Bầu cử giữa kỳ Mỹ: Ông Trump - vũ khí bí mật của phe Dân chủ

Bìa báo New York Post nhất bên trọng, nhất bên khinh. Ông DeSantis là ngôi sao đang lên, còn ông Trump bị mỉa mai, giễu cợt. Ảnh: New York Post

Nhưng tới nửa đêm, phòng tiệc bỗng trở nên vắng vẻ, mọi người ra về gần hết khi kết quả bầu cử rõ dần. Tới thời điểm ông McCarthy lên phát biểu lúc 2h sáng, khán phòng hầu như vắng tanh. Không còn tiệc tùng gì nữa, bầu không khí lúc đó giống một đám ma hơn. 

Chủ tiệc phát biểu khoảng bốn phút ngắn gọn và gượng gạo, dự đoán Đảng Cộng hòa sẽ nắm đa số ở Hạ viện.

Một tuần sau, phe Dân chủ giờ chắc chắn có 50 ghế Thượng viện, tức sẽ giữ được đa số, bất chấp kết quả cuộc đấu vòng 2 ở tiểu bang Georgia vào tháng tới. Ở Hạ viện, phe Dân chủ đã giành được 205 ghế so với 217 của Cộng hòa (cần 218 để có đa số). 

Còn 13 ghế chưa xác định và phe Dân chủ vẫn mơ mộng về khả năng (rất thấp) giữ được Hạ viện - chuyện không tưởng với một đảng đang nắm Nhà Trắng.

Trong khi phe Cộng hòa nhiều khả năng giành được Hạ viện, chênh lệch sẽ rất sít sao và thấp hơn nhiều so với ước tính ban đầu của họ. Ông McCarthy từng tự tin phe Cộng hòa sẽ thắng tới 60 ghế trong cuộc đua năm nay. 

Hoàn cảnh có vẻ thuận lợi cho họ. Lạm phát ở Mỹ đang cao nhất trong nhiều thập niên. Tổng thống Joe Biden có tỉ lệ ủng hộ thấp tè. Thăm dò trước bầu cử cũng dự đoán phe Cộng hòa sẽ thắng áp đảo. 

Hơn nữa, trong các cuộc bầu cử giữa kỳ 30 năm qua, đảng giữ Nhà Trắng thường thảm bại: Bill Clinton mất 54 ghế năm 1994, Barack Obama năm 2008 mất 63 ghế, còn Donald Trump mất 40 ghế năm 2018. Nhưng tất cả dự báo đó đã không xảy ra ở cuộc bầu cử vừa rồi. Làn sóng đỏ đã không ập đến.

Mehmet Oz thất cử chính do ông được ông Trump ủng hộ? Ảnh: CNN

Vũ khí bí mật và canh bạc lương tâm

"Trong nhiều tháng, tất cả những gì báo chí và giới bình luận nói là phe Dân chủ sẽ đối mặt thảm họa. Nhớ chứ? Tất cả những thăm dò đó", ông Biden tuyên bố tại sự kiện của Đảng Dân chủ hôm 11-11 trước khi công du châu Á. 

"Thất bại lịch sử, làn sóng đỏ khổng lồ. Tất cả đã không diễn ra". Scott Jennings, chiến lược gia của phe Cộng hòa, viết trên Twitter: "Làm sao nhìn kết quả đêm nay mà có thể nói Trump có cơ hội thắng cử 2024?".

Chris Christie, cựu thống đốc Cộng hòa ở New Jersey, bình luận: "Chúng ta thua 2018, thua 2020. Thua 2021 ở Georgia. Và giờ 2022, chúng ta thua cả ở số thống đốc… Chỉ có một người chịu trách nhiệm và đó là Donald Trump". Mike Lawler, hạ nghị sĩ mới đắc cử của New York, cho rằng phe Cộng hòa cần "tìm lối đi mới" sau ông Trump.

Hơi nghịch lý, nhưng bí quyết thành công của phe Dân chủ là vũ khí bí mật… Donald Trump. Ruy Teixeira viết trên Wall Street Journal rằng ông Trump có biệt tài thúc đẩy cử tri Cộng hòa chọn những ứng viên năng lực tệ và quan điểm cực đoan trong nhiều vấn đề, từ bác bỏ kết quả bầu cử 2020 tới quyền tránh thai, và đó chính là thảm họa cho họ.

Đảng Dân chủ giờ rơi vào mối quan hệ cộng sinh kỳ lạ với ông Trump. Họ biết những luận điệu cực đoan của Trump chính là vũ khí hữu hiệu nhất khi tấn công phe Cộng hòa và các ứng viên đối thủ. Còn ông Trump, như thường lệ, luôn thích là tâm điểm của những tranh cãi.

Các ứng viên ông ủng hộ phần nhiều thất bại trong cuộc bầu cử lần này. Ông có xu hướng chọn những ứng viên yếu, miễn là họ trung thành với ông và phản đối kết quả bầu cử 2020. 

Phe Dân chủ đã… tiếp tay cho điều đó: trong một số cuộc bầu cử sơ bộ của phe Cộng hòa, chính họ bỏ tiền ủng hộ các ứng viên cực đoan hơn, những người họ thấy sẽ dễ đánh bại hơn trong cuộc bầu cử chính thức. 

Thật trớ trêu, hồi bầu cử sơ bộ, phe Dân chủ đã bơm hàng chục triệu USD cho 13 ứng viên cực đoan thân Trump. Bảy người trong số đó thất bại khi bầu sơ bộ, nhưng vẫn có sáu người giành quyền ra tranh cử, và tất cả đều thất bại!

Tình hình mỉa mai tới mức Megan McArdle của Washington Post gọi đây là "canh bạc vô lương tâm" của phe Dân chủ, dù thừa nhận chiến thuật đấy đã thành công.

Mehmet Oz và Doug Mastriano ở Pennsylvania; Tudor Dixon và John Gibbs ở Michigan; Tim Michels ở Wisconsin… đều bị đánh bại ở những tiểu bang mà các ứng viên Cộng hòa "chính thống" ắt đã chiến thắng dễ dàng trong một năm như năm nay. 

Ở Georgia, nhân vật được ông Trump ủng hộ Herschel Walker sẽ cần cuộc bầu cử vòng hai cho ghế Thượng viện, trong khi nhân vật Cộng hòa chống Trump, thống đốc Brian Kemp, đã dễ dàng tái cử. Ông Trump thậm chí chọn một cựu hoa hậu Ohio đại diện cho hạt 13 ở bang này - ứng viên này đương nhiên thất bại trước một dân biểu tiểu bang của phe Dân chủ.

Ông Ron DeSantis. Ảnh: Reuters

Đổ vỡ giữa những ông trùm

Tan vỡ chấn động nhất trong nội bộ phe Cộng hòa là khi báo chí của trùm truyền thông Rupert Murdoch đồng loạt chỉ trích Trump là "kẻ thất bại", còn ông Trump phản pháo và chỉ trích Murdoch phản bội để bỏ theo ngôi sao mới nổi của phe Cộng hòa, thống đốc Ron DeSantis ở Florida. Sự đổ vỡ này được coi là địa chấn với giới truyền thông và chính trị Cộng hòa.

Với giới quan sát, làn sóng đỏ thật sự là khi toàn bộ đế chế của Murdoch - Fox News, New York Post và Wall Street Journal - đồng loạt tấn công ông Trump ngay sáng 10-11. 

Trang bìa ngày 10-11 của tờ New York Post (tờ lá cải ông Trump rất yêu thích) là bức tranh biếm nguyên trang vẽ Trump quá khổ trên bức tường đang sụp đổ và dòng chữ "Don (người không thể xây bức tường) sụp đổ thảm hại" - ý chỉ cả bức tường biên giới và thất bại của ông Trump ở các bang đỏ truyền thống. Một ngày trước, New York Post đưa De Santis, đối thủ của ông Trump, ra bìa nhưng hết sức trân trọng và gọi ông này là tương lai của Đảng Cộng hòa.

Tờ WSJ thì đăng một loạt bài bình luận chỉ trích Trump đã thất bại liên tiếp trong các cuộc bầu cử 2018, 2020, 2021 và 2022. "Phe Dân chủ sẽ làm gì khi ông Trump không còn để tiếp tục thất cử?", một bài xã luận viết. "Chúng ta phải hỏi vậy vì phe Dân chủ lại thành công trong việc biến cựu tổng thống thành tâm điểm của cuộc đua tranh cử và ông Trump đã giúp họ".

Theo tờ báo, ông Trump đúng ra nên "im lặng" trong những tuần tranh cử cuối để tập trung vào vận động gây quỹ cho các ứng viên. Nhưng thay vì vậy, ông lại liên tiếp tổ chức những cuộc vận động lớn, giúp phe Dân chủ lựa gió bẻ măng, cũng vận động cử tri của họ đi bỏ phiếu. 

Cuộc vận động lớn ở Latrobe tuần cuối cùng trước bầu cử được cho là đã làm hại ứng viên Mehmet Oz và giúp phe Dân chủ lật được ghế Thượng viện quan trọng tại Pennsylvania.

"Ông Trump đã có những thành công chính sách khi làm tổng thống, như giảm thuế và thủ tục hành chính, nhưng ông đã dẫn phe Cộng hòa vào hết khủng hoảng chính trị này tới khủng hoảng khác. "Chúng ta sẽ thắng rất nhiều" - ông Trump từng nói - "tới mức mà bạn mệt mỏi vì chiến thắng". Wall Street Journal bình luận. "Giờ có lẽ phe Cộng hòa đã mệt mỏi vì cứ thua suốt". Ngay cả Fox News, kênh ủng hộ Trump nhiều năm qua, cũng có bài viết trên website trích lời nhiều nhân vật Cộng hòa kêu gọi đảng đi tìm hướng đi mới sau Trump.

Ông Trump đã tuyên bố sẽ ra tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024. Ảnh: AP

Ông Trump, vốn mau mắn mồm miệng, tất nhiên không ngồi yên. "NewsCorp, tức Fox, Wall Street Journal, và tờ New York Post không còn vĩ đại… đều ủng hộ Ron DeSanctimonious (cách ông chơi chữ chỉ trích DeSantis tỏ vẻ cao đạo), một thống đốc Cộng hòa tầm tầm nhưng giỏi PR", ông Trump viết trên mạng xã hội của mình. Ông chỉ trích DeSantis là thiếu trung thành và "bày trò".

Trong khi đó, một cựu lãnh đạo News Corp nói việc ông trùm Murdoch chuyển từ Trump sang DeSantis là dễ hiểu vì: "Rupert thích chọn các chính trị gia thắng cuộc, ông ta giỏi trong việc này". 

Rodney Tiffen, tác giả cuốn hồi ký về nhà Murdoch, nói với Financial Times: "Rất nhiều người tại Fox vẫn thích Trump, nhưng nhà Murdoch trong sâu thẳm cảm nhận gì ư? Tôi không chắc họ có trái tim. Họ là bộ máy tính toán và hiểu rõ cách gì thực dụng nhất". ■