Phóng to

Công nhân hào hứng tham gia trò chơi kéo co - Ảnh: T.Cường

Xe ngừng trước cổng phiên chợ xuân ở khu công nghiệp kỹ thuật cao, tôi hơi bất ngờ. Địa điểm là một đoạn đường rải đá chưa tráng nhựa, một đầu dựng cổng chào đơn sơ, đầu kia dựng sân khấu dưới tán một cái dù khổng lồ, đoạn đường ở giữa dành cho những gian hàng, chủ yếu là các xe chở hàng hóa đậu cạnh nhau, bày quần áo, giày, nón, dầu gội, mỹ phẩm, mì gói... trên mấy cái bàn xếp hay mấy cái thùng.

Nơi đông người nhất là gian hàng cắt tóc và trang điểm miễn phí, hôm đó là chiều thứ bảy. Gian hàng gọi điện thoại miễn phí cũng đông nghẹt người lấy số thứ tự. Ngay cổng ra vào nhóm múa sạp gầy được một nhóm khoảng chục chàng trai cô gái nhảy thoăn thoắt giữa các thanh tre. Nhưng tưng bừng nhất là trên sân khấu đang diễn ra cuộc thi karaoke. Người hát tự giới thiệu tên mình và công ty, vừa hát vừa nhảy, hai người từ hàng ghế khán giả được bạn bè khích lệ bèn lên sân khấu nhảy theo tiếng reo và vỗ tay cổ vũ.

Tôi bất ngờ vì lâu rồi mới nghe người ta hát thật, trong một không khí thân mật, ở giữa đất trời rộng rãi: xung quanh nơi mở phiên chợ vẫn còn đồng trống, xa xa vài công trình xây dựng chưa hoàn tất. Chất thật hiển hiện trong cách ăn mặc bình thường, gặp gỡ chuyện trò, dù không quen biết hết, họ cũng không hẳn xa lạ, hầu hết là công nhân còn rất trẻ. Những người bán cũng là công nhân các công ty đưa hàng ra phục vụ.

Không có trả giá, không có hàng giả, và mọi thứ đều rẻ hơn ở chợ hay siêu thị 10-50%. Người mua chăm chú lựa hàng, xem xét tỉ mỉ, ướm tới ướm lui, cân nhắc giá cả với túi tiền. Người ta mua cái người ta thật sự cần và có khả năng mua. Những người không mua đồ cũng được một buổi tối vui thoải mái với bạn bè. Tôi cũng được một bữa vui ké, trải qua những cảm giác lạ lùng.

Phóng to

Công nhân mua hàng ở Hòa Thọ Mart -Ảnh: Đ.Cường

Lạ lùng vì có lúc quá khứ và tương lai nhập nhòa với hiện tại. Có lúc tôi tưởng như mình đang ngồi giữa bạn bè trang lứa hồi 30 năm trước, có thể cũng ở chỗ này, trên cánh đồng hoang vu, bên một con kênh đào dang dở. Có lúc tôi tưởng tượng 30 năm sau của những người bạn trẻ này, ai sẽ là tỉ phú đại gia, ai trở thành nhà thơ, nhà tiểu thuyết?

Điểm giống nhau thật lạ lùng mà cái khác nhau cũng khác lạ lùng. Những công nhân này và những thanh niên xung phong ngày đó cùng tuổi đôi mươi nhưng là hai thế hệ hoàn toàn khác nhau, cả tâm tình, suy nghĩ, lẫn thể chất. Dù “người xưa” cuốc đất đào kênh giữa đồng hoang nắng cháy, hay những người bây giờ cặm cụi lắp ráp linh kiện trong các hãng điện tử, họ đều vắt kiệt sức cho một cuộc sống khiêm tốn, để nuôi dưỡng những ước mơ cá nhân và cả những ước mơ tập thể. Mai này đất nước phát triển, mai này đồng lương đủ để tết đến vui chơi sắm sửa không chùn tay.

Khi người dẫn chương trình trên sân khấu hỏi: Các bạn làm gì khi rảnh rỗi? Những tiếng nói vang rụt rè quanh tôi: “Ngủ” không đủ lớn để người dẫn chương trình nghe thấy. Anh bèn gợi ý: “Chẳng hạn xem tivi?”. Đáp: “Có tivi đâu mà xem”. Người dẫn chương trình tiếp tục: “Hay đọc sách?”. Im lặng. Vì vậy mời họ giao lưu với một nhà văn có gì đó quái dị. Họ im lặng rất lâu trước khi có người nêu được một câu hỏi. Và tôi đứng trước những công nhân trẻ này chợt mất bình tĩnh.

Đây không phải là những fan Harry Potter trẻ trung, lém lỉnh thích vây quanh tôi chụp hình xin chữ ký. Đây không phải là những người trung niên nghiền ngẫm truyện và thơ của tôi. Đây là những người không đọc tôi hay bất cứ nhà văn đương thời nào. Vì không ai viết về họ, không ai viết cho họ, không ai viết vì một tuổi trẻ khao khát sống mà họ đang chứa đầy lồng ngực. Không phải chỉ họ thiệt thòi. Tôi bất ngờ nhận ra mình đã bỏ lỡ một đề tài hay.