Đáng chú ý, Bộ Tư pháp đề xuất bãi bỏ quy định về việc nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi làm thủ tục đăng ký kết hôn hoặc đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài.

Nếu trường hợp có thể truy cập vào hệ thống dữ liệu dùng chung, có thể xác minh được tình trạng hôn nhân của công dân cũng cần mở rộng quy định để loại bỏ việc yêu cầu công dân phải xuất trình giấy chứng nhận tình trạng hôn nhân trong các thủ tục này.

Tiến sĩ - luật sư ĐẶNG VĂN CƯỜNG (Đoàn luật sư Hà Nội)

Thực hiện tra cứu xác nhận độc thân từ cơ sở dữ liệu thay vì nộp bản giấy

Thay vào đó, cơ quan làm thủ tục đăng ký kết hôn sẽ tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của các bên yêu cầu đăng ký kết hôn từ Cơ sở dữ liệu hộ tịch và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Dù đề xuất bãi bỏ nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi đăng ký kết hôn nhưng bộ này vẫn đề nghị giữ quy định về cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân. Theo giải thích của bộ là qua tổng hợp ý kiến của một số cơ quan trung ương và địa phương, đa số các ý kiến thống nhất không nên bỏ thủ tục này tại thời điểm hiện tại.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo của Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư (Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - C06, Bộ Công an) cho hay tình trạng hôn nhân nằm trong trường thông tin của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Nội dung thông tin về tình trạng hôn nhân thuộc dữ liệu chuyên ngành do Bộ Tư pháp quản lý. Do vậy, khi Bộ Tư pháp chuyển dữ liệu này sang sẽ được cập nhật vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. 

Vị này đánh giá đề xuất bỏ quy định nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (độc thân) khi làm thủ tục kết hôn của Bộ Tư pháp là phù hợp. Bởi khi các dữ liệu liên thông, cập nhật đầy đủ vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì các cơ quan làm thủ tục đăng ký kết hôn có thể dễ dàng tra cứu, sử dụng.

Đảm bảo tính khả thi

Một chuyên gia trong lĩnh vực tư pháp chỉ rõ hiện nay ngoài kết hôn thì nhiều lĩnh vực khác như mua bán, chuyển nhượng đất đai, nhà ở… cũng yêu cầu giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.

Tiến sĩ - luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư Hà Nội) cho hay hiện Cơ sở dữ liệu cá nhân về dân cư đã tương đối hoàn thiện, liên thông, dễ dàng tra cứu. Khi tra cứu trong cơ sở dữ liệu thì sẽ có được rất nhiều thông tin về cá nhân, trong đó có thông tin về tình trạng hôn nhân. Bởi vậy đề xuất của Bộ Tư pháp về việc bỏ giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn là hoàn toàn có cơ sở để thực hiện, đảm bảo tính khả thi.

Theo ông Cường, việc xin xác nhận tình trạng hôn nhân không phải lúc nào cũng thuận lợi, đặc biệt với những người có các thông tin khác nhau giữa giấy khai sinh với căn cước, các giấy tờ nhân thân khác hoặc trường hợp chuyển qua nhiều nơi cư trú khác nhau…

Thêm vào đó, khi đã có dữ liệu cá nhân về dân cư liên thông, dễ tra cứu, việc xác nhận tình trạng hôn nhân để thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn là thừa. Vì cơ quan đăng ký kết hôn chính là cơ quan về tư pháp hộ tịch hoàn toàn có thể tra cứu được thông tin về tình trạng hôn nhân của mỗi cá nhân. 

Trường hợp dữ liệu cá nhân về tình trạng hôn nhân chưa đầy đủ, chưa cập nhật sẽ giao cho cán bộ địa phương xác minh là phù hợp, nhanh chóng, thuận lợi.

Ông Cường cho hay hiện nay còn rất nhiều thủ tục hành chính có sử dụng đến giấy xác nhận tình trạng hôn nhân như các thủ tục liên quan đến đăng ký bất động sản, đăng ký tài sản, đăng ký quyền sở hữu khác như ô tô, xe gắn máy… Bởi vậy cũng cần nghiên cứu xem các cơ quan thực hiện các thủ tục hành chính có thể truy cập được dữ liệu cá nhân về dân cư hay không.

Người Việt Nam ở nước ngoài xin giấy xác nhận độc thân thế nào?

Người Việt Nam đang sống ở nước ngoài, cần giấy xác nhận độc thân cho thời gian từng sống tại Việt Nam. Người này không thể nhờ người thân ở Việt Nam (không còn người thân) thì phải làm sao?