Bác sĩ Bệnh viện Q.Gò Vấp (TP.HCM) khám bệnh tại nhà cho bệnh nhân - Ảnh: Thùy Dương

Theo các bệnh viện (BV), khám bệnh tại nhà mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân, nhưng đến nay mới chỉ có một số ít BV tại TP.HCM triển khai mô hình này.

Tiện lợi cho bệnh nhân

Gần 14g ngày 8-7, êkip khám bệnh tại nhà của BV Q.Gò Vấp (TP.HCM) gồm bác sĩ Nguyễn Hồng Minh và điều dưỡng tên Quỳnh có mặt tại nhà bệnh nhân Tô Văn Kẹo - 84 tuổi, ở P.12, Q.Gò Vấp - như đã hẹn trước đó với gia đình người bệnh.

“Bác sĩ chào ông nhé” - bác sĩ Minh vừa nói vừa đến gần giường ông Kẹo đang nằm, hỏi thăm tình trạng sức khỏe của ông qua con dâu hằng ngày chăm sóc ông.

Sau một cơn đột quỵ từ nhiều năm trước, ông Kẹo bị liệt nửa người bên trái, không nói được. Mọi sinh hoạt của ông đều cần người nhà giúp đỡ.

Từ tháng 11-2014, khi BV Q.Gò Vấp triển khai dịch vụ khám bệnh tại nhà, mỗi tháng gia đình ông Kẹo đều lên BV nộp sổ đăng ký khám bệnh tại nhà cho ông.

Ngoài đóng thêm phí dịch vụ khám bệnh tại nhà, người bệnh vẫn được hưởng bảo hiểm y tế (BHYT) giống như bệnh nhân đến BV khám.

Sau khi khám bệnh tại nhà xong, bác sĩ sẽ về BV kê toa thuốc, còn người nhà bệnh nhân đến BV nhận toa, lãnh thuốc.

Bà Nguyễn Thị Kim Hường - 54 tuổi, con dâu ông Kẹo - kể trước đây khi chưa có dịch vụ khám bệnh tại nhà, gia đình bà thường mua thuốc theo toa cũ cho ông Kẹo uống.

“Gia đình tôi biết uống thuốc theo toa cũ là không yên tâm, nhưng mỗi lần đưa ba tôi đến BV khám rất khó khăn. Vào BV còn phải chờ đợi lâu khiến ba tôi rất mệt. Từ khi biết BV có dịch vụ khám bệnh tại nhà, gia đình rất mừng vì dịch vụ này rất tiện lợi”.

Đứng trước nhu cầu rất lớn của nhiều người bệnh, bác sĩ Phạm Hữu Quốc, giám đốc BV Q.Gò Vấp, đã chủ động làm việc với Bảo hiểm xã hội TP và được cơ quan này chấp thuận thanh toán BHYT khi êkip của BV đến khám và kê toa tại nhà bệnh nhân. BV Q.Gò Vấp cũng đã xin phép Sở Y tế TP thành lập phòng khám bác sĩ gia đình, trong đó êkip y bác sĩ được đến nhà bệnh nhân khám và làm các xét nghiệm cận lâm sàng nếu bệnh nhân có nhu cầu.

Cũng xuất phát từ nhu cầu khám bệnh tại nhà của rất nhiều người bệnh đang đăng ký khám BHYT ở BV Thống Nhất, từ tháng 4-2015 BV đã triển khai dịch vụ khám chữa bệnh tại nhà.

Bác sĩ Trương Quang Anh Vũ, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp BV Thống Nhất, cho biết dù mới triển khai được hơn ba tháng nhưng đến nay các êkip khám bệnh tại nhà đã khám cho hơn 150 lượt bệnh nhân. Hiện số người đăng ký khám dịch vụ này ngày càng tăng.

Bà Nguyễn Thị Hán Sơn, ở Q.1, kể vợ chồng bà cùng đăng ký khám BHYT tại BV Thống Nhất. Khi biết BV này triển khai dịch vụ khám chữa bệnh tại nhà, bà Sơn rất mừng vì không phải đưa ông nhà đi khám bệnh vất vả như mọi lần. Chồng bà Sơn đã 74 tuổi, bị bệnh tiểu đường và suy tĩnh mạch hai chân nên đi lại rất khó khăn. Mỗi lần đưa ông đến BV, người nhà phải dìu ông lên taxi, khi đến BV phải đẩy ông trên xe lăn tới các khoa, phòng chờ khám bệnh rất mệt nhọc và mất thời gian.

Mỗi nơi mỗi khác

Do mô hình khám bệnh tại nhà còn mới, đến nay ngành y tế vẫn chưa có những quy định chung cho mô hình này nên các BV tự triển khai cho phù hợp với điều kiện của từng BV. Người bệnh dễ dàng đăng ký được khám bệnh tại nhà ở BV Thống Nhất và BV Q.Gò Vấp, nhưng muốn được khám bệnh tại nhà với BV Q.Bình Thạnh thì phải qua quá trình xét duyệt của BV với những tiêu chuẩn như: bệnh nhân phải là người bệnh lớn tuổi, đi lại khó khăn...

Bác sĩ Lê Hoàng Quý, phó giám đốc BV Q.Bình Thạnh, cho biết BV đã triển khai mô hình này từ đầu năm 2014 nhưng chỉ để hỗ trợ bệnh nhân trong quận, không coi đây là dịch vụ phổ biến. Người bệnh được BV “duyệt” đến khám bệnh tại nhà trước đó phải có hồ sơ bệnh án đầy đủ, có các dữ liệu về cận lâm sàng trong hồ sơ bệnh án do BV quản lý. Sau khi khám bệnh cho bệnh nhân tại nhà, bác sĩ quay về BV cập nhật thông tin tình trạng người bệnh, ra đơn thuốc. Sau đó, người nhà bệnh nhân đến BV nhận thuốc. Khi cần phải siêu âm, nội soi hay chụp CT thì bệnh nhân phải đến BV và được hỗ trợ xe cấp cứu.

Triển khai khám, chăm sóc giảm nhẹ cho những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối tại nhà từ tháng 9-2011, tới nay số bệnh nhân được hưởng dịch vụ này tại BV Ung bướu TP.HCM lên tới gần 900 người với gần 2.300 lượt. Mới đầu số bệnh nhân đăng ký còn ít, đến nay có ngày BV nhận được hàng chục yêu cầu đến khám bệnh tại nhà nhưng BV chưa thể đáp ứng hết. Mỗi ngày, êkip của BV đến khám tại nhà 5 - 6 bệnh nhân và chỉ nhận khám cho những bệnh nhân trong phạm vi 10 - 15 km tính từ BV Ung bướu.

Bác sĩ Đặng Huy Quốc Thịnh, phó giám đốc BV Ung bướu TP, cho biết rất nhiều người bệnh ung thư ở giai đoạn cuối có nhu cầu được khám bệnh, chăm sóc tại nhà.

Trong những ngày cuối của cuộc đời, người bệnh luôn muốn được sống trong môi trường quen thuộc, mỗi ngày được gặp mặt người thân. Điều này tốt hơn khi người bệnh phải nằm trong BV, thậm chí phải nằm ghép 2 - 3 người/giường bệnh.

Hồ sơ của những bệnh nhân điều trị ngoại trú vẫn được BV quản lý. BV sẽ điều êkip gồm một bác sĩ và một điều dưỡng tới nhà thăm khám hoặc thay băng, chích thuốc, truyền dịch... nếu bệnh nhân có thêm yêu cầu.

Ngoài chi phí phải trả cho êkip khám chữa bệnh tại nhà, bệnh nhân vẫn được hưởng mọi quyền lợi về BHYT như khi đến khám tại BV.

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Khánh - khoa nội nhiễm Bệnh viện Thống Nhất TP.HCM - khám bệnh cho ông Trần Xuân Sum (77 tuổi) ngụ quận Tân Phú - Ảnh: Hữu Khoa

Còn ít bệnh viện thực hiện

Đến nay mới chỉ có một số BV trong TP khám bệnh tại nhà. Theo giám đốc một BV, sở dĩ nhiều BV chưa thực hiện mô hình này vì không dám “hi sinh” nhân sự trong bối cảnh nhân sự tại BV rất ít. Trong một buổi sáng, một bác sĩ khám tại BV có thể khám được 50 bệnh nhân, nhưng đến khám bệnh tại nhà chỉ khám được cho hai bệnh nhân. Với chi phí 150.000 - 500.000 đồng/lượt khám tại nhà cũng không nhiều so với kinh phí BV phải bỏ ra cho một bác sĩ, một điều dưỡng, tiền xăng xe...

Ngoài ra, nhiều BV còn ngại thực hiện vì đây là mô hình mới. Là người trực tiếp triển khai mô hình này tại BV Ung bướu TP, bác sĩ Đặng Huy Quốc Thịnh cho rằng nếu xảy ra tranh chấp trong quá trình khám bệnh tại nhà giữa nhân viên y tế và người nhà bệnh nhân thì BV cũng chưa biết xử lý thế nào.

Ví dụ, êkip tới chăm sóc tại nhà, truyền dịch cho bệnh nhân khi bệnh tình của bệnh nhân đã trong tình trạng nặng. Nếu vì lý do nào đó, bệnh nhân đột ngột mất tại nhà và người nhà bệnh nhân thắc mắc, có thể xảy ra tranh chấp giữa thân nhân bệnh nhân và nhân viên y tế... Hoặc trường hợp sau khi nhân viên y tế đến nhà khám bệnh cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân kêu mất đồ đạc, tài sản thì xử lý thế nào?

Vì vậy, khi triển khai mô hình trên, các BV phải tự đưa ra những quy định chung cho êkip đến khám bệnh tại nhà để hạn chế thấp nhất việc xảy ra các tranh chấp, như chỉ khám bệnh tại nhà trên yêu cầu chính thức của người bệnh tới BV. Nhân viên y tế đến khám bệnh tại nhà chỉ có một túi đựng đồ nghề, không được đem theo túi cá nhân nào khác. Khi đến nhà người bệnh sẽ đi theo hướng dẫn của người nhà tới ngay chỗ người bệnh, không đi lang thang ở phòng khác...

TS.BS Tăng Chí Thượng, phó giám đốc Sở Y tế TP, cho biết Sở Y tế không ngăn cản các BV thực hiện mô hình mới này khi người dân có nhu cầu thật sự, chỉ yêu cầu các BV phải đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Trong giai đoạn đầu thực hiện mô hình này, các BV chăm sóc cho người bệnh là chính, còn can thiệp điều trị xâm lấn thì sở chưa cho phép. Khi mô hình này chưa có hướng dẫn của Bộ Y tế thì các BV sẽ làm thí điểm trước. Nếu thực hiện thành công, Sở Y tế TP sẽ kiến nghị Bộ Y tế ban hành quy định chung cho các BV.