* Ông Phạm Đăng An (phó tổng giám đốc Vũ Phong Energy Group):

Cần có chính sách rõ cho cơ chế DPPA

Nếu mua bán điện năng lượng tái tạo qua đường dây riêng, có thể sẽ không có nhiều doanh nghiệp tiếp cận được phương án này do các rào cản về chi phí đầu tư cũng như kinh nghiệm vận hành truyền tải. Đa số các dự án năng lượng tái tạo trên 10MW, đặc biệt là các nhà máy năng lượng tái tạo tập trung ở khá xa các nhà xưởng sản xuất nên sẽ có những rào cản.

Còn với phương án đơn vị phát điện từ năng lượng tái tạo và khách hàng lớn mua bán điện thông qua lưới điện quốc gia, EVN và các công ty thành viên sẽ đóng vai trò nhà cung ứng dịch vụ thay vì là người bao tiêu. EVN có thể đảm bảo về khả năng truyền tải để đủ sản lượng điện từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ theo đúng hợp đồng.

Tất nhiên, nếu huy động quá lớn ở một nguồn, có nguy cơ ảnh hưởng đến cân bằng phụ tải thì doanh nghiệp có khả năng phải chi trả thêm chi phí cân bằng phụ tải. Điều quan trọng là cần có chính sách rõ ràng và các bên cùng ngồi với nhau, đưa ra các cam kết rõ ràng để việc thực thi cơ chế DPPA được hiệu quả, mang lại lợi ích hài hòa cho mỗi bên.

Tạo môi trường kinh doanh công bằng

Để tìm giải pháp cho những khúc mắc trên cũng như về giá cả khi mua bán, Tuổi Trẻ trao đổi cụ thể thêm với ông Trần Việt Hòa - cục trưởng Cục Điều tiết điện lực.

Ông Trần Việt Hòa cho rằng việc xác định giá mua bán điện trực tiếp phụ thuộc vào các yếu tố cụ thể như điều kiện thị trường năng lượng và các yếu tố như giá điện tại thời điểm mua bán, giá nguyên liệu, chi phí vận chuyển, các khoản phí liên quan khác và quy định pháp lý hiện có. Ngoài ra, các quy định về việc kết nối lưới điện quốc gia/địa phương, các chính sách hỗ trợ năng lượng tái tạo cũng có thể ảnh hưởng đến tính hợp lý và khả năng mua điện trực tiếp từ các nhà máy.

* Vậy dự thảo đưa ra quy định thế nào để xác định giá cho cơ chế DPPA?

- Trong dự thảo quy định các nguyên tắc tính toán giá/chi phí trong DPPA nhằm các mục tiêu như tính toán giá/chi phí trong DPPA đảm bảo tính công bằng và minh bạch trên cơ sở xem xét các yếu tố chi phí liên quan đến sản xuất năng lượng tái tạo. Điều này giúp đảm bảo rằng giá mua điện phản ánh đúng chi phí của nhà máy và tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng cho các bên tham gia.

Ngoài ra dự thảo còn dựa trên nguyên tắc về tính hợp lý. Việc này sẽ dựa trên cơ sở các yếu tố chi phí các khâu (phát điện, truyền tải điện, phân phối điện...), giá thị trường giao ngay và các điều khoản hợp đồng.

Nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng giá mua điện trong DPPA được xác định một cách trung thực và phản ánh các yếu tố quan trọng. Việc xác định giá DPPA cũng sẽ linh hoạt và đảm bảo khả năng đàm phán.

Việc mua điện trực tiếp từ các nhà máy năng lượng tái tạo mang lại sự linh hoạt cho khách hàng. Họ có khả năng đàm phán giá cả và điều kiện hợp đồng để đạt được giá cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu cụ thể của họ.

* Bộ Công Thương sẽ có giải pháp nào để thúc đẩy cơ chế này nhằm thực hiện việc mua bán DPPA đảm bảo tính công khai, minh bạch, hiệu quả, ngăn chặn việc trục lợi của các bên?

- Chúng tôi sẽ thiết lập khung pháp lý và quy định rõ ràng, đảm bảo tính công khai, minh bạch và bảo vệ lợi ích của các bên tham gia. Các bên tham gia sẽ có thông tin chi tiết về quy trình, tiêu chuẩn và quy tắc, từ đó tạo ra môi trường minh bạch và đáng tin cậy.

Cơ chế giá, chi phí như tôi đã phân tích ở trên, cũng sẽ được thiết lập để đảm bảo tính minh bạch, công bằng và dựa trên các tiêu chí khách quan. Điều này nhằm đảm bảo rằng các bên tham gia mua bán DPPA nhận được giá trị tương xứng với hoạt động sản xuất điện tái tạo của họ. Mục tiêu là nhằm khuyến khích sự phát triển của năng lượng tái tạo và tạo động lực cho các doanh nghiệp tham gia thị trường.

Cơ chế được xây dựng cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho thị trường mua bán DPPA. Bao gồm việc phát triển cơ sở hạ tầng và công nghệ liên quan đến mua bán DPPA giúp tạo ra một môi trường thuận lợi cho các bên tham gia. Việc cải thiện hệ thống truyền tải điện và xây dựng các hệ thống đo lường, giám sát hiệu suất điện tái tạo đảm bảo việc giao dịch DPPA diễn ra một cách hiệu quả.

Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ xây dựng cơ chế giám sát và kiểm soát, đảm bảo rằng các quy định và quy tắc trong quá trình mua bán DPPA được tuân thủ. Việc báo cáo và kiểm tra định kỳ, cùng với xử lý nghiêm các hành vi vi phạm sẽ giúp ngăn chặn việc trục lợi và đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Đào tạo và phát triển nhân lực giúp nâng cao năng lực của các bên tham gia, đảm bảo hoạt động mua bán DPPA được thực hiện một cách hiệu quả.

* Còn việc giải quyết những khó khăn về đường dây truyền tải điện như các doanh nghiệp đặt ra sẽ ra sao, thưa ông?

- Đối với trường hợp đơn vị phát điện năng lượng tái tạo muốn bán điện trực tiếp cho các khách hàng nhưng không có đường dây riêng, dự thảo đã đưa ra quy định các bên có thể lựa chọn tham gia cơ chế DPPA để ký kết hợp đồng mua bán điện trực tiếp và sử dụng lưới điện quốc gia để tiếp nhận điện, đảm bảo nhu cầu điện được duy trì liên tục và ổn định.

Tuy nhiên, với cơ chế DPPA thông qua lưới điện quốc gia cũng đặt ra một số khó khăn nhất định cho các bên tham gia mua bán điện trên thị trường điện cạnh tranh. Cụ thể, để vận hành hệ thống điện an toàn ổn định, khả năng truyền tải điện khi có các nhà máy điện tái tạo tham gia, cần phải nâng cấp cơ sở hạ tầng hoặc mở rộng đảm bảo sự ổn định của hệ thống.

Tăng cường việc ứng dụng công nghệ và hoàn thiện quy trình để kiểm soát, điều chỉnh sản lượng điện theo biến động của nguồn năng lượng tái tạo. Ngoài ra, hệ thống điện cần có khả năng linh hoạt và tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo để tối ưu hóa việc sử dụng các nguồn này và đáp ứng yêu cầu về mức tiêu thụ điện.