Cuộc thầu quốc tế BOT cao tốc Bắc Nam không thành công đặt ra không ít băn khoăn bởi đây là lần đầu tiên Bộ GTVT tổ chức đấu thầu quốc tế với kỳ vọng tìm được những nhà đầu tư đủ tiềm lực về tài chính, kỹ thuật làm dự án.

Bộ GTVT cũng thông báo sẽ tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trong nước đủ năng lực bỏ vốn làm 8 dự án BOT cao tốc Bắc Nam trong tháng 10 tới.

Quy trình là vậy nhưng thành công của cuộc thầu thứ 2 này tiếp tục bỏ ngỏ, bởi nhiều nhà đầu tư tư nhân dường như không thiết tha bỏ vốn làm BOT khi chứng kiến hàng loạt rắc rối tại một số dự án thời gian qua.

Trong số 60 bộ hồ sơ dự sơ tuyển đấu thầu quốc tế đường cao tốc Bắc Nam vừa qua có 15 bộ hồ sơ của nhà đầu tư trong nước với các gương mặt quen thuộc đã làm nhiều dự án BOT như Công ty CP tập đoàn đầu tư Đèo Cả, Công ty CP Tasco, Công ty TNHH tập đoàn Sơn Hải, Công ty CP đầu tư và xây dựng Phương Thành, Công ty CP tập đoàn Hùng Thắng...

Các nhà đầu tư này có lợi thế kinh nghiệm làm dự án BOT nhưng rất khó khăn trong huy động thêm vốn ngân hàng thương mại để làm 8 dự án BOT cao tốc Bắc Nam. Họ cũng rất khó huy động đủ 20% vốn chủ sở hữu tham gia vào mỗi dự án khi đã bỏ vốn sở hữu vào nhiều dự án BOT đang vận hành khai thác.

Điều đáng nói là không có những cái tên mới tham gia đấu thầu cao tốc Bắc Nam.

Theo Bộ GTVT, nguyên nhân hủy thầu cao tốc Bắc Nam "do số lượng nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển không nhiều, tính cạnh tranh không cao". Thực tế này đòi hỏi Bộ GTVT phải tính toán lại bài toán BOT cao tốc Bắc Nam nếu không muốn thêm một lần thất bại, tiến độ dự án bị kéo dài thêm nhiều tháng.

PGS.TS Nguyễn Quang Toản - chủ nhiệm bộ môn đường bộ Trường đại học GTVT - nhận định việc hủy thầu quốc tế cho thấy 8 dự án BOT cao tốc Bắc Nam không thực sự hấp dẫn.

Để các dự án BOT cao tốc Bắc Nam hấp dẫn hơn, Chính phủ, Bộ GTVT phải thay đổi các điều kiện mời thầu theo hướng có lợi cho nhà đầu tư hơn. Bởi cuộc thầu BOT giống như Nhà nước rao bán một tài sản, có nhiều người hỏi mua, có cạnh tranh thì mới "bán đắt" được.

PGS.TS Nguyễn Quang Toản cho rằng với BOT giao thông, Nhà nước cần tính toán kỹ lợi ích thu được bằng tiền và lợi ích không thu được bằng tiền là bao nhiêu để quyết định đầu tư.

Một con đường BOT có thể cải thiện hạ tầng, cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy cả một vùng phát triển. Những lợi ích này nhà đầu tư BOT không thu được, vì thế cần có sự hợp tác giữa Nhà nước với tư nhân, cùng bỏ tiền làm dự án, cùng chia sẻ rủi ro để thúc đẩy sự phát triển chung.

Trong số khoảng 118.000 tỉ đồng vốn đầu tư làm đường cao tốc Bắc Nam, ngân sách góp 55.000 tỉ đồng, còn lại khoảng 63.000 tỉ đồng huy động từ khu vực tư nhân. Con số này không lớn nếu so với hơn 100.000 tỉ đồng vốn tư nhân đề xuất đầu tư vào các nhà máy BOT nhiệt điện thời gian qua.

Và nếu nhìn vào hàng loạt dự án đầu tư kinh doanh bất động sản với quy mô hàng nghìn tỉ cũng thấy không phải thiếu vốn để làm BOT cao tốc Bắc Nam.

Điều quan trọng là Nhà nước phải tạo ra một sân chơi đủ hấp dẫn, bảo đảm cạnh tranh, công bằng, sòng phẳng và bảo vệ lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư BOT giao thông.

Chọn nhà đầu tư nội làm đường cao tốc Bắc - Nam: Không hạ chuẩn!

TTO - Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông khẳng định như vậy tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ GTVT chiều 27-9 về việc tiếp tục triển khai dự án đường cao tốc Bắc - Nam sau khi hủy sơ tuyển đấu thầu chọn nhà đầu tư quốc tế thực hiện dự án này.