Không có bệnh thiếu fluor mà chỉ có bệnh do thừa fluor

PGS.TS Trần Đáng, nguyên cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), cho biết fluor là vi chất tham gia vào quá trình phát triển răng, tạo ngà răng và men răng, ức chế hoạt động các hoạt động làm hại men răng, làm tăng tính chắc khỏe của xương răng.

Fluor giữ vai trò quan trọng trong quá trình tạo xương, kích thích tổng hợp collagen giai đoạn đầu tiên khôi phục vị trí gãy xương. Trong phòng chống loãng xương, natri fluor kích thích trực tiếp nguyên bào xương dẫn đến làm tăng khả năng tạo xương. Song liều lượng sử dụng có lợi mà không gây thừa là rất khó xác định.

Ngoài ra, fluor có ảnh hưởng đến sự điều hòa chuyển hóa canxi - photpho. Trong cơ thể, lượng fluor tập trung cao nhất ở xương và răng. Quá trình tích chứa fluor ở răng xảy ra lúc còn bé, trong thời kỳ hình thành và phát triển các răng vĩnh viễn.

Fluor có ảnh hưởng tới một số chức phận và hệ thống trong cơ thể. Khi thiếu fluor thì sẽ gây bệnh sâu răng nhưng khi thừa fluor sẽ gây rối loạn chuyển hóa photpho - canxi dẫn tới xốp xương.

Thừa hay thiếu fluor đều có hại như nhau cho cơ thể. Do đó, cần sử dụng đúng liều. Trên thực tế không có bệnh thiếu fluor mà chỉ có bệnh do thừa fluor. Thừa fluor dẫn tới men răng bị lốm đốm đen, có thể phát triển thành các lỗ thủng nhỏ, các xương dài dễ cong, dễ gãy vì xương có nhiều fluor sẽ yếu, không chắc.

Hơn nữa, fluor là chất oxy hóa mạnh, nếu dư làm cơ thể mau lão hóa, tăng huyết áp, nôn mửa, đau bụng.

ThS Nguyễn Hữu Tân, bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt, cảnh báo fluor là một khoáng chất có trong tự nhiên, có tác dụng làm chắc răng và bảo vệ chống lại sâu răng.

Trước đây, sử dụng bổ sung fluor là phương pháp hữu hiệu trong phòng chống sâu răng và làm giảm sự ê buốt răng. Đối với trẻ em flour có lợi ích ngăn ngừa sâu răng, tuy nhiên nếu thừa fluor sẽ gây tác dụng ngược lại làm hại cho răng, gây biến đổi màu sắc của răng, một tình trạng dễ gặp hiện nay.

Hầu hết bố mẹ của các trẻ ở thành phố ý thức được việc chăm sóc sức khỏe răng miệng và bổ sung fluor cho con trẻ, tuy nhiên việc cả cộng đồng cùng ý thức về tác dụng của fluor mà không có sự tổ chức tổng thể và cân bằng về lượng fluor lại gây ra tác dụng ngược.

Nguồn nước cung cấp sử dụng được fluor hóa, về nhà bé lại được bố mẹ chăm sóc bằng các loại kem đánh răng bổ sung fluor khiến nguy cơ trẻ tiếp cận dư thừa fluor tăng cao.

Đặc biệt mật độ tập trung nhiều ở các khu vực có đời sống kinh tế phát triển.

Theo bác sĩ Nguyễn Thái Ngọc Châu - khoa nhi Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc, trong thức ăn và nước uống hằng ngày cho trẻ em luôn có một lượng fluor nhất định. Tuy nhiên nếu cha mẹ thường xuyên cho con tiếp xúc với một hàm lượng cao fluor sẽ dẫn đến tình trạng trẻ bị thừa fluor và ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của trẻ.

Trẻ nguy cơ thừa fluor khi tiếp xúc thường xuyên với các nguồn fluor sau đây:

- Cha mẹ cho trẻ uống nhiều thuốc fluor ngay từ khi con còn nhỏ với quan niệm bổ sung lượng fluor giúp răng bé chắc khỏe và không bị vi khuẩn xâm nhập mà không cân nhắc đến nồng độ gây hại cho trẻ.

- Một số địa phương thêm fluor vào nguồn nước để giảm tỉ lệ sâu răng, nhưng nồng độ vượt quá ngưỡng cho phép hoặc bổ sung ở các vùng không bị thiếu fluor.

- Sử dụng các loại thuốc tẩy trắng răng chứa nhiều fluor.

- Sử dụng quá nhiều nước súc miệng, kem đánh răng chứa fluor.

Chú ý hàm lượng fluor đảm bảo ăn hợp lý

PGS.TS Trần Đáng cho biết fluor có trong nước tự nhiên, hàm lượng tùy vùng. Vùng có lượng cao fluor trong đất và nước là nơi có núi lửa đang hoạt động hoặc vùng có mỏ fluor apatit.

Ngoài ra, ở các vùng công nghiệp sử dụng fluor vào kỹ nghệ sản xuất (như kỹ nghệ sản xuất nhôm, magiê, ximăng, phân bón…), các chất thải bỏ của nhà máy super - photpho cũng làm tăng lượng fluor trong không khí, đất và rau quả tại đó.

Khi lượng fluor trong nước dưới 0,5mg/l xảy ra các biểu hiện thiếu fluor, đặc biệt là sâu răng. Biện pháp bổ sung fluor là trộn vào muối (natri florua) hoặc vào bột cho trẻ em. Nhu cầu bổ sung như sau: Trẻ từ 6 - 2 tuổi 0,25mg/ngày; trẻ từ 2 - 4 tuổi 0,5mg/ngày; trẻ từ 4 - 16 tuổi: 1mg/ngày.

Fluor còn có trong thực phẩm, đặc biệt là các thực phẩm nguồn gốc thực vật (rau xanh, cà chua, củ cải đỏ, cải xoăn, súp lơ)...

Hàm lượng fluor trong 100g thực phẩm ăn được như sau: khoai lang 862mcg, khoai tây 50mcg, bột mì 53mcg, đậu tương 1470mcg; cá thu 150mcg; cá trích 160mcg; nấm mỡ 31mcg; cà chua 50mcg, cà rốt, hành tây 12mcg, chuối tiêu 23mcg, bưởi 25mcg, dưa chuột 20mcg; súp lơ 12mcg...

Tuy nhiên, bổ sung cần tránh thiếu và dư thừa. Ngoài việc chú ý đến lượng fluor còn cần quan tâm đến các điều kiện sống vệ sinh, đảm bảo một chế độ ăn hợp lý để cung cấp đầy đủ vitamin và protein.

Kem đánh răng có fluor: Lợi và hại

Gần như chưa có một khuyến cáo nào của nhà sản xuất rằng người dân ở vùng nào thì không nên sử dụng kem đánh răng có chứa chất fluor.