Trung Quốc được cho đã cử nhiều nhà nghiên cứu làm việc trong quân đội sang hợp tác nghiên cứu với các trường đại học hàng đầu của Úc - Ảnh: REUTERS

Ngày 14-12, đài ABC News của Úc dẫn lời cựu Thứ trưởng Quốc phòng Úc, ông Peter Jennings cho hay "có khả năng" các trường đại học tại nước này đang vi phạm các quy định kiểm soát nghiêm ngặt về xuất khẩu những công nghệ dùng cho mục đích quân sự.

Ông cho biết đã đến lúc Bộ Quốc phòng Úc tiến hành một cuộc điều tra sâu rộng và ngay tức thì đối với vấn đề này.

"Bộ Quốc phòng hiện cần phải kiểm tra công tác giảng dạy và nghiên cứu của các trường đại học vì các lợi ích đang 'di cư' ồ ạt sang Trung Quốc. Đó không phải phải là lợi ích thương mại mà chính là lợi ích về an ninh quốc gia" - cựu Thứ trưởng Quốc phòng Úc đưa ra cảnh báo.

Theo ABC News, hiện Canberra có những quy định nghiêm ngặt về việc cấm chia sẻ cho những "kẻ thù tiềm tàng" của Úc, trong đó có Trung Quốc, những nghiên cứu mà có thể được dùng cho mục đích quân sự.

Các trường đại học của Úc hiện có ngành nghiên cứu thuộc tốp đầu thế giới trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), siêu máy tính, công nghệ xe không người lái. Và những công nghệ này hoàn toàn có thể được dùng cho mục đích quân sự.

Phía Bộ Quốc phòng Úc cho biết cơ quan này trước đây dựa vào thông tin tự đánh giá của các trường đại học để giám sát các trao đổi về học thuật của những trường này với các đối tác nước ngoài.

Trả lời về nghi vấn hợp tác phi pháp giữa các đại học Úc và giới nghiên cứu quân sự Trung Quốc, Bộ Quốc phòng Úc có vẻ đùn đẩy trách nhiệm: "Việc đảm bảo tuân thủ luật quy cho cùng chính là trách nhiệm của mỗi học viện".

Tờ báo Úc nói rằng Bộ Quốc phòng nước này dường như đang phớt lờ chuyện các trường đại học Úc chia sẻ công nghệ quân sự cho Trung Quốc.

Giáo sư Clive Hamilton cho biết đã có hàng trăm dự án nghiên cứu liên kết giữa các nhà khoa học Úc và các nhân vật cấp cao trong quân đội Trung Quốc - Ảnh: SCMP

Ông Clive Hamilton, giáo sư tại Đại học Charles Sturt của Úc, cho biết ông đã phát hiện hàng trăm dự án nghiên cứu liên kết giữa các nhà khoa học Úc và các nhân vật cấp cao trong quân đội Trung Quốc.

Các lo ngại này đã được ông Hamilton phản ánh trong một bài báo ngay cuối tháng 10 vừa qua. Bài báo cho biết các cơ quan trực thuộc quân đội Trung Quốc như Đại học công nghệ quốc phòng quốc gia Trung Quốc (NUDT) đã cử nhiều nhà khoa học nước này sang trao đổi với các đại học hàng đầu của Úc.

Người hiện là trung tâm chú ý của những trao đổi bí mật này chính là Trung tướng Dương Học Quân (Yang Xue Jun). Ông Dương là chủ tịch của Học viện khoa học quân đội Trung Quốc, viện nghiên cứu cấp cao nhất của Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc.

Ông Dương được cho đã hợp tác với Đại học New South Wales và Đại học Công nghệ Sydney, đặc biệt về nghiên cứu siêu máy tính. Siêu máy tính là lĩnh vực mà theo ông Dương là nhân tố trung tâm trong việc phát triển công nghệ quân sự của Trung Quốc, chẳng hạn máy bay chiến đấu và các vũ khí hạt nhân chiến thuật.

Giáo sư Hamilton cho biết nhiều dự án hợp tác thế này được xúc tiến đồng nghĩa với việc công nghệ quân sự của Úc có thể được dùng để chống lại chính nước này trên chiến trường trong tương lai.

Luật quản lý xuất khẩu công nghệ quốc phòng Úc đã được thắt chặt hồi năm 2012, theo đó quản lý cả mảng nghiên cứu của các trường đại học Úc theo sau việc ký kết một hiệp ước vũ khí giữa nước này và Mỹ.

Giáo sư Hamilton nói rằng những nghi vấn về việc các trường đại học Úc đang hợp tác với các nhà nghiên cứu quân sự Trung Quốc có thể gây tổn hại cho mối quan hệ với đồng minh chiến lược lớn nhất của Canberra là Washington.

"Tôi tin rằng vấn đề này đang được Washington theo dõi chặt chẽ và những câu hỏi hóc búa liên quan tới chính phủ Úc đang được đặt ra" - Giáo sư Hamilton đưa ra nhận định.