Bộ trưởng Giao thông vận tải Mỹ Elaine Lan Chao (Triệu Tiểu Lan) - Ảnh: REUTERS

Báo New York Times (NYT) ngày 2-6 (giờ Mỹ) tung bài điều tra về mối liên hệ của Bộ trưởng Giao thông vận tải (GT-VT) Mỹ Elaine Lan Chao (tên Trung Quốc: Triệu Tiểu Lan) với Trung Quốc, bắt đầu bằng một email tố cáo gửi tới Bộ Ngoại giao Mỹ ở Washington vào tháng 10-2017. 

Trong email này, một quan chức Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ cho lời khuyên về một "vấn đề đạo đức nghề nghiệp".

Chuyến công tác bất thường

Theo NYT, bức thư này nhắc tới chuyến công tác của Bộ trưởng Elaine Lan Chao. Trong email, vị quan chức chất vấn về yêu cầu sắp xếp cho ít nhất một người trong gia đình bà Chao cùng đi, và thậm chí cùng tham gia các cuộc họp của bà.

Điểm bất thường này được tờ NYT chú ý vì gia thế của nhà họ Chao ở Trung Quốc vốn không hề nhỏ.

Nhà họ Chao sở hữu hãng tàu chở hàng Foremost tại Mỹ, có quan hệ gắn bó với nhiều nhân vật tinh hoa trong giới kinh tế và chính trị Trung Quốc. Trung Quốc cũng là nơi tập trung chính hoạt động kinh doanh của hãng tàu này, theo NYT.

Bà Chao hủy bỏ chuyến công tác sau khi Bộ Ngoại giao và Bộ GT-VT Mỹ nhận những lưu ý về "xung đột lợi ích" trong chuyến công tác Trung Quốc của bà cũng như nhiều tờ báo yêu cầu được cung cấp thông tin về chuyến đi này.

Một quan chức của Bộ Ngoại giao Mỹ, tham gia vào việc xem xét chuyến công tác Trung Quốc của bà Chao, chứng tỏ các thành viên của Bộ Ngoại giao thật sự lo ngại về vấn đề này.

Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ khác, ông David H. Rank, cho rằng đây là vấn đề "không phù hợp" đến "mức báo động".

Bà Chao cùng chồng, thượng nghị sĩ Mitch McConnell - Ảnh: REUTERS

Quan hệ gia đình phức tạp

Một phát ngôn viên của Bộ GT-VT Mỹ giải thích chuyến thăm Trung Quốc của bà Chao bị hủy bỏ là vì trùng lịch với buổi họp nội các do Tổng thống Donald Trump yêu cầu. Người này cũng khẳng định hoạt động của bà Chao không có liên hệ với lợi ích tại Trung Quốc của Foremost.

Quả thật, bà Chao không có liên kết chính thức cũng như sở hữu cổ phần của Foremost. Tuy nhiên, New York Times ghi nhận bà và chồng, thượng nghị sĩ Mitch McConnell của bang Kentucky, đã nhận các món quà trị giá hàng triệu đôla từ cha của bà. Cha của bà Chao vẫn điều hành Công ty Foremost cho đến hết năm 2018.

Ngoài ra, các chiến dịch vận động của ông McConnell đã nhận hơn 1 triệu USD từ những thành viên trong gia đình họ Chao, bao gồm cha và chị của nữ bộ trưởng. Cả hai người này đều là đối tượng của những chất vấn về "đạo đức nghề nghiệp" từ Bộ Ngoại giao Mỹ. 

Bà Chao cùng cha tại buổi tuyên thệ nhậm chức năm 2017 - Ảnh: REUTERS

Cuộc điều tra của NYT cho thấy bà Chao liên tục lợi dụng những mối quan hệ và danh tiếng của mình tại Trung Quốc để làm tăng uy tín của Foremost. Foremost cũng hưởng không ít lợi ích từ các chính sách công nghiệp của Bắc Kinh, vốn là một trong những nguyên nhân châm ngòi cho căng thẳng Mỹ - Trung.

Nay, với cương vị quan chức hàng đầu kiểm soát hoạt động vận tải biển của Mỹ, các nỗ lực hỗ trợ Foremost của bà Chao được New York Times đánh giá là ngày càng gia tăng, khi tương tác giữa doanh nghiệp này với chính quyền Bắc Kinh ngày càng nhiều một cách bất thường.

Foremost đã vay hàng trăm triệu USD từ một ngân hàng do Bắc Kinh điều hành. Hoạt động chủ lực của Foremost là nhập khẩu quặng sắt và than từ Trung Quốc vào Mỹ. Đây là những mặt hàng nằm trong danh sách áp thuế nhập khẩu 25% của Washington.

TTO - Không chỉ trích nhau nặng nề, không tìm cách lôi kéo đồng minh và đối tác, Mỹ và Trung Quốc chỉ tái xác nhận lập trường về vấn đề an ninh tại Đối thoại Shangri-La 2019.