Bánh ít
Hồi ấy không phải năm nào nhà tôi cũng có điều kiện để gói bánh tét. Nhưng bằng cách nào đó mà trong những năm thắt ngặt nhất, má tôi vẫn chắt chiu làm ra được một loại bánh thay thế, cũng nếp cũng đậu được bọc trong lá chuối nhưng ít tốn hao hơn nhiều.
Và đó là cái bánh ít thơm mùi ký ức. Bánh nhỏ nhiều so với bánh tét, cái tên khiêm tốn và thật đặc biệt cũng thường dành cho những gia đình ít có điều kiện hơn gói nấu để dâng cúng ông bà.
Tôi nhớ những năm tháng ấy nào có bột nếp khô sẵn được đóng gói bán ở hầu hết các tiệm tạp hóa như bây giờ. Để có bột nếp làm vỏ bánh, trước ngày gói má tôi phải lui cui ngâm nếp, ngâm đậu, xay bột, nạo dừa, rang đậu phộng, xẻ lá chuối... chuẩn bị.
Từ sáng sớm má đã cột cái bồng bằng vải lược vào miệng cối và bắt đầu xay bột. Cánh tay má quay đều, chậm rãi, khoan nhặt để bột sánh, chín đều. Từng dòng bột trắng mịn chảy ra, thơm mùi nếp mới.
Có khi mất cả buổi sáng má mới xay bột xong. Túi bột được má cột chặt và dằn giữa cối đá để bột ráo nước. Trong lúc chờ bột, má vớt đậu đã ngâm đem hấp chín. Lột nạo trái dừa khô lấy cơm dừa xào nhân. Lúc nào nồi bánh ít của má cũng có hai loại: mình ngọt nhân đậu và mình trắng nhân dừa.
Tôi thích nhất là lúc má thắng đường để xào nhân dừa vì có thể ăn vụn được ngay lò. Công đoạn thật đơn giản, chỉ cần hòa một phần đường và một phần nước bắc lên bếp. Chờ đến khi nước đường chuyển sang màu vàng nâu thì cho dừa nạo vào xào đến khi đường khô và dừa dẻo thì tắt lửa là vừa.
Chiếc cối xay bột bánh ít nhà tôi
Lúc này má tôi mới hòa vào chảo dừa xào một ít bột năng và đậu phộng rang. Đậu phộng cho thơm và bột năng để kết dính.
Xong phần nhân ngọt thì má tiếp tục với phần nhân đậu. Đậu xanh đem hấp chín xong má tôi thường bắc chảo lên xào với một ít dầu dừa. Má biểu xào bằng dầu dừa nhân bánh sẽ thơm hơn. Và đậu được xào khô thì sẽ bảo quản bánh được lâu hơn nữa.
Hai phần nhân sẵn sàng thì má bắt tay vào nhào bột làm vỏ bánh. Để tạo thêm màu sắc bắt mắt má thường nấu lá cẩm, đâm nhuyễn lá dứa vắt lấy nước pha vào bột để da bánh được đẹp hơn.
Đổ bột vào một cái thau rộng, má thêm nước sôi cùng một muỗng muối để da bánh đậm đà rồi nhào cho đều tay. Thật kỳ công khi má còn chia bột thành sáu phần tương ứng với ba màu da bánh và hai loại nhân riêng biệt.
Chừng cảm nhận được độ dẻo của bột, ấn tay vào mà không dính, má đậy bột lại để ủ cho bột nghỉ. Tôi luôn thấy cảm phục má khi cả một chuỗi việc phải làm nhưng má cứ tuần tự từng công đoạn một cách thật khéo léo, không lúc nào ngơi tay.
Sau phần sơ chế, má bày hết nguyên phụ liệu lên đi văng. Lúc này, vẫn thường có vài cô bác hàng xóm đến phụ má gói.
Lá chuối đã được má rọc và mang phơi héo từ trước. Má và các bác các cô, người cắt lá chuối thành từng miếng hình chữ nhật, lau khô và quét dầu ăn lên. Người vo viên nhân. Người ngắt bột cho vào lòng tay và ép dẹp xuống đặt nhân vào giữa và vo tròn lại như chè trôi nước.
Viên bánh ít trần thành phẩm sẽ được áo qua dầu để không dính vào lá gói trước khi chuyền cho người khéo tay nhất, thường là má tôi, đặt vào miếng lá chuối đã được gấp như hình phễu. Cuối cùng chỉ cần gấp mép đáy cho kín và bọc thêm một lớp lá nữa và xếp lại là hoàn thành.
Trong lúc gói bánh, má tôi và các cô các bác bao giờ cũng trò chuyện rôm rả với nhau. Sự chuẩn bị cho năm nay và chuyện học hành, làm ăn của con cái. Gói giúp nhà tôi xong mọi người cũng tới nhà khác gói vần công.
Nấu bánh ít
Chiều tối, khi trăm bánh đã hoàn tất, má bắc nồi nước lên ba cục gạch to. Chiếc nồi được phủ một lớp sình non để dễ lau chùi lọ nghẹ. Dưới đáy nồi má đặt một chiếc ghế nhấc nồi đan tre cách thủy rồi xếp bánh lên.
Lửa được nhen cháy bập bùng, mấy chị em tôi cũng lăng xăng phụ má canh chụm lửa nồi bánh ít. Độ chừng hơn một tiếng là bánh đã chín, được má xếp ra chiếc xịa nan tre. Mùi lá chuối thật thơm. Khói bay cay sè mắt đêm cuối cùng của năm cũ.
Cúng ông bà xong, chúng tôi được má phát cho mỗi đứa một cặp bánh đủ hai vị. Cách phân biệt cũng thật dễ dàng. Chỉ cần bóp nhẹ vào bánh cảm nhận hơi cứng tay là nhân đậu xanh, còn mềm hơn là nhân dừa đậu phộng.
Bóc bánh ra cắn một miếng sẽ cảm nhận vỏ bánh mềm dẻo ngòn ngọt của đường, mùi nếp thơm quẩn quanh, đậu xanh bùi bùi, mùi dừa beo béo. Tất cả tổng hòa thành một hương vị thật đặc sắc.
Để rồi mỗi lần năm hết Tết đến, lòng tôi lại lao xao nhớ chiếc bánh ít thơm tho mùi ký ức một thời. Càng nhớ, càng nghĩ lại càng thương má tôi, cả đời lo toan vun vén. Chái bếp nhỏ lúc nào cũng ấm lên ngọn lửa cháy sáng, bất chấp nhọc nhằn.
"Món Tết quê nhà" cảm ơn hơn 610 bạn đọc đã gửi bài
Cuộc thi là nơi chia sẻ những bí quyết về các món ăn truyền thống ngày Tết, cũng là cơ hội cho những người con xa quê được dịp chia sẻ những cảm xúc về ngày Tết, những câu chuyện đón Tết, ký ức sum họp ấm áp, mâm Tết xa quê của bạn...
Bạn đọc có thể viết về những câu chuyện thú vị quanh mâm cơm Tết, những món ăn tình thân sum họp gia đình, những món ăn "bắt buộc" phải có trong mâm cơm ngày Tết của từng vùng miền, những món ăn đặc trưng... cũng như tâm tư về ngày Tết quê mình qua ẩm thực.
Thời gian nhận tác phẩm từ ngày 20-10 đến hết ngày 15-12-2022. Lễ trao giải dự kiến diễn ra vào ngày 31-12-2022, tác giả và tác phẩm đoạt giải cuộc thi sẽ được công bố trên giai phẩm Tuổi Trẻ Xuân Quý Mão 2023.
Các bài sơ khảo sẽ được in thành sách.
Bài dự thi tối đa 1.500 chữ, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa gửi về email [email protected].
Ban tổ chức đã nhận được hơn 610 bài của bạn đọc. Danh sách bạn đọc gửi bài từ 20-10 đến ngày 11-12:
Tương Quan, Nguyễn Tín, lê tuyết, kim cương, Tuan bui thanh, Hoang Tran, Đinh Trung, Đình Tuấn Đào, Chung Thanh Huy, tran van tam, Van Hung Nguyen, Trang nguyen Thi, Mai Trang, Dung Huynh Thi, phương phương trần, Thanh Xuân Nguyễn, Anh Tu Nguyen, Ngọc Diễm, Hạnh Bảo, Anh Tran, Nhu Phuong, Le Phuc An Nguyen, An nhiên Lý, anhhung phamtruong, Khiem Thi Hoang, Dung Tran, mỹ liên phạm, Phạm Anh Tuấn, Sửu Nguyễn, Hậu Nguyễn, Quang Ngo, Quynh nhu, Thanh Nga Nguyen, Đức Anh, thuy luong, yen pham, lưu thị bình, Mai Nguyen Van, Tuan Dao Minh, Nguyễn Thị Thu, Phú Hữu Huỳnh, Đức Thọ Phạm, Vu ta tu, Le Quoc Ky, Hoà Nguyễn Văn, Le Dieu, Tuan cuong, Hải Yến Trịnh Thị, Minh Trinh, Nhien Phuong, Lê Thanh An, Tuyết Lan Lê Thị, Dũng mai Đức, Thai Hoang, Diệu Lê, Trang Nguyễn Thuỳ, Thanh Kỳ Võ, Bếp của Sen, em Nguyên, thoai ngo, Le Hoang Hiep, Tuấn Khang Nguyễn, Lê Phương Thảo, Vũ Trần,My Nguyen, Dung Ha, Yến Trinh, Minh Phung, Quang Ngo, Minh Loc Duong Van, Nguyễn Hiên, Nga Cao, Thanh Thu Nguyen, Pham Anh Tuan, Hiển Bùi, Hoai Le Thi, Lieu Nguyen, Quynh Truc, thuy chu minh, Sinh Nguyen, Ngoc Tran, phuong hoai, Toản Cao Ngọc, hoan doan, Nguyen Tuong Van, van tu nguyen, huuthinh do, Ruby Pham, Si Lecong, Cao Phan Thanh, My Nguyen, Long Bao quynh, Tôi yêu Việt Nam, Nhung Mai, Thinh Nguyen, nhi Nguyễn, Huyền Nguyễn, Thảo Ngô, Hữu Đức Nguyễn, Tuandao Minh, Duong Le Duc, Nguyen Thi Huyen Nga, Tran Hieu Nguyen, Thanh Tam, phuong hoai, Hoai Vu, Trung mai, van luong, Duc Nguyen Huu, Thi Thuy Tran, Như Hiền, Uc Nguyen, Ngoan Do, Lai Nguye, Binh Nguyen Thanh, Ha Nguyen, Thao Nguyen Hoang, Khanh Ha Ca Vo, lưu thị bình, Quốc rin Pham, Ma Tân Xứ Nẫu, duyên hồng pt, Nguyễn Thị Ánh Nguyệt, Trần Hiếu Nguyễn, my Nguyễn, Dinh Trung, Tho Ton, Tuyen nguyen, Nguyễn Thị Thùy Trang, Dung ha, Vu ta tu, Tèo cao minh, Thi dao mai, Trần Mẫn Đạt Huỳnh, giang vy, Thu Nguyễn, ngoc nguyen, Nguyễn Thi lê My, Thanh Nga Nguyen, Cook Tom, Hoc Nguyen van, tuyethuynh1964, Dieu Linh ha Thi, Dong Nguyen The, Quỳnh Iris de Prelle, Mỹ Hà Đoàn, Duy Buu, Tường Anh Linh, Tuyết Nhung Triệu, Song Dai, Dong Mây Thong, Trang Nguyễn Thị Thùy, Hạnh Bảo, Trần Hiếu Nguyễn, phước vothi, Trần Thị Thoan, vinh hoa nguyen, Đạt Nguyễn Huỳnh, Thị Hiền Lê, Phùng Mỹ Lâm, Hien Duong, Minh Út Nguyễn, Loc Le, Phuong Hoai, Binh An, Ha Thu, Nguyễn Ngọc Hùng, Kim Ngân Cao, Nga Cao, Nguyễn Văn Mai, Hồng Thắm, duc nguyen nguyen, Thi Thuy Tran, Phạm Huỳnh Luân, Dương lê Đức, Tường Anh Linh, ngoc nguyen, Thanh Tú Nguyen dat vo, Hien Le, Hoa Mai, trang pham, lang Ton That, Kim Ha Tran, ngoc nguyen, thanhtuantqn, Trieu Ve, Le Minh Hai PT, Quỳnh Chi Ngô, Chau Que Huynh Ngoc, Diep Bui, Hoi Le Quang, Peter Ben, Anh Thư Pham, Luu Cam Van, khue viet truong, Minh La Thao, Van Hung Nguyen, Xuan Thi, Nhu Y Le Huynh, Si Lecong, Dũng Mai Duc, ngoc nguyen, Nguyen Khanh Linh, Nhung Pham, Kieu Nguyen, Hương Giang Nguyen Thi, Thanh chung chi, Thắm Bùi Thị Ngọc, Hải Bùi Thị, Nguyễn Thị Huyền Nga, Thuy Ho, Khải Trần Kym nè, Nguyễn Nhật Thanh, Yên Trám, Lê Lê, Bích Ngọc, Vũ Thần, Tạ Thanh Hải, Nhà Mây, Tùng Minh, Huong nguyen, Thị Thúy Trần, Hoàng Trần, Thanh chung chi, Vu ta tu, Hạnh Nhân Le, Kim Anh Huynh, Trương Minh Thua, Thương Hoài, Thanh Le, Hành Nghĩa, Thắm Bùi Thị Ngọc, Hồng Anh Nguyen, ThienLoc Huynh, Công Nguyễn, Nẻo Về Thiện Lành, Châu Quế Huỳnh Ngọc, nghia pham, văn Tuấn, Diệu Hiền Dương, Bích Ngọc, manh hoainam, Thuy Le, Nhung Dinh, Kha Nguyen, Lý Thị Dung, Nguyễn Thị Nở, Hien Duong, Quỳnh Nguyễn, Yến Anh Nguyễn, Nguyen Hongminh, Vũ Trần, Anh Vo, Hà Trần, Thu Hien, yen pham, Nguyen Minh, Tran Dang, Lê Văn Dũng, Hiền Anh Vũ thi, tu nguyễn đình, Kha Nguyen, Minh Tran, Anh Thien Nguyen Do, Ms Hoa, Thị Mai Hien Le, Loan Mai, Anh Nguyen, Nguyen Thi Hong Minh, bsn JoLy, (BeTo) Mưc, Thảo Nguyễn Hoàng, Ngoan Đỗ, nguyen hoa binh, phuong lien du,Thiên Nhất Trần, Hà Trần, Minh Vân Lê, Nhung Dương Thị, Ngan Lam, Huong Bui, Duong Hung, Võ Bích hạnh, Đoàn Hòa, Hùng Đinh Ngọc, Lư Thế Nhã, Thắng Phạm, Nguyệt Lại, Minh Tien, Nguyen Do, Thu Hằng Trần Thị, nguyen huyen, sg wong lan, Hai Duong Thanh, Tuyet Minh Tran, Le Le, Minh Thu, Hạo Phùng, Luyen Dinh, Ngô Quốc Việt, Minh Nguyen, Huynlinh Voduong, Tran Van Thai, Hùng Đinh Ngọc, Hảo Nguyễn Như, Loan Mai, Dung Thanh, Hoang Anh Linh, Thu Hoang, Đức Anh, Bích Phạm, Đinh Lệ, Bach Phan Tran, Nguyễn Phạm Hải Dương, Thị Hương Nguyễn, Thiên Di Kim, Bích Nhàn Nguyễn Thị, Ngô Nữ thùy Linh, Vien ngoc tran, mai lương phuong, Tra My, Phạm Thị Quyên, Mỹ Châu Nguyễn Thị, Bui Ngoc Thuy, van Truong tran, tam minh, Nga Cao, lan Huong Le Thi, Hai Bui Thi, Phuc Nguyen Nhan, Yến Lê, son pham, Hong tuoi nguyen, Linh Linh, Tuan Buu Le, Dinh Trung, thanh lan, Tặng vũ, Hoai phuong tran, ngoc nguyen, Hong ha Mary, Sơn Pham, Duc Phan Tan, Hồng Nguyễn, Quỳnh Chi Nguyễn Hoang Van, Đinh Phùng Văn, uyen bao, tu mai, Ngoc Hong, Thi Nguyen, Truc Nguyen, maitao, thảo vy, Tu Hao Lam, Huyen Nguyen Thi, Từ Linh, Trúc Phương Tivi Mẹ, Mai Tao, Giao Thừa Nguyễn, Tặng Vũ, văn Trương Trần, Phương Lý, Giao Thừa Nguyễn, Hiền Trần, Nhật Linh Phạm Ngọc, Nhan Hoang, Thị Liêu, Hồng Anh Nguyễn, ...
BAN TỔ CHỨC
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận