Bức ảnh đánh số 515 trong cuốn sách 150 năm hình bóng Sài Gòn được phát hiện là ảnh “chế” - Ảnh: Q.Thi chụp lại từ sách

150 năm hình bóng Sài Gòn đăng bức ảnh chế na ná bức ảnh lịch sử nổi tiếng của phóng viên Hà Lan Hubert Van Es chụp dòng người di tản trên nóc nhà bằng máy bay trực thăng trưa 29-4-1975 tại Sài Gòn.  

Nhiếp ảnh gia Tam Thái cho biết ông lấy bức ảnh là sản phẩm photoshop từ trên mạng Internet, nhưng không nhớ rõ là lấy từ đâu! Và dòng chú thích in trong sách cũng do ông Thái tự chế ra.

Ông Tam Thái cũng thừa nhận mình "không kiểm tra nên mới có sai sót như vậy. Tôi nhìn ảnh mà chú thích chứ không dựa trên nguồn nào cả”.

Họa sĩ thiết kế Trương Huyền Đức cho biết bức ảnh photoshop này là “tác phẩm” của mình và không ngờ có ngày “tác phẩm chế" của mình được in như một bức ảnh tư liệu lịch sử kèm "chú giải như thật để hợp thức hóa cái hình".

Trao đổi với Tuổi Trẻ về lý do bức ảnh xuất hiện trên mạng, Trương Huyền Đức nói: “Sự việc cách đây đã sáu năm, trong thời gian đó có lẽ có người đã đưa lên mạng, hoặc đưa lên những nhóm trò chuyện. Tôi nghĩ lẽ ra nó vô hại, không ngờ lại như thế...!".

Tác giả Tam Thái nói: “Để xảy ra sai sót như vậy, tôi cũng chưa biết cách khắc phục như thế nào. Nhưng trước tiên hãy cho tôi gởi lời xin lỗi đến bạn đọc!”.

Cận cảnh bức ảnh gốc nổi tiếng lâu nay của Hubert Van Es (trên) và bức ảnh chế từ photoshop của Trương Huyền Đức (dưới) bị in nhầm trong sách ảnh tư liệu 150 năm hình bóng Sài Gòn

Ngày 11-8, NXB Trẻ (đơn vị ấn hành cuốn sách 150 năm hình bóng Sài Gòn) cho biết đang thẩm định lại thông tin mà bạn đọc phản ảnh và đã thông báo cho các đơn vị phát hành tạm dừng phát hành quyển sách để chờ thẩm định nội dung.

Nhiếp ảnh Việt Nam từng có những xìcăngđan vì đem ảnh photoshop đi dự ảnh báo chí quốc tế. Sự việc này một lần nữa cho thấy sự dễ dãi khi tiếp cận, biên tập ảnh lịch sử của các nhiếp ảnh gia Việt Nam. Tác giả Tam Thái cũng thừa nhận và xem đây như một bài học cho bản thân mình.

Giờ đây, sự bùng nổ mạng truyền thông giúp việc tiếp cận hình ảnh vô cùng dễ dàng, nhưng nó cũng đang đặt ngược lại người sử dụng về kỹ năng phân tích tính xác thực của hình ảnh.

Sai sót của khâu biên tập làm ảnh hưởng đến uy tín của cuốn sách ảnh, nhưng có những sai sót khác có thể ảnh hưởng đến uy tín, danh dự, đời sống cá nhân của một con người.

Cách đây không lâu, hình ảnh một vị giáo sư khả kính bị gán ghép những lời lẽ không phải của ông, để rồi ông phải gánh chịu bao “gạch đá” từ lời lẽ trên mạng. Đến khi những học trò của ông lên tiếng, hình ảnh của ông mới được gỡ xuống cùng những lời xin lỗi của những người lỡ chia sẻ với cảm xúc bộc phát.

Những bài học như vậy luôn nhắc nhở người sử dụng ảnh trên mạng nên cẩn thận với nguồn gốc của mỗi bức ảnh.