* Đoàn Việt Nam giành được 2 giải tư

Phóng to

Các học sinh trung học Việt Nam thi tài tại cuộc thi khoa học quốc tế Intel ISEF 2013 - Ảnh: P.H.PHƯỚC

Giải thưởng cao nhất Gordon E. Moore Award mang tên nhà sáng lập Công ty Intel với giá trị giải thưởng 75.000 USD thuộc về nam sinh Ionut Budisteanu, 19 tuổi, của Romania, với dự án sử dụng trí thông minh nhân tạo để tạo ra chiếc xe tự lái với chi phí thấp.

Đoàn Việt Nam năm nay dự Intel ISEF hùng hậu nhất kể từ khi tham dự từ năm 2009 với bốn đội và một cá nhân. Kết quả đã giành được hai giải tư cho các đề tài:

- Hệ thống trồng rau, nuôi cá tự động tại gia đình của nhóm ba học sinh Trần Ngọc Châu, Nguyễn Phương Duy, Trương Nhựt Cường (Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TP.HCM) trong bảng kỹ thuật: điện và cơ khí.

- Lọc vi khuẩn trong nước bằng lớp màng quả trứng của nhóm ba học sinh Đỗ Thùy Linh, Hoàng Trọng Nam Anh, Vũ Mai Hương (Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam).

Đoàn Việt Nam đã hai lần làm tên nước Việt Nam được xướng lên giữa một hội trường quốc tế và đã không trở về tay không. Công bằng mà nói, các thí sinh Việt Nam năm nay rất tuyệt cả về bản lĩnh và trình độ.

Con nhà nghèo đi thi

Khi được hỏi một câu đầy tế nhị là tự nhận xét về trình độ của mình với các bạn nước ngoài, các bạn thẳng thắn nói rằng một khi đã vượt qua được các kỳ thi sàng lọc và chọn lựa ở từng nước với các chuẩn mực quốc tế của Intel ISEF, mọi thí sinh tới vòng chung kết đều là những người có bản lĩnh và trình độ như nhau. Các bạn chỉ khác nhau ở đề tài mình tham dự.

Bạn Trần Việt Hoàng (Trường Nguyễn Huệ, Hà Nội) nói: “Các bạn học sinh nước ngoài có thái độ cư xử với mọi người rất thân thiện và khi nói về đề tài của mình thì sôi nổi và vững vàng như một nhà khoa học thực thụ. Thật ra, vượt qua phút bỡ ngỡ ban đầu, bọn em cũng nhập cuộc nhanh chóng và cũng giống như các bạn”.

Các bạn học sinh Việt Nam mà tôi tiếp xúc đều nói rằng chuyến đi này quá lý thú. Nó giúp các bạn mở mang nhiều thứ về tri thức, cách học tập và cách theo đuổi đam mê khoa học.

Phải nói là các bạn học sinh Việt Nam đi dự Intel ISEF với tình cảnh con nhà nghèo. Giống như các nước khác, Intel chỉ tài trợ cho một đề tài, có nghĩa là các thí sinh còn lại phải tự túc. Đoàn cho biết được cái là chính quyền TP Hà Nội hỗ trợ các bạn theo nguyên tắc: Intel tài trợ thế nào, các bạn cũng được hưởng như vậy. Riêng chuyến đi Hollywood thì đoàn xin được tài trợ một phần, còn lại do gia đình đóng thêm. Cả đoàn gần 20 người chỉ có bốn phòng khách sạn. Ăn uống thì... mì gói là chủ yếu. Mãi tới ngày triển lãm cho công chúng 16-5, mỗi bạn được ban tổ chức cấp một phiếu ăn 15 USD - vậy là được nếm mùi fast-food của Mỹ. Nhiều bạn ngán và ăn không no. Trong khi đó, tôi thấy có những thí sinh nước ngoài tới bữa là rủ nhau ghé quán ăn, thậm chí nhà hàng.

Còn nhiều việc phải làm

Chắc chắn Intel ISEF không phải quá tầm mà chỉ là khá mới với Việt Nam. Vòng thi quốc gia giờ đã được tổ chức tốt, vừa là một cuộc tranh tài vừa hình thành một phong trào nghiên cứu, khoa học. Nhưng khi đi thi chung kết ở Mỹ, có lẽ chúng ta còn nhiều việc phải làm. Do đặc thù của Intel ISEF, việc tổ chức và các tiêu chí đều theo một chuẩn toàn cầu để bảo đảm khớp với hệ thống chung kết quốc tế ở Mỹ.

Ban tổ chức cuộc thi trong nước nên tham khảo tất cả đề tài đoạt giải của từng kỳ để tìm cho ra cái chìa khóa vàng - mẫu số chung của các đề tài đoạt giải.

Tốt nhất là mỗi kỳ Intel ISEF, ta nên bỏ tiền cử một người chuyên nghiệp tới tìm hiểu kỹ lưỡng các đề tài của bạn, đặc biệt là các đề tài đoạt giải. Biết người biết ta thì mới có thể trăm trận trăm thắng được. Ngay cả việc hướng dẫn đoàn đi thi, cần phải có một người chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm trận mạc, không nên mỗi năm một người khác nhau để hậu quả là cả đoàn năm nào cũng như mới đi thi lần đầu.

Cuối cùng, điều mà các nhà tổ chức và các thí sinh Intel ISEF mong đợi nhất là Bộ Giáo dục - đào tạo sớm công nhận Intel ISEF được hưởng các quy chế như các kỳ thi quốc tế dành cho học sinh.