Các bồn chưng cất khổng lồ tại tổ hợp bôxit - nhôm Tân Rai (Bảo Lâm, Lâm Đồng) phục vụ ươm mầm hydrat điều chế alumin từ quặng bôxit - Ảnh: Mai Vinh

Vụ Công nghiệp nặng, Bộ Công thương vừa chính thức có thông tin phản hồi về một số nội dung liên quan đến các dự án bôxít Tây Nguyên được đưa ra tại buổi tọa đàm về dự án khai thác bôxit Tây Nguyên do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (Pan Nature) tổ chức.

"Lỗ theo kế hoạch là bình thường"

Theo đó, về hiệu quả kinh tế và xã hội nhà máy Alumin Tân Rai, Vụ Công nghiệp nặng nêu vấn đề hiệu quả kinh tế của dự án đã được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Và theo kết quả tính cập nhật đến ngày 26-4-2014, có thể tính toán, đánh giá “dự án có hiệu quả” với thời gian lỗ kế hoạch dự kiến là 4 năm và thời gian thu hồi vốn 11,5 năm.

Theo Vụ Công nghiệp nặng, các thông số đầu vào dự án cơ bản ổn định, không thay đổi nhiều, giá bán alumina trên thế giới hiện đã bước vào chu kỳ tăng: Đầu năm 2014 giá bán (FOB cảng Gò Dầu) ở mức 300 - 310 USD/tấn, cuối năm ở mức 350-360 USD/tấn - cao hơn so với tính toán của dự án là 325 USD/tấn. Do vậy, hiệu quả kinh tế của dự án tăng lên; thời gian lỗ kế hoạch dự kiến sẽ giảm dưới 4 năm, thời gian thu hồi vốn cũng giảm theo.

Về Nhà máy alumin Nhân Cơ có điều kiện vận tải xuống cảng biển xa hơn, hạ tầng khó khăn hơn nên hiệu quả kinh tế thấp hơn so với dự án alumin Tân Rai, nên thời gian lỗ kế hoạch là 5 năm và thời gian thu hồi vốn 12 năm.   

Vụ Công nghiệp nặng khẳng định và việc hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ lỗ mang tính chất lỗ kế hoạch theo dự kiến là chuyện bình thường.

Vì vậy, đánh giá “nếu sản xuất 660.000 tấn bôxít sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD" là vội vã, thiếu cơ sở.

Công nghệ khai thác hợp lý

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, Vụ Công nghiệp nặng cho biết Bộ Khoa học và Công nghệ đã thành lập Hội đồng giám sát và đánh giá kết quả việc chuyển giao và ứng dụng công nghệ đối với hai dự án bôxit Tân Rai và Nhân Cơ.

Thành phần của Hội đồng bao gồm các cán bộ đại diện các Bộ: Khoa học và Công nghệ, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường; các Sở Khoa học và công nghệ Lâm Đồng và Đăk Nông; các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực mỏ, địa chất, luyện kim đến từ các Trường Đại học Bách khoa, Đại học Mỏ - Địa chất, các Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim, Viện Luyện kim màu, Viện Nghiên cứu cơ khí (Narime), các nguyên trưởng ban dự án nhôm của Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV).

Ngày 31-5-2014, Hội đồng đã tổ chức phiên họp lần thứ 5 để tổng kết đánh giá kết quả việc chuyển giao và ứng dụng công nghệ của dự án Tân Rai. Kết quả đánh giá, về công nghệ khai thác, vận chuyển và tuyển quặng bôxit, hội đồng cho rằng “Công nghệ khai thác hợp lý. Công nghệ tuyển rửa đáp ứng được yêu cầu sản xuất”. Việc sai khác trong thực tế so với thiết kế là chấp nhận được, không ảnh hưởng đến kết quả sản xuất.

Về công nghệ sản xuất alumin, Vụ Công nghiệp nặng khẳng định dự án lựa chọn Công nghệ Bayer châu Mỹ. Đây là công nghệ được áp dụng phổ biến trên toàn thế giới cho các nhà máy alumin chế biến quặng bôxit gipxit. Công nghệ áp dụng cho nhà máy alumin Tân Rai được đánh giá là tiên tiến.