Bài Hotel California bị cuỗm?

Bìa album Hotel California

Hotel California là album bán chạy thứ nhì thế giới xưa nay, chỉ đứng sau album Thriller của Michael Jackson. Nhưng bài nhạc được sử dụng làm tựa đề album còn nổi tiếng hơn nữa, nhất là đoạn nhạc intro đầy ma mị, quyến rũ. 

Lời bài hát, với rất nhiều hình ảnh ẩn dụ, đã được diễn giải đủ cách, đủ kiểu; ai cũng cho cách hiểu của mình là chính xác nhất. Chính vì thế, những trang viết tay lời bài hát khi Don Henley đồng sáng tác cùng người bạn Glenn Frey là một vật sưu tầm được giới hoài cổ săn lùng.

Trong những năm gần đây, giá trị của các kỷ vật liên quan đến các ban nhạc nổi tiếng tăng vọt, có thể do giới đầu tư tài chính lớn lên cùng các ban nhạc này giờ đây muốn rót tiền sưu tầm vừa để hoài niệm một thời đã qua nhưng cũng vừa tìm cơ hội kiếm tiền nhanh chóng. Bản viết tay bài hát Hey Jude của Paul McCartney bán được 910.000 USD vào tháng 4-2020. Ít tháng sau, cây đàn ghita của Kurt Cobain sử dụng trong buổi diễn Unplugged bán được sáu triệu USD.

Vậy cuốn sổ tay gần 100 trang ghi lại các sáng tác của ban nhạc The Eagles không chỉ có bài Hotel California mà còn các bài nổi tiếng không kém như Life in the Fast Lane hay New Kid in Town sẽ có giá bao nhiêu?

Nhân vật thứ nhì là Ed Sanders, một nhà văn khá nổi tiếng với tác phẩm The Family năm 1971. Cuối thập niên 1970, ông được Glenn Frey - người đồng sáng lập ban nhạc The Eagle cùng Don Henley - mời viết một cuốn tiểu sử ban nhạc này. Ông nhận lời và được quyền tiếp cận không giới hạn mọi thành viên trong ban nhạc, mọi tư liệu trong kho lưu trữ cũng như phỏng vấn nhiều người liên quan. Sanders bỏ ra nhiều năm để hoàn thành cuốn sách dày đến bốn tập.

Đáng tiếc là khi sách viết xong, ban nhạc The Eagles cũng vừa tan rã (năm 1982), bản thảo sách xếp lại trong ngăn kéo. Không rõ bằng cách nào ông này lấy được cuốn sổ tay của Don Henley gồm các bản nháp sáng tác lời của album Hotel California, giữ nó trong nhiều năm. Ed Sanders năm nay đã 83 tuổi.

Nhóm thứ ba gồm ba nhân vật: Glenn Horowitz, Edward Kosinski và Craig Inciardi. Tháng trước, công tố viên Manhattan đã truy tố ba người này ra tòa vì tội tìm cách bán cuốn sổ tay nói trên. Trong văn bản tóm tắt bản luận tội, văn phòng công tố viên viết: "Bản thảo thoạt tiên bị đánh cắp vào cuối thập niên 1970 bởi một tác giả được thuê viết tiểu sử ban nhạc. Mặc dù biết rõ đây là đồ ăn cắp, các bị cáo vẫn cố tình bán bản thảo, tạo dựng nguồn gốc giả mạo, nói dối với các hãng đấu giá, người mua tiềm năng và giới công lực về nguồn gốc bản thảo".

Theo tờ Los Angeles Times, Horowitz mua lại cuốn sổ tay từ Sanders vào năm 2005, sau đó bán lại cho Kosinski và Inciardi. Những người này đã tách cuốn sổ thành nhiều phần để đưa ra bán đấu giá ở nhiều nơi. 

Đầu tiên họ tách ra bốn trang liên quan đến bài hát Hotel California rao bán trên hãng đấu giá của Kosinski vào năm 2012. Lúc này, luật sư của tác giả bài hát Don Henley đã liên lạc và cuối cùng thương lượng thành công để mua lại bốn trang viết tay của mình với giá 8.500 USD.

Vài năm sau, lại thêm mấy trang trong cuốn sổ tay được chào bán trên Hãng Sotheby’s. Lần này, luật sư của Don Henley cũng liên lạc nhưng không phải để dạm lời hỏi mua nữa: những thành viên của ban nhạc The Eagles quyết định tố cáo vụ đánh cắp, mua bán đồ đánh cắp.

Don Henley, năm nay 75 tuổi, là người không dễ bị ăn hiếp. Năm 2015, ông kiện một công ty thời trang ra tòa để buộc họ xóa một quảng cáo đem tên tuổi ông ra giễu nhại. Năm 2017, The Eagles cũng kiện một khu nghỉ dưỡng ở Mexico vì tự đặt tên là "Hotel California". 

Vì thế, mọi người ngạc nhiên thấy Don Henley chịu mua bốn trang đầu tiên đã là một sự lạ; ép ông mua thêm những trang trên cuốn sổ tay của chính ông chấp bút buộc ông phải nhờ đến bàn tay công lý.

Điều lạ là nhân vật nhà văn được thuê viết tiểu sử, là nơi cuỗm cuốn sổ tay, lại không bị cáo buộc gì cả; cáo trạng không nêu tên ai mà chỉ viết tắt là "Nhân vật 1". Trong vụ án này, thuộc loại hình sự chứ không phải dân sự như thường thấy, bị cáo Horowitz, 66 tuổi, là một nhân vật có tiếng trong giới mua bán sách cổ quý hiếm. Ông là người thu xếp bán di sản của nhà văn Vladimir Nabokov trị giá cả triệu đô la vào năm 1992. Năm 2016, ông cũng là người dàn xếp đấu giá tàng thư của nhạc sĩ Bob Dylan trị giá 20 triệu USD…

Bị cáo thứ nhì Inciardi tuy không nổi tiếng như thế nhưng cũng là giám đốc phụ trách mua sắm của Bảo tàng Rock & Roll Hall of Fame, nơi ông này làm việc đã 30 năm.

Ban nhạc The Eagles. Ảnh: Getty Images

Trọng tâm của vụ án là câu hỏi: Ai là chủ nhân thật sự của cuốn sổ tay? Giả thử Sanders bảo trong quá trình nghiên cứu tài liệu để viết sách, ông có đọc cuốn sổ tay và sau đó chính Glenn Frey cho ông thì sao, bởi ông này đã mất cách đây mấy năm lấy đâu ra người để đối chứng? Cuốn sổ có thủ bút của Don Henley nhưng cũng có nhiều trang do chính Frey ghi chép, phác thảo nhiều ý tưởng và lời một số bài hát trong album. Ngay cả bài Hotel California do Henley viết nhưng dựa trên ý tưởng chung của cả hai người.

Tuy nhiên, cáo trạng của bên công tố có nhiều email trao đổi giữa "Nhân vật 1" và ba bị cáo với các tình tiết kiểu "lạy ông tôi ở bụi này" như bảo nhau tính khí Henley dữ dội lắm, không nên bán hết một lần. Hoặc một email khác Inciardi gởi Horowitz bày cho "Nhân vật 1" cách nói, "Chuyện đã xảy ra cách đây 35 năm, trí nhớ của tôi lại như sương mờ".

Năm 2017, khi Frey qua đời ở tuổi 67, Horowitz gởi thư cho "Nhân vật 1" và bày vẽ: "Trong một thư trước, ông có lần gợi ý Frey là người ông tiếp nhận tài liệu đó. Nếu Frey đã chết và xác định ông ta là người trao, như thế vấn đề đã được giải quyết ổn thỏa. Ông nghĩ sao?".

Bị cáo Kosinsky từng bị kiện mấy lần. Năm 2015, ông ta bị kiện vì đã hớt tay trên một người khác khi bán một kỷ vật có giá trị cao của Michael Jackson; phán quyết buộc ông ta phải trả lại 900.000 USD. Một lần khác, ông bị ca sĩ Madonna kiện để ngăn hãng đấu giá của Kosinsky bán một số thứ riêng tư của Madonna như lá thư Tupac Shakur gởi cho bà và bị một người bạn cũ đem ra bán đấu giá.

Los Angeles Times cho rằng nếu tòa thụ lý và đem ra xét xử, bên công tố cần cung cấp bằng chứng rõ ràng hơn, chẳng hạn biên bản của cảnh sát, rằng đây là một vụ trộm. Dự kiến tòa sẽ bắt đầu xử vào đầu tháng 10 tới. 

Trước mắt, tờ báo nhận định ba nhân vật bị cáo buộc tội tiêu thụ đồ gian ắt không phải vì chuyện tiền bạc. Cả ba đều có sự nghiệp thành công, tiền bạc không thiếu, nhất là Kosinsky lấy vợ là một người thừa kế gia sản lớn từ một gia đình kinh doanh địa ốc. 

Có lẽ họ muốn có một vai trò đáng được nhắc đến khi đề cập đến bài hát nổi tiếng Hotel California, hay có lẽ chính bài hát này đã kéo họ vào con đường bày kế bày mưu như những ẩn dụ trong lời bài hát. ■