Thủ tướng Scott Morrison cùng gia đình trong bài phát biểu chiến thắng ngày 18-5 - Ảnh: AFP

Cách đây vài tuần, người ta còn đinh ninh cái tên Morrison sẽ được ghi vào lịch sử Úc với tư cách là thủ tướng tại vị ngắn nhất. 

Sự tự tin của Bill Shorten - lãnh đạo Công đảng Úc, người tuyên bố sẽ "chào mừng sự trỗi dậy của Trung Quốc" nếu đắc cử - càng củng cố thêm niềm tin đó.

Giờ thì vòng nguyệt quế đã chắc chắn nằm trên đầu ông Morrison. "Chúc mừng Scott, một chiến thắng tuyệt vời" - Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Twitter cá nhân ngày 19-5.

Tranh cử bằng nỗi sợ

Kết quả cuộc bầu cử liên bang lần thứ 46 của Úc khiến người ta nhớ lại bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, khi ông trùm bất động sản Donald Trump đã bất chấp các cuộc thăm dò ý kiến để đánh bại đối thủ Dân chủ Hillary Clinton bằng cách giành lấy sự ủng hộ của "những người Mỹ im lặng".

Các cuộc thăm dò dư luận ở Úc đều khăng khăng chiến thắng sẽ thuộc về Công đảng, mạnh mẽ đến mức ngay cả khi người dân còn chưa đi bỏ phiếu, một công ty cá cược đã chung tiền cho những người đặt cược ông Shorten sẽ làm thủ tướng. 

Điều đó cũng từng khiến một người ủng hộ ông Morrison thốt lên tại trụ sở Đảng Tự do: "Không thể tin được. Mọi người đều mong chờ thất bại của chúng tôi".

Chiến dịch đánh vào nỗi sợ của cử tri và tạo ra tâm lý tiêu cực của ông Morrison - người nói thẳng ngưỡng mộ ông Trump vì tính thực dụng - đã cho thấy hiệu quả. 

Nỗi sợ của các cử tri lớn tuổi và tầng lớp giàu có trước các cam kết của Công đảng về vá lỗ hổng thuế và tăng chi tiêu công đã được liên minh Tự do - Quốc gia lợi dụng và xoáy sâu để kiếm phiếu. 

Chiêu bài cắt giảm thuế đã tạo ra sự khác biệt rõ rệt với Công đảng - những người hứa sẽ giảm bất bình đẳng thông qua cải cách thuế, lương cao hơn, cơ sở hạ tầng công cộng tốt hơn và hành động nhanh hơn đối với biến đổi khí hậu.

Thông điệp nước Úc sẽ suy thoái kinh tế vì các chính sách của Công đảng của ông Morrison đã tạo ra một viễn cảnh đáng sợ với những người đã quen với một nền kinh tế chưa từng bị suy thoái kể từ năm 1991. 

Tăng lương cơ bản "sẽ buộc nhiều doanh nghiệp phải lựa chọn giữa việc cắt giảm giờ làm việc của nhân viên hoặc sa thải người đó", Phòng Thương mại và công nghiệp Úc, nơi tập hợp các doanh nghiệp lớn và tiêu biểu nhất, hưởng ứng khi ông Morrison nói mức lương cơ bản 18,93 AUD/giờ của Công đảng sẽ hủy hoại nền kinh tế Úc. 

Vậy là giữa tăng chi tiêu công và cắt giảm thuế, người Úc đã chọn cái thứ hai.

Yếu tố Trung Quốc

Dù người chiến thắng là ai, họ cũng sẽ phải giải bài toán kinh tế tăng trưởng chậm của nước Úc. 

Ông Shorten, trong khi thừa nhận rằng Úc sẽ luôn là đồng minh của Mỹ, dường như tin rằng mối quan hệ được cải thiện với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Úc, sẽ giữ cho nền kinh tế phát triển, từ đó lấy tiền thực hiện các cam kết tranh cử.

Không thể phủ nhận yếu tố Trung Quốc đã ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Úc. 1,2 triệu cử tri gốc Hoa là con số đủ khiến các chính trị gia lão làng của Úc lập hẳn một đội vận động tranh cử nói tiếng Quan thoại và tận dụng tối đa các nền tảng xã hội để lấy lòng nhóm cử tri này. 

Shorten - người tuyên bố trên mạng xã hội WeChat rằng không xem Trung Quốc là "một mối đe dọa chiến lược", mà là "một cơ hội hợp tác chiến lược" - chỉ là một ví dụ điển hình.

Những câu hỏi sâu sắc về việc làm thế nào để cân bằng giữa lợi ích kinh tế khi hợp tác với Trung Quốc và lợi ích quốc gia sẽ tiếp tục đeo bám tân Chính phủ Úc, trong lúc quốc gia này cũng đang vật lộn với nỗ lực định hình lại vị thế trong khu vực trước sự bành trướng về quân sự và kinh tế của Bắc Kinh.

TTO - Liên minh bảo thủ Tự do - Quốc gia cầm quyền của Thủ tướng Scott Morrison bất ngờ giành chiến thắng cuộc bầu cử quốc gia của Úc.