứu liên hệ các vụ chim chết hàng loạt và sự hủy diệt các tổ ong mật với việc những loài này sống ở một vùng quá gần các trạm phát sóng điện thoại.

Tiến sĩ Blank, viết trên Salon.com năm 2014, khuyến nghị: “Thông điệp của tôi không phải là vứt bỏ các thiết bị, như hầu hết mọi người, tôi rất yêu thích các thiết bị điện tử phát ra EMF. 

Chỉ là tôi muốn đưa ra cảnh báo và nâng cao nhận thức về vấn đề này... Giống như khi bạn dùng một chiếc xe với dây an toàn và túi khí, bạn cũng cần có những kỹ năng để hạn chế sự tiếp xúc với EMF”.

Làm sao để làm được như thế? Tạp chí dành cho người tiêu dùng uy tín ở Mỹ, Consumer Reports, đưa ra các khuyến cáo của họ vào tháng 9-2015.

Những lời khuyên bao gồm việc không ôm máy tính xách tay vào người mà nên đặt máy trên bàn, ở một khoảng cách nhất định khi làm việc; tắt các thiết bị phát sóng WiFi khi không sử dụng; duy trì khoảng cách hợp lý với màn hình máy tính; trồng một số loại cây xương rồng trong nhà bởi chúng có khả năng hấp thu bức xạ từ trường; nghỉ ngơi hợp lý sau một thời gian ngồi máy tính, thường là mỗi 20 phút; ăn nhiều thức ăn có các chất chống oxy hóa như cà chua, táo, bông cải, cà rốt...; rửa mặt thường xuyên vì mặt là nơi hay tiếp xúc với các thiết bị điện tử nhất; nên dùng các thiết bị phụ kiện có dây như con chuột, bàn phím, loa... thay vì không dây.

Consumer Reports cũng khuyến cáo không nên cho trẻ em sử dụng điện thoại di động quá sớm hay bất cứ thiết bị không dây nào, do trẻ nhỏ được cho là dễ tổn thương hơn nhiều bởi bức xạ từ điện thoại di động so với người lớn, do cấu trúc xương sọ các em còn mỏng hơn và chưa định hình.■