Chị cho biết gia đình chị gồm có năm người ở nhà tập thể diện tích 25m², em trai chị là người kinh doanh cá thể đã đến gõ cửa hai ngân hàng thương mại cổ phần và đều nhận được câu trả lời rất tế nhị giống nhau là “anh thông cảm, chúng tôi không có cơ sở cho vay vì không biết thu nhập thấp của anh do cơ quan nào xác nhận, mặc dù anh đã đáp ứng đủ các điều kiện khác theo quy định”.

Một cán bộ làm công tác quan hệ khách hàng cá nhân của một ngân hàng thương mại cổ phần cũng cho biết tính đến nay, khách hàng đủ điều kiện được vay vốn theo gói 30.000 tỉ đồng để hỗ trợ người có thu nhập thấp mua nhà ở ngân hàng anh đang công tác chỉ đếm trên đầu ngón tay. Tôi hỏi trong những trường hợp ngân hàng của anh đã cho vay, có trường hợp nào cho người lao động tự do vay vốn không? Có phải yêu cầu xác nhận thu nhập thấp người lao động tự do không? Câu trả lời là: các đối tượng đủ điều kiện là công chức, viên chức muốn tiếp cận gói hỗ trợ đã khó rồi. Còn người lao động tự do chúng tôi không có cơ sở xác định thu nhập do pháp luật không quy định cơ quan nào có thẩm quyền xác nhận. Hơn nữa nếu cho đối tượng này vay thì nguồn trả nợ không đáp ứng đầy đủ các quy định của ngân hàng.

Thông tư số 07/2013/TT-BXD ngày 15-5-2013 của Bộ Xây dựng hướng dẫn xác định các đối tượng được vay vốn hỗ trợ nhà ở có hiệu lực đã hơn một tháng. Theo đó, đối tượng được vay vốn để mua nhà ở xã hội và đối tượng được vay vốn để mua nhà ở thương mại (có diện tích nhỏ hơn 70m², có giá bán dưới 15 triệu đồng/m²) có đối tượng thu nhập thấp là người lao động tự do, người lao động của doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế... Có nghĩa là người lao động tự do có thu nhập dưới mức chịu thuế thu nhập cá nhân sẽ được mua nhà ở theo gói hỗ trợ 30.000 tỉ đồng.

Vấn đề đặt ra là khi khách hàng đến các ngân hàng làm thủ tục đề nghị vay vốn thì ngân hàng yêu cầu xác nhận thu nhập bình quân hằng tháng không phải chịu thuế thu nhập cá nhân theo quy định của thông tư 16/2010/TT-BXD (xác nhận của cơ quan có trả lương). Như vậy, những người lao động tự do, hộ kinh doanh cá thể sẽ không có ai xác nhận thu nhập, vì thông tư không có quy định thủ tục xác nhận thu nhập của đối tượng này.

Ngay cả trong văn bản số 1250 ngày 25-6-2013 của Bộ Xây dựng hướng dẫn xác định đối tượng cho vay theo thông tư số 11/2013/TT-NHNN và thông tư số 07/2013/TT-BXD cũng chỉ hướng dẫn ủy ban nhân dân xã, phường nơi đối tượng có hộ khẩu thường trú hoặc đăng ký tạm trú xác nhận về hộ khẩu và thực trạng nhà ở, không yêu cầu phải xác nhận về thu nhập. Văn bản này cũng không quy định cơ quan nào có thẩm quyền xác nhận thu nhập cho người lao động tự do, kinh doanh cá thể.

Người lao động tự do và cá nhân kinh doanh cá thể chiếm tỉ lệ một phần rất lớn những người có nhu cầu tiếp cận gói tín dụng 30.000 tỉ đồng. Nên chăng, Bộ Xây dựng cần có những hướng dẫn cụ thể hơn về việc xác nhận thu nhập của họ để họ được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi theo quy định của Chính phủ.