Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phùng Quang Thanh và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter

Tại buổi gặp mặt này, cả hai cùng khẳng định hai bên đã thống nhất thời gian tới sẽ tiếp tục làm sâu sắc thêm mối quan hệ. Trong đó, hợp tác trên biển trong thời gian tới là nội dung mà hai bộ trưởng đã thảo luận và đi đến thống nhất cao.

Sau thông báo kết quả hội đàm, hai bộ trưởng dành gần 40 phút để trả lời báo chí trong nước và nước ngoài.

* Một phóng viên nước ngoài tháp tùng theo đoàn Bộ trưởng Hoa Kỳ: Việc Hoa Kỳ đang kêu gọi các nước ở trong khu vực dừng ngay việc bồi đắp, tôn tạo các đảo trong khu vực, trong cuộc họp sáng nay giữa hai bộ trưởng có bàn đến việc này, quan điểm của Bộ trưởng Phùng Quang Thanh về vấn đề này như thế nào?

- Bộ trưởng Phùng Quang Thanh: Sáng nay Bộ trưởng Ashton Carter cũng nêu vấn đề này trong trao đổi giữa hai đoàn Việt Nam - Hoa Kỳ.

Quan điểm của Việt Nam rất rõ ràng là chủ trương giải quyết các tranh chấp chủ quyền lãnh thổ bằng các biện pháp hòa bình, theo luật pháp quốc tế, nhất là Công ước luật biển 1982 và thực hiện đầy đủ DOC không có mở rộng tranh chấp làm phức tạp thêm. 

Các nước ASEAN sẽ nỗ lực cùng với Trung Quốc để sớm có bộ quy tắc COC. Việt Nam vừa qua có củng cố các đảo thuộc chủ quyền của Việt Nam. Như các bạn biết Việt Nam đóng quân trên 9 đảo nổi và 12 đảo chìm.

Các đảo nổi chỉ kè xung quanh cho khỏi lở để đảm bảo an toàn cho người dân và các lực lượng đóng quân trên đảo. Các đảo chìm chỉ xây các nhà rất nhỏ ở ít người và không có mở rộng ra. Tính chất quy mô hoàn toàn là vấn đề dân sự.

- Bộ trưởng Ashton Carter: Trong hội đàm sáng nay, hai bên cũng có trao đổi đề xuất của Hoa Kỳ là tất cả các quốc gia đang có tranh chấp ở trong khu vực dừng ngay công việc bồi đắp, tôn tạo các đảo. Bộ trưởng Phùng Quang Thanh đã giải thích rất rõ ràng cho tôi biết công việc của Việt Nam và Bộ trưởng Phùng Quang Thanh cũng đề cập đến bộ luật ứng xử của ASEAN.

Và tôi cho rằng bộ luật này cũng được Hoa Kỳ ủng hộ vì đây là diễn đàn đa quốc gia có tính hòa bình.

* Phóng viên báo Lao Động: Bộ trưởng Carter có đề cập đến thúc đẩy hợp tác quốc phòng và chế tạo quốc phòng. Vậy, ông có thể cho biết cụ thể hơn vấn đề này?

- Bộ trưởng Ashton Carter: Trong khoảng hơn một tiếng rưỡi đồng hồ vừa qua, chúng tôi đã có thảo luận hết sức có kết quả đề cập đến các hoạt động mà Việt Nam và Hoa Kỳ đang thực hiện cùng nhau.

Trong lĩnh vực liên quan đến an ninh biển, chúng tôi nói đến khả năng chia sẻ thông tin, phối hợp với nhau mà còn có một số trang thiết bị mua sắm có thể phục vụ công tác đảm bảo an ninh biển này.

Chúng tôi đã nói đến một số hoạt động song phương và đa phương mà Việt Nam và Hoa Kỳ cùng tham gia. Chúng tôi cũng nói đến việc Hoa Kỳ đang hỗ trợ Việt Nam xây dựng Trung tâm huấn luyện gìn giữ hòa bình đầu tiên.

* Phóng viên báo điện tử VNExpress: Hiện Trung Quốc đã mang vũ khí ra biển Đông rồi. Trường hợp xung đột xảy ra thì Hoa Kỳ sẽ làm gì?

- Bộ trưởng Ashton Carter: Cho tôi nhắc lại những lời tôi đã nói ở Honolulu một tuần trước đây và hôm qua ở Shangri-La. Đó là Hoa Kỳ phản đối sử dụng vũ lực và tăng thêm tính căng thẳng cũng như quân sự hóa các tranh chấp đang diễn ra ở khu vực này.

Hoa Kỳ là nước không có tranh chấp về mặt lãnh thổ. Tuy nhiên, chúng tôi có mối quan tâm cũng như lợi ích liên quan đến khu vực này. Những quan tâm lợi ích đó có liên quan đến tự do hàng hải, tự do lưu thông và tự do thương mại.

Quan điểm của chúng tôi là không có một hoạt động nào của bất kỳ một quốc gia nào có thể làm thay đổi hoạt động của Hoa Kỳ. Chúng tôi tiếp tục bay, tiếp tục căng buồm và tiếp tục hoạt động ở những nơi mà luật pháp và quy định quốc tế cho phép giống như chúng tôi đã làm trong nhiều năm qua.

Chúng tôi cũng đề nghị các quốc gia trong khu vực cân nhắc đề xuất của chúng tôi là dừng ngay và mãi mãi công việc liên quan đến cải tạo và bồi đắp. Làm sao khu vực này có sự ổn định tự do hàng hải, tự do lưu thông để các quốc gia phát triển thịnh vượng.

* Một phóng viên nước ngoài tháp tùng theo đoàn Bộ trưởng Hoa Kỳ: Trang thiết bị nào mà Việt Nam mong muốn mua của Hoa Kỳ?

- Bộ trưởng Phùng Quang Thanh: Việt Nam hoan nghênh Hoa Kỳ đã dỡ bỏ một phần lệnh cấm vũ khí sát thương để mở đường cho hợp tác các vấn đề an ninh biển với Việt Nam. 

Mong muốn của Việt Nam là Hoa Kỳ cần dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Việt Nam - Hoa Kỳ đã là đối tác toàn diện, có làm như vậy thì mới thể hiện sự tôn trọng và tin cậy lẫn nhau. Cái đó phù hợp với lợi ích của hai nước.

Những trang bị mà phía Việt Nam đề nghị, chúng tôi không chỉ đề nghị riêng với Hoa Kỳ. Tôi đã nói với các bạn bè quốc tế ở Diễn đàn đối thoại Shangri-La và khi gặp bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN mở rộng tức là với 18 nước, rồi bộ trưởng quốc phòng ASEAN + 1 tức là với Trung Quốc.

Đó là chúng tôi thành lập lực lượng cảnh sát biển mới được hơn 15 năm thôi, rất cần được các nước chia sẻ kinh nghiệm, đào tạo, hỗ trợ về mặt trang bị. Hoa Kỳ hỗ trợ không đặt điều kiện gì thì Việt Nam rất hoan nghênh và cảm ơn Hoa Kỳ.

Tôi đề nghị các nước có điều kiện hỗ trợ Việt Nam các loại tàu tuần tra để thực thi luật pháp, bảo vệ ngư dân… phù hợp với yêu cầu trang bị của Việt Nam. Nếu được trang bị mới thì càng tốt.

Hai bộ trưởng chủ trì họp báo ngày 1-6