Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân trò chuyện với Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Quyết Tâm tại kỳ họp - Ảnh: Tự Trung

Chia sẻ từng có thời gian nhiều năm làm trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về dân số kế hoạch hóa gia đình, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân phân tích ở miền Bắc những năm 1960, một phụ nữ trung bình có 6 con, đến những năm 1980 còn 3 con. Từ 2005 đến nay, bình quân một phụ nữ 2 con.

Kéo tỉ suất sinh lên dần trở lại 2 con

“Việc duy trì tỉ suất sinh thay thế này trong hơn 10 năm qua đặc biệt có ý nghĩa, giúp gia đình ổn định, bền vững về dân số, tạo nên cơ cấu dân số vàng. Rất ít nước trên thế giới nhiều năm liền đạt được mức như vậy”, ông nói.

Ông Nhân kể có lúc mình đặt mục tiêu giảm xuống 1,8 con/1 phụ nữ. Nhưng nhìn ra Hàn Quốc, Nhật Bản, phụ nữ nhiều năm sinh không đủ hai con, nhiều năm liền dẫn đến khủng hoảng thiếu lao động.

Như Nhật Bản sau 50 năm duy trì tỉ suất sinh thấp, dân số đã giảm hơn 40 triệu người.

Ông nói, trong hai mục tiêu quan trọng nhất của chính sách dân số là duy trì tỉ suất sinh thay thế và khắc phục mất cân bằng giới tính khi sinh thì TP.HCM làm rất tốt việc cân bằng giới tính khi sinh, với 100 bé gái sinh ra thì có khoảng 106 bé trai.

Tuy nhiên, TP.HCM là địa phương sinh ít nhất cả nước. Trong khoảng 9 năm qua, TP duy trì tỉ suất sinh 1,46 con/phụ nữ. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến cả nước, dẫn đến tình trạng như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore hiện nay.

“Cho nên mục tiêu của TP là phải làm sao kéo tỉ suất sinh lên dần trở lại là 2 con”, bí thư nhấn mạnh.

Tự nguyện triệt sản được bồi dưỡng 1 triệu đồng

Tại phiên họp sáng 4-7, Ban Văn hóa xã hội HĐND TP.HCM cũng đã thống nhất với các đề xuất của UBND TP.HCM trong tờ trình về ban hành chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình giai đoạn 2016-2020.

Trưởng ban Văn hóa xã hội Thi Thị Tuyết Nhung trình bày báo cáo thẩm tra tờ trình về chính sách dân số - Ảnh: Tự Trung

Theo đó, bồi dưỡng cho người tự nguyện triệt sản 1 triệu đồng/người. Người có công vận động người khác triệt sản bồi dưỡng 100.000 đồng/người. 

​Đối tượng áp dụng là công dân Việt Nam cư trú thực tế trên địa bàn TP ổn định từ 6 tháng trở lên.

Phường, xã, thị trấn không có người sinh con thứ ba trở lên, năm thứ nhất sẽ được khen thưởng 10 triệu đồng, năm thứ hai liên tục sẽ được thưởng 20 triệu đồng. Ở cấp khu phố, ấp sẽ được thưởng 1,5 triệu đồng cho năm thứ nhất và 3 triệu đồng cho năm thứ hai.

Theo đánh giá của Ban Văn hóa xã hội HĐND TP, giai đoạn 2011-2015, TP đứng đầu cả nước về thực hiện các chỉ tiêu dân số kế hoạch hóa gia đình.

Các mục tiêu đạt được: giảm sinh, giảm tỉ lệ sinh con thứ ba, trên 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại, tỷ lệ phá thai từng bước được kéo giảm..

Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình vẫn còn chưa bền vững, công tác quản lý chịu nhiều áp lực do dân số đông, nhập cư tăng nhanh, phân bố không đều, TP đứng trước nguy cơ già hóa dân số…