Bản dịch Những bi kịch nhỏ được giải thưởng cho dịch giả

Phóng to

Do những cống hiến cho Việt Nam nói chung và quảng bá văn học Việt Nam nói riêng, năm 1998 giáo sư Giesenfeld (ảnh) đã được tặng thưởng Huân chương Hữu nghị và năm 2010 được Hội Nhà văn Việt Nam tặng kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn học Việt Nam

Tuyển tập truyện của Lê Minh Khuê mang tên Những bi kịch nhỏ (rút từ tên một truyện vừa ở trong tập là Bi kịch nhỏ) là cuốn sách thứ hai được dịch thẳng từ tiếng Việt sang tiếng Đức (cuốn đầu tiên là Tướng về hưu của Nguyễn Huy Thiệp). Lâu nay những tác phẩm của Việt Nam khi đến với độc giả Đức đều phải qua một ngôn ngữ trung gian như tiếng Anh, tiếng Pháp...

Tập truyện của Lê Minh Khuê do Nhà xuất bản Miền Trung nước Đức (Mitteldeutscher Verlag, Halle) ấn hành, dày 290 trang, gồm 16 truyện tiêu biểu của nhà văn nữ tên tuổi này, bắt đầu từ Những ngôi sao xa xôi (1968) đến những tác phẩm gần đây nhất như Một mình qua đường, kèm theo là lời bạt của giáo sư văn học Guenter Giesenfeld.

Sau một thời gian sách được phát hành, hai dịch giả của tập truyện đã nhận được giải thưởng cho dịch giả của hội đồng giám khảo xét tặng giải hằng năm cho các tác phẩm dịch đạt chất lượng cao.

Ban giám khảo bao gồm đại diện của Hội chợ sách Frankfurt (hội chợ sách quốc tế lớn bậc nhất, Việt Nam bắt đầu tham gia từ năm 1982), đại diện Hiệp hội xuất bản và kinh doanh sách báo Đức (một tổ chức nghề nghiệp lâu đời tại Đức, có quy mô quốc gia), đại diện của Đài truyền hình Arte (một đài truyền hình lớn trong toàn quốc) và đại diện một số tờ báo hằng ngày như báo Toàn cảnh Frankfurt (Frankfurter Rundschau)...

Giải thưởng do Litprom - một hội chuyên cổ súy cho việc dịch tác phẩm văn học của các nước đang phát triển - đứng ra thực hiện, dành cho dịch giả được tặng dưới hình thức một khoản tiền hỗ trợ dịch thuật trị giá 5.000 euro. Hai dịch giả tập truyện của Lê Minh Khuê đã hiến tặng toàn bộ số tiền trên cho nhà xuất bản để nhà xuất bản có điều kiện quảng cáo tốt hơn cho cuốn sách.

Trang điện tử của Hội hữu nghị Đức - Việt, trong mục Xuất bản sách có giới thiệu về nhân thân của nhà văn: sớm mồ côi cha mẹ, năm 16 tuổi Lê Minh Khuê tình nguyện gia nhập Lực lượng Thanh niên xung phong, hoạt động trên tuyến đường mòn Hồ Chí Minh... Lê Minh Khuê đã đến với văn học ngay từ thời gian ở chiến trường.

Ở nơi rừng sâu, chị đã được tiếp cận với các tác giả nổi tiếng như Chekhov, Jack London, Hemingway... Sự nghiệp văn chương của chị khởi lên từ đó, khi chị bắt đầu ghi chép lại những gì đang diễn ra xung quanh mình. Truyện ngắn đầu tiên Những ngôi sao xa xôi được in năm 1968 khi chị 19 tuổi. Sau khi giải ngũ, Lê Minh Khuê làm biên tập viên tại Nhà xuất bản Hội Nhà Văn.

Phóng to

Bìa tuyển tập Những bi kịch nhỏ bằng tiếng Đức

Dịch giả chính, giáo sư Guenter Giesenfeld là người đồng sáng lập Hội hữu nghị Đức - Việt (1976), một nhà Việt Nam học rất am hiểu Việt Nam. Làm chủ tịch hội từ gần 30 năm nay, ông đã tổ chức rất nhiều hoạt động đoàn kết và hữu nghị với Việt Nam.

Ngoài ra, ông còn là người có đóng góp to lớn nhất vào việc quảng bá văn học Việt Nam tại Đức thông qua tạp chí của hội Viet Nam Kurier, xuất bản ba tháng một kỳ, do chính ông chủ biên. Ngay từ số đầu tiên của bộ mới (1992) tạp chí đã có chuyên mục Văn học - nghệ thuật Việt Nam và bắt đầu từ số 2/1993, gần như số nào tạp chí cũng dịch in truyện ngắn của các tác giả Việt Nam.

Đến nay tạp chí đã đăng truyện và truyện ngắn cùng nhiều thơ của một số nhà thơ: Chế Lan Viên, Nguyễn Đình Thi, Phạm Tiến Duật, Trần Đăng Khoa, Dương Tường và các nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, Bảo Ninh, Hồ Anh Thái, Ma Văn Kháng, Nguyễn Khải, Tạ Duy Anh, Phan Thị Vàng Anh, Nguyễn Ngọc Tư...

Giáo sư Giesenfeld đã vượt qua nhiều khó khăn (rào cản về ngôn ngữ, khả năng hạn hẹp về tài chính của hội, sự bận rộn giảng dạy và công tác của hội...) để trực tiếp dịch và xuất bản bằng tiếng Đức các tác phẩm văn học của một số tác giả Việt Nam. Bộ sách Văn học hiện đại Việt Nam sẽ được ông tiếp tục trong những năm tới.

Về mối quan tâm đến văn học Việt Nam, giáo sư Giesenfeld cho biết Việt Nam có một số nhà văn nữ như Lê Minh Khuê viết rất sâu sắc về những vấn đề đặt ra trên đất nước mình và thế giới đương đại.