Các đại biểu chia sẻ ý kiến tại hội thảo "Sử dụng vốn hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế" do báo Tuổi Trẻ tổ chức sáng nay 28-2 tại hội trường khách sạn Majestic (số 1 Đồng Khởi, P.Bến Nghé, Q.1, TP.HCM).

Ngành lúa gạo đang diễn ra thực trạng "đau buồn"

"Diễn biến giá của thị trường cà phê và gạo đang có xu hướng trái chiều", ông Đỗ Hà Nam - phó chủ tịch Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA) kiêm phó chủ tịch Hiệp hội cà phê ca cao Việt Nam, nhận định. Điều này tác động lớn đến dòng vốn của người dân và doanh nghiệp thuộc hai ngành trên.

Cụ thể, đối với cà phê, đầu năm 2025 giá dao động mức 5.500 USD/tấn. Điều này cũng giúp người nông dân thu về lợi nhuận tăng gấp 3-4 lần, mang đến nguồn tài chính khủng khiếp.

Năm qua, xuất khẩu cà phê Việt Nam thu về 5,48 tỉ USD. Dự kiến nếu năm nay "nhẹ nhàng" thì xuất khẩu nông sản này đạt giá trị trên 6 tỉ USD, hoặc hơn.

Trái ngược, ngành lương thực, cụ thể là lúa gạo đang diễn ra thực trạng "đau buồn", khi đầu ra đang bị hạn chế. Trước kia giá lúa rơi vào khoảng 8.000-9.000 đồng/kg, bây giờ giá 6.000 đồng/kg nhưng không bán nổi.

Giữa bối cảnh hiện tại, người nông dân trồng cà phê và trồng lúa đang có những hành động trái ngược.

Cụ thể, nông dân trồng cà phê đang có lượng tiền mặt lớn, giàu có, nên sẵn sàng trữ hàng, không vội vàng bán, kiểm soát được giá cả. Trong khi đó, nông dân trồng lúa nhiều người đang nghèo, không có khả năng trữ gạo, nên không thể kiềm hãm khỏi tình trạng giá rớt.

Với bối cảnh trên, ông Đỗ Hà Nam cho rằng ngân hàng cần tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tiếp cận được vốn, có khả năng trữ hàng, từ đó chủ động hơn về giá cả hàng hóa.

Ông Nam nhấn mạnh, việc linh hoạt, năng động của ngân hàng trong việc cho vay vốn sẽ thúc đẩy phát triển cho doanh nghiệp, đặc biệt với nông dân và doanh nghiệp liên quan đến nông sản.

Theo đó, ông đề xuất cần có chính sách ưu tiên cho người dân và doanh nghiệp uy tín khi cho vay, đặc biệt liên quan đến thế chấp bằng tài sản. Thay vì để người dân vay nóng bên ngoài, ngân hàng tạo thuận lợi hơn để cho dân vay tiền.

Song song đó là đẩy mạnh hoạt động cho vay bằng cách chấp nhận việc thế chấp tiền, hàng hoá, hợp đồng… Miễn đánh giá được độ uy tín cho các bên vay.

Doanh nghiệp đau đáu làm sao vay được vốn ngân hàng 

Ông Nguyễn Đặng Hiến, phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực thực phẩm TP.HCM, nhấn mạnh lương thực, thực phẩm là ngành thiết yếu. Tuy nhiên trên thực tế, các doanh nghiệp trong ngành chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí là các doanh nghiệp siêu nhỏ. Do đó khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp ngành lương thực thực phẩm còn có nhiều hạn chế.

Các doanh nghiệp luôn đau đáu để làm sao vay được vốn ngân hàng và luôn tìm kiếm vay ở ngân hàng có lãi suất thấp.

"Do đó, tôi mong muốn Ngân hàng Nhà nước và các các ngân thương mại quan tâm, chia sẻ khó khăn với các doanh nghiệp ngành lương thực, thực phẩm. Vì đây là ngành thiết yếu. Dự kiến sẽ có khoảng 4 triệu tỉ đồng được đầu tư trong năm nay. Liệu lo ngại lạm phát sẽ được kiểm soát ra sao. Nên tôi rất muốn được nghe chia sẻ từ Ngân hàng Nhà nước", ông nói.

Ông Võ Quan Huy, giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, cho rằng vay ngân hàng hiện nay đang bị vướng ở chỗ là thuê lại đất của nông dân hay lâm trường không có tài sản thế chấp.

"Thứ hai là thời gian thuê đất chỉ một đến ba năm là không đủ lâu. Thứ ba là thời gian lập hồ sơ tiếp cận nguồn vốn cũng lâu. Thứ tư là trong hồ sơ giải ngân về nông nghiệp, do dòng tiền trong nông nghiệp quay chậm nên không được lãi suất ưu đãi, làm chúng tôi khó khăn hơn trong việc vay vốn.

Cuối năm 2024 vừa qua, chúng tôi khó khăn vô cùng khi cơ cấu lại vùng trồng, các anh ngân hàng có hứa giúp nhưng đến nay vẫn không vay vốn được", ông nêu.

Cũng liên quan đến nguồn vốn, ông Đỗ Phước Tống - chủ tịch hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP.HCM, cho biết ngành cơ khí là ngành thâm dụng vốn, doanh thu không thể đáp ứng được mức đầu tư và yếu thế hơn so với các doanh nghiệp nước ngoài về nhiều mặt. Do vậy muốn cạnh tranh thì phải tìm cách để giảm chi phí vốn thông qua việc tiếp cận các chính sách hỗ trợ của nhà nước.

Tuy nhiên các gói cho vay hỗ trợ lãi suất bị gián đoạn suốt một thời gian dài, sau đó được mở lại nhưng các dự án cũ chưa được hỗ trợ. Trong khi tham gia các chương trình kích cầu lại đưa ra yêu cầu chỉ vay với Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TP.HCM (HFIC) nhưng vấn đề thẩm duyệt khó khăn hơn rất nhiều.

Hiện nay đa số doanh nghiệp chọn giải pháp vay ngân hàng nhưng chủ yếu vay ngắn hạn (để hưởng lãi suất thấp) nhưng sau đó lại dùng vốn ngắn hạn để đầu tư trung dài hạn. Đó là vòng lẩn quẩn khiến ngành cơ khí chế tạo gặp khó khăn và là rào cản lớn nhất trong việc phát triển của ngành. Ông đề nghị cơ quan quản lý có biện pháp tháo gỡ để các doanh nghiệp yên tâm đầu tư phát triển.

Dẫn tình hình thế giới hiện diễn biến rất phức tạp, ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Hải - Chủ tịch HĐQT Công ty HI-PEC, nói doanh nghiệp hiện nay rất khó khăn. Trong khi đó, sau khi bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch COVID-19, nhiều doanh nghiệp nhỏ, tiểu thương đóng cửa rất nhiều.

Nên để doanh nghiệp phục hồi, tập trung sản xuất kinh doanh, đóng góp cho tăng trưởng kinh tế, liên quan đến vấn đề vốn, ông Hải kiến nghị ngân hàng nên đồng hành cùng doanh nghiệp, định hướng đầu tư cho doanh nghiệp.

Đề nghị giảm lãi suất, thêm ưu đãi cho lĩnh vực bất động sản

Ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho rằng lĩnh vực bất động sản hấp thụ nguồn vốn tín dụng thuộc hạng lớn nhất, chiếm khoảng 20% tổng số vốn cho vay. Do đó, để sử dụng vốn hiệu quả đáp ứng mục tiêu tăng trưởng nền kinh tế hai con số trong những năm tiếp theo thì bất động sản cần được xem xét một cách thỏa đáng.

Theo ông Châu, hệ thống pháp luật của nước ta hiện nay đã gần như đảm bảo tính đồng bộ thống nhất. Nhiều luật đã được sửa đổi giúp thị trường bất động sản được gỡ vướng về mặt pháp lý, ít nhất là về cơ bản.

Riêng các doanh nghiệp bất động sản tại TP.HCM hiện nay cũng đã được chính quyền hỗ trợ, gỡ vướng về mặt pháp lý, đảm bảo hoàn toàn tính hợp pháp của các dự án nên các ngân hàng có thể yên tâm khi doanh nghiệp bất động sản đi vay.

Tuy nhiên, một số quy định của luật hiện nay vẫn đang bị chồng chéo, thậm chí mâu thuẫn, gây khó khăn cho người đi vay. Chẳng hạn luật có quy định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được vay ưu đãi tín dụng để thực hiện dự án, nhưng trong cùng một nghị định lại có điều khoản cho phép ngân hàng chính sách xã hội cho chủ đầu tư dự án nhà xã hội được vay với lãi suất ưu đãi nhưng lại cũng có điều khoản ngân hàng chính sách xã hội không được cho vay.

"Phần chính nghị định cho vay nhưng phần đuôi lại không cho vay, rất vô lý", ông Châu nói.

Về lãi suất cho vay đối với hộ nghèo, ông Châu cho biết ngân hàng chính sách xã hội bảo rằng người mua nhà xã hội phải vay với lãi suất 6,6%, trong khi những người vay trước đây đang vay với lãi suất 5%, có trường hợp là 4,8%.

"Người dân đi vay 800 triệu đồng để mua nhà xã hội thì trong 2 năm đầu tiên phải trả tăng thêm 14 triệu đồng tiền lãi vay. Như vậy là gây thêm khó khăn cho người lao động", ông Châu ví dụ.

"Chúng tôi đề nghị Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng xem xét để trình với Thủ tướng Chính phủ quyết định lãi suất vay tại ngân hàng chính sách xã hội ở mức 4,7%. Từ đó, chủ đầu tư sẽ được vay với lãi suất ưu đãi hơn và sẽ làm giảm được giá nhà ở xã hội", chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, đề xuất.

Ông Châu cũng đề nghị có hỗ trợ tín dụng cho chủ nhà cho thuê. Cụ thể, TP.HCM hiện nay có đến 60.000 chủ nhà trọ với hơn 600.000 căn phòng cho hơn 1,4 triệu người thuê dài hạn. Tính ra cả nước cũng có hàng triệu người thuê phòng trọ, nhưng chủ nhà trọ lại phải nộp thuế giống như chủ khách sạn mini.

"Và họ cũng không được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi nên chúng tôi rất mong rằng Bộ Xây dựng giúp trình Chính phủ bổ sung quy định công nhận chủ nhà trọ cho thuê dài hạn cũng là một loại nhà ở xã hội. Từ đó tạo điều kiện để các chủ nhà trọ được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi của ngân hàng cho nhà ở xã hội. Và nếu được vay ưu đãi cũng sẽ giúp làm giảm giá cho thuê nhà trọ", ông Châu cho biết.

Giảm tình trạng hạn chế tài chính cho doanh nghiệp, có thể bùng nổ đầu tư dài hạn

Doanh nghiệp vẫn phụ thuộc vào tài trợ nội bộ cho đầu tư, cần cải thiện tiếp cận tài chính cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.