Phiên họp Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2018 - Ảnh: NAFOSTED

Giải thưởng chính được trao tặng cho hai nhà khoa học: TS Trần Đình Phong (Trường ĐH Khoa học và công nghệ Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam) và PGS.TS Phạm Văn Hùng (Trường ĐH Quốc tế - ĐH Quốc gia TP.HCM).

Giải thưởng dành cho nhà khoa học trẻ được trao cho TS Đỗ Quốc Tuấn (Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia Hà Nội).

TS Trần Đình Phong là tác giả công trình khoa học trong lĩnh vực Vật lý.

Trong khi PGS.TS Phạm Văn Hùng là tác giả công trình khoa học trong lĩnh vực sinh học nông nghiệp.

Trong công trình này, nhóm nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu về mối liên quan giữa cấu trúc phân tử của tinh bột gạo và khả năng tiêu hóa in vitro và khả năng sinh đường in vivo nhằm tìm ra cơ chế kháng lại sự thủy phân của tinh bột đối với hệ enzyme tiêu hóa trong cơ thể người.

Các kết quả nghiên cứu cho thấy loại tinh bột gạo có hàm lượng amylose cao tiêu hóa nhanh hơn so với loại tinh bột gạo có hàm lượng amylose thấp. Tuy nhiên tất cả các loại tinh bột gạo đều có chỉ số đường huyết rất cao.

Do đó để hạn chế khả năng sinh đường của các loại tinh bột gạo, nhóm nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp biến đổi vật lý bằng nhiệt và ẩm để sản xuất các loại tinh bột có khả năng kháng tiêu hóa cao.

Nhóm nghiên cứu đã thành công trong việc sử dụng phương pháp biến đổi vật lý để tạo ra loại tinh bột có chỉ số đường huyết (Glycaemic index) ở mức trung bình và thấp. 

"Đây là tiền đề cho các nghiên cứu ứng dụng trong sản xuất các thực phẩm sinh đường thấp sử dụng cho các bệnh nhân béo phì, tiểu đường, và người ăn kiêng" - PGS.TS Phạm Văn Hùng cho biết thêm.

Công trình đã được đánh giá cao khi được chấp nhận đăng trên Tạp chí Food Chemistry (SCI, IF = 4,498, Q1, H index = 193), xếp hạng 9/273 tạp chí chuyên ngành và đã được trích dẫn 30 lần trong giai đoạn 2016-2017 (Google scholar).

Giải thưởng dành cho nhà khoa học trẻ được trao cho TS. Đỗ Quốc Tuấn là tác giả công trình khoa học trong lĩnh vực Vật lý.

Năm 2018, NAFOSTED - Cơ quan thường trực Giải thưởng đã tiếp nhận 54 hồ sơ đề nghị xét tặng Giải thưởng thuộc tất cả các ngành trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, bao gồm: Toán học, Khoa học Thông tin và máy tính, Vật lý, Hóa học, Khoa học Trái đất và Môi trường, Sinh học - Nông nghiệp, Cơ học và Y sinh - Dược học.

Sau khi tiếp nhận, các Hội đồng khoa học chuyên ngành thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật đã họp và đề xuất 9 hồ sơ đề nghị xét tặng Giải thưởng tại Hội đồng giải thưởng.

Trước đó, ngày 25-4, Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2018 đã họp xem xét, đánh giá, lựa chọn các nhà khoa học được các Hội đồng khoa học chuyên ngành trong lĩnh vực Khoa học tự nhiên và kỹ thuật của NAFOSTED đề xuất.

Kết thúc phiên họp, Hội đồng đã chọn ba nhà khoa học nêu trên, đề nghị Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ trao giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2018.

Lễ trao giải dự kiến sẽ được tổ chức vào dịp kỷ niệm ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18-5-2018) tại Hà Nội.

TTO - GS.TS Nguyễn Văn Hiếu (SN 1972, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội) và PGS.TS Nguyễn Ngọc Minh (SN 1979, Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội) được trao giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2016 dành cho tác giả của công trình khoa học xuất sắc.