Bộ trưởng quốc phòng Tomomi Inada trả lời truyền thông ngày 3-8 tại Tokyo - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, chỉ vài giờ trước khi bà Inada - luật gia có khuynh hướng “diều hâu” - nhậm chức, một quả tên lửa Triều Tiên lần đầu tiên rơi xuống gần vùng biển do Nhật Bản kiểm soát.

Màn trình diễn sức mạnh này là lời nhắc nhở rằng quan hệ giữa các quốc gia Đông Bắc Á vẫn còn khá căng thẳng, từ chương trình hạt nhân Triều Tiên cho đến tham vọng lãnh thổ của Trung Quốc ở biển Hoa Đông và Biển Đông…

Quan điểm ủng hộ viết lại hiến pháp hòa bình của tân bộ trưởng Inada cũng là một nguy cơ gây căng thẳng. Vết thương chiến tranh cho phát xít Nhật gây ra trong thế chiến thứ hai vẫn còn âm ỉ ở các nước láng giềng Trung Quốc và Hàn Quốc.

Bà Inada là khách viếng thường xuyên của ngôi đền Yasukuni (Tokyo), hành động khiến cả Bắc Kinh lẫn Seoul tức giận vì họ coi đây là biểu tượng quá khứ quân phiệt của Nhật.

Các nhà phân tích chính trị trông đợi bà Inada sẽ đặt chủ nghĩa thực dụng lên trên hết trong vai trò mới. “Bà ấy là người thường lắng nghe nhiều ý kiến khác nhau. Tôi tin bà ấy sẽ vận dụng một chính sách thực tế”, nhà nghiên cứu Bonji Ohara nhận xét.

Triều Tiên là vấn đề chung?

Nhật Bản hay cá nhân bà Inada có thể sẽ cần đến sự giúp đỡ của Trung Quốc và các nước láng giềng khác để giải quyết nguy cơ an ninh do Triều Tiên gây ra.

Tokyo thông báo đã nâng cấp xong các hệ thống phòng thủ tên lửa kịp cho kỳ Thế vận hội Olympic 2020 để đối phó với vũ khí Triều Tiên.

Thủ tướng Shinzo Abe dự kiến sẽ đến Trung Quốc vào tháng 9 tới để tham dự hội nghị thượng đỉnh G20, nơi ông dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Tập Cận Bình.

“Chúng tôi sẽ tăng cường quan hệ với các láng giềng như Trung Quốc và Hàn Quốc, đồng thời thúc đẩy đàm phán hiệp ước hòa bình với Nga” - ông Abe khẳng định. Nhật Bản và Nga chưa ký hiệp định hòa bình sau thế chiến thứ hai vì lý do tranh chấp lãnh thổ.

Biển Đông cũng là một nhiệm vụ phức tạp đối với tân bộ trưởng Inada. Nhật tuy không có tranh chấp trực tiếp tại khu vực này nhưng hàng ngàn tỉ USD giao thương mỗi năm đi qua Biển Đông và phần nhiều trong số đó xuất phát hoặc đi đến các cảng biển của Nhật. Đó là lý do Nhật thường có những phát ngôn liên quan vấn đề đòi hỏi chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở biển Đông trong thời gian qua.

Trong Sách trắng quốc phòng vừa công bố, Tokyo cảnh báo “những hậu quả ngoài mong muốn” nếu Trung Quốc cứ tiếp tục phớt lờ luật quốc tế (hàm ý chỉ phán quyết của Tòa trọng tài về vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc liên quan đường lưỡi bò).