Ban trọng tài VFF không nên làm việc theo "nguyên tắc im lặng" trước những tranh cãi kịch liệt liên quan đến việc phân công, hay các quyết định của trọng tài diễn ra trong trận đấu. 

Đúng - sai công tác trọng tài

13 vòng đấu lượt đi V-League 2024-2025 sắp khép lại với những ồn ào quanh vấn đề trọng tài. Trước đó công tác trọng tài nhận nhiều phản ánh, nhưng đến vòng đấu vừa qua mới lên cao trào.

Ở vòng 8, trọng tài FIFA Nguyễn Mạnh Hải gây tranh cãi khi cắt còi thổi phạt đền trong lúc cầu thủ Quảng Nam có lợi thế ghi bàn. Sau khi xem lại VAR, trọng tài Mạnh Hải hủy phạt đền, dẫn đến việc ban huấn luyện CLB Quảng Nam phẫn nộ và HLV Văn Sỹ Sơn phản ứng đến mức lãnh thẻ đỏ trực tiếp.

Không có lời giải thích nào được đưa ra từ Ban trọng tài VFF ở thời điểm đó. 5 ngày sau là vòng đấu thứ 9 (20-11-2024), trọng tài FIFA Nguyễn Mạnh Hải được phân công làm trọng tài VAR trên sân Thanh Hóa như chưa có gì xảy ra. Đến vòng 12 ngày 8-2-2025, trọng tài quê Hải Phòng trở lại bắt chính.

Một ví dụ khác là trường hợp trọng tài Lê Đức Thuận ở trận Quảng Nam tiếp Bình Dương hôm 9-2. Trọng tài "quên" rút thẻ đỏ khi ngoại binh Abdurakhmanov Odilzhon đẩy sau Hoàng Vũ Samson ngay vạch vôi khung thành. Trọng tài Thuận chỉ cho đội chủ nhà hưởng phạt đền mà không được chơi hơn người.

Dù đó là sai sót khá nghiêm trọng, nhưng trọng tài Lê Đức Thuận vẫn được phân công làm trọng tài bàn cũng trên sân Tam Kỳ, nhưng trong trận Đà Nẵng hòa 1-1 Thể Công Viettel ngay vòng đấu tiếp theo.

Gần nhất là trọng tài FIFA Lê Vũ Linh trong trận CLB TP.HCM hòa Thanh Hóa 2-2 ở vòng 13. Ông Linh bị phản ứng bởi ban huấn luyện CLB Thanh Hóa do rút 2 chiếc thẻ đỏ cho HLV Popov Velizar và trợ lý Hoàng Thanh Tùng. Sau đó, trọng tài Lê Vũ Linh điều hành phòng VAR một ngày sau trên sân Bình Dương.

Điểm chung của 3 trường hợp này là Ban trọng tài VFF đều không có giải thích gì về các quyết định của trọng tài ở những tình huống tranh cãi trên sân. Vì thế sau mỗi trận đấu, các trọng tài trở thành mục tiêu bị chỉ trích từ HLV, người hâm mộ.

Thế giới ứng xử ra sao với tranh cãi?

Theo nguyên tắc của Hiệp hội Trọng tài thế giới (IFAB), việc kỷ luật trọng tài không được công khai. Đây là điều cần được tôn trọng để bảo vệ trọng tài. Tuy nhiên, không có nguyên tắc nào cấm Ban trọng tài không giải thích về các quyết định của trọng tài trong trận đấu, thậm chí xác nhận trọng tài mắc sai sót.

Ở Giải Ngoại hạng Anh (EPL), Hiệp hội Trọng tài chuyên nghiệp (PGMOL) còn đưa ra các lý giải của trọng tài trực tiếp song song với trận đấu. Thậm chí trưởng ban trọng tài không hiếm có lần phải xin lỗi khi trọng tài mắc sai sót nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến kết quả trận đấu.

Ở EURO 2024, UEFA đã thừa nhận trọng tài Anthony Taylor và trọng tài VAR Stuart Atwell mắc sai lầm vì không cho tuyển Đức hưởng quả phạt đền khi Cucurella dùng tay cản bóng trong vòng cấm địa. Thậm chí thông báo này được đưa ra gần 3 tháng sau khi trận đấu kết thúc.

Ở La Liga, ban tổ chức còn công bố cả băng ghi âm cuộc trao đổi giữa tổ trọng tài để công chúng hiểu vì sao trọng tài lại đưa ra quyết định này, mà không phải quyết định kia một cách công khai.

Trong quá khứ, Công ty VPF - đơn vị vận hành các giải bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam - từng phối hợp với Ban trọng tài VFF để thông tin, lý giải về một số quyết định của trọng tài trong các trận đấu, nhưng rất ít. 

Việc này có lẽ nên được thực hiện thường xuyên hơn, nhất là với những trận đấu có nhiều tranh cãi. Mục đích để người hâm mộ, các đối tượng liên quan đến tình huống hiểu rõ bản chất sự việc. Lên tiếng khi trọng tài ra quyết định đúng, thừa nhận trọng tài có lỗi, đó cũng là một cách để bảo vệ giới cầm còi và làm minh bạch, chuyên nghiệp giải đấu. 

V-League: Lại nóng chuyện trọng tài

Vòng 13 V-League cuối tuần qua đã có nhiều sự phản ứng dữ dội của các HLV ngay trên sân lẫn phê phán trọng tài trong phòng họp báo sau trận. Đó là thách thức cho Ban tổ chức giải lẫn Ban trọng tài VFF cho giai đoạn lượt về.