Asian Cup: Ông Troussier, bột và hồ

Nhưng đó không phải là một lời chê bai với chiến lược gia người Pháp.

Kỳ tích khó có hai lần

Đầu tiên hãy nhìn lại hành trình phi thường của tuyển Việt Nam bốn năm trước, bao gồm cả nỗ lực tuyệt vời và yếu tố may mắn.

Trên đất UAE năm đó, Việt Nam ở bảng D với Iran, Iraq và Yemen. Cũng với quy mô 24 đội chia làm sáu bảng và công thức lấy bốn đội hạng 3 có thành tích tốt vào vòng 16 đội, mục tiêu của thầy trò ông Park rất rõ ràng: giảm tối đa số bàn thua trước Iran, cầm hòa Iraq và thắng Yemen.

Việt Nam hơi kém may mắn ở trận ra quân khi thua sát nút Iraq với tỉ số 2-3, đặc biệt là khi bàn thắng quyết định được ghi bởi một cú đá phạt tuyệt đẹp ở phút 90. Những gì diễn ra sau đó đúng như lộ trình - thua Iran 0-2 và thắng Yemen 2-0. 

Chung cuộc Việt Nam có 3 điểm cùng hiệu số -1, xếp thứ 3 bảng đấu. Trên bảng xếp hạng các đội hạng 3, thầy trò ông Park vừa vặn giữ vị trí thứ tư. Họ bằng Lebanon - đội xếp hạng 5 về số điểm, hiệu số lẫn số bàn thắng (4-5) và chỉ đi tiếp nhờ tốt hơn về chỉ số thẻ phạt.

Đội xếp hạng 3 chắc chắn phải đối đầu đội nhất bảng và đó có thể là Nhật Bản, Hàn Quốc hoặc chủ nhà Qatar. Nhưng may mắn đã đến với thầy trò ông Park khi họ bắt được lá thăm mang tên Jordan, đội yếu nhất trong số các đội nhất bảng. 

Đội tuyển Việt Nam sau đó vượt qua đối thủ Trung Đông này trong loạt sút luân lưu. Cuộc phiêu lưu kết thúc ở vòng tứ kết khi đối thủ là Nhật Bản quá mạnh.

Từ những ngày đầu dẫn dắt bóng đá Việt Nam, ngoài khả năng biết người biết ta và tận dụng rất tốt năng lực cầu thủ, HLV Park Hang Seo cũng đã tỏ ra có duyên may với đội bóng áo đỏ. 

Năm năm thành công rực rỡ của chiến lược gia người Hàn Quốc mở màn bằng thành tích á quân Asian Cup U23 năm 2018. Năm đó, Việt Nam đã có thể bị loại ngay từ vòng bảng nếu Syria không bỏ lỡ nửa tá cơ hội trong trận đấu cuối cùng bảng D. Rồi liên tiếp ở tứ kết và bán kết, U23 Việt Nam đều giành chiến thắng trên chấm luân lưu.

Nhưng may mắn không đến lần hai. Cũng Asian Cup U23 diễn ra hai năm sau đó, Việt Nam bị loại ngay từ vòng bảng bởi một pha sai lầm của Bùi Tiến Dũng - người hùng trên đất Trung Quốc năm 2018.

Điều tương tự có thể xảy đến bóng đá Việt Nam ở kỳ Asian Cup năm nay với một bảng đấu gần tương tự. Đại diện mạnh nhất bảng D hiển nhiên là Nhật Bản, kế đến là Iraq rồi Indonesia. Kể cả khi không kiếm được điểm số trước Iraq, thầy trò ông Troussier vẫn có thể mơ đi tiếp bằng suất vé vớt dành cho đội hạng 3 nếu họ thắng Indonesia ở lượt đấu cuối cùng. 

Nhiệm vụ có thể khó hơn một chút khi Indonesia quá hiểu Việt Nam và cũng đặt mục tiêu cạnh tranh vị trí thứ 3. Bốn năm trước, thầy trò ông Park lách qua khe cửa hẹp nhờ hiệu số bàn thắng khá tốt. Còn lần này, mọi đội bóng ở bảng D đều gặp bất lợi về mặt hiệu số bởi sự hiện diện của Nhật Bản trong bảng đấu.

Thực lực yếu hơn

Vận may không phải là thứ duy nhất ông Troussier khó thể có so với thời ông Park. Bốn năm trước, Việt Nam tạo nên bất ngờ ở UAE với một trong những đội hình trẻ trung nhất giải. 

Giới chuyên môn khi đó đã dự đoán một tương lai xán lạn cho bóng đá Việt Nam, bởi dàn cầu thủ trong tay HLV Park Hang Seo đều có thể tiến bộ, hoặc chí ít là giữ vững phong độ trong 5-7 năm tới.

Nhưng rồi dự đoán này sai trật vì nhiều lý do khác nhau. Quang Hải, Văn Hậu, Công Phượng, Xuân Trường đều sa sút sau những chuyến xuất ngoại không thành công. Nhiều trụ cột khác như Tiến Dũng, Duy Mạnh, Tiến Linh… cũng giảm dần phong độ. 

Thế hệ cầu thủ trẻ mới của bóng đá Việt Nam như Thanh Bình, Tuấn Hải, Việt Anh, Văn Khang… được đánh giá là chưa sánh được với "thế hệ vàng" dưới thời Park Hang Seo.

Đây là vấn đề đã được mổ xẻ nhiều trong khoảng một năm qua. Thành tích ở Asian Cup U18 năm 2020 là minh chứng khi quân không đủ mạnh, tướng dẫu có tài đến mấy cũng đành bó tay.

Ở bình diện bóng đá quốc tế, người hâm mộ vẫn thường chứng kiến sự suy thoái của nhiều đội tuyển quốc gia hùng mạnh khi "hụt" mất những thế hệ cầu thủ tài năng. Đức hay Hà Lan là ví dụ, và đó lại là những nền bóng đá với số lượng CLB chuyên nghiệp lên đến gần trăm. 

Những nền bóng đá nhỏ như Việt Nam tất nhiên lại càng gặp khó. Ở Asian Cup năm nay, HLV Troussier còn đặc biệt không gặp may khi vắng một loạt trụ cột vì chấn thương. Danh sách này bao gồm Quế Ngọc Hải, Tiến Linh, Đặng Văn Lâm, Bùi Tiến Dũng, Thành Chung, Hoàng Đức…

Chiến lược gia người Pháp phải đối mặt với quá nhiều vấn đề khách quan. Theo danh sách đăng ký với AFC, dàn cầu thủ trong tay HLV Troussier có thể hình thấp bé nhất giải đấu. 

Chiều cao trung bình của 26 cầu thủ Việt Nam được đăng ký (tính đến hiện nay) là 1,75m, thấp hơn đáng kể so với chiều cao trung bình 1,80m của toàn bộ các cầu thủ dự giải và thấp hơn cả những đội bóng Đông Nam Á khác như Thái Lan (1,76m), Indonesia (1,80m) hay Malaysia (1,79m).

Đáng nói, Iraq (1,83m) nằm trong nhóm những đội cao nhất giải, và họ lại chung bảng với Việt Nam. Có lẽ người hâm mộ chưa quên hồi tháng 11, Iraq đã thắng sát nút Việt Nam 1-0 ở vòng loại World Cup trên sân Mỹ Đình với một pha đánh đầu ở phút 90+7. Đó là trận đấu mà đội bóng Trung Đông gặp nhiều bế tắc nhưng rồi đã tìm được 3 điểm nhờ tận dụng tốt lợi thế về hình thể.

Chiều cao không phải là tất cả trong bóng đá, thành công của Nhật ở World Cup là minh chứng. Nhưng đó là khi đội bóng có chất lượng kỹ thuật, chiến thuật và tinh thần thi đấu ngang ngửa đối thủ. 

Còn với thầy trò ông Troussier, họ vẫn đang chìm trong những nghi ngờ về chất lượng lối chơi. Hành trình của họ đến Asian Cup chẳng có gì ấn tượng. Nửa năm qua, tuyển Việt Nam thắng được các đối thủ tầm trung bình như Palestine, Syria, Hong Kong (nhưng là trên sân nhà) và toàn thua mỗi khi đụng độ các đội tầm khá trở lên của châu lục, gồm Trung Quốc (thua 0-2), Uzbekistan (0-2), Hàn Quốc (0-6) và Iraq (0-1).

Trong một buổi họp báo gần đây, HLV Troussier phát biểu rằng ông biết mình bị chỉ trích rất nhiều trên mạng xã hội. Những chỉ trích đó có thể càng dày đặc hơn sau Asian Cup.■