Ngoại trưởng Rex Tillerson (giữa) chụp hình lưu niệm với Ngoại trưởng các nước ASEAN trước khi ăn trưa bàn công việc ở Bộ Ngoại giao Mỹ, Washington ngày 4-5 - Ảnh: Reuters

Tại hội nghị, Ngoại trưởng Rex Tillerson nhấn mạnh rằng khu vực Châu Á-Thái Bình Dương là ưu tiên hàng đầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump, trong đó ASEAN là đối tác quan trọng. Đây là cuộc họp chính thức đầu tiên giữa Ngoại trưởng hai bên kể từ khi ông Donald Trump lên nắm quyền vào tháng 1 năm nay.

“Quan hệ Mỹ-ASEAN chỉ có mạnh hơn”

Trong cuộc họp báo qua điện thoại với phóng viên các nước ASEAN trong đó có Tuổi Trẻ vào sáng 5-5 (giờ Việt Nam), ông Patrick Murphy, Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, cho biết tại Hội nghị, hai bên đã thảo luận một loạt lĩnh vực nhằm củng cố mối quan hệ đối tác chiến lược Mỹ - ASEAN, cả về kinh tế lẫn an ninh.

Cụ thể, hai bên đã trao đổi về định hướng quan hệ ASEAN-Mỹ trong thời gian tới, chính sách của Mỹ đối với khu vực, các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm như Biển Đông, tình hình bán đảo Triều Tiên, chống khủng bố và an ninh mạng.

Theo ông Murphy, Đông Nam Á với dân số khoảng 625 triệu người là một thị trường lớn đối với các doanh nghiệp Mỹ. Ngoài ra, hai bên còn rất nhiều tiềm năng để phát triển mối quan hệ nhân dân khi ngày càng nhiều công dân Đông Nam Á đến Mỹ học tập và ngược lại.

Mỹ hiện là bạn hàng lớn thứ 4 của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 212 tỷ USD trong 2015, đồng thời cũng là nước đứng đầu về đầu tư trực tiếp vào ASEAN với tổng giá trị lên tới 274 tỷ USD. Bên cạnh đó, quan hệ hợp tác kinh tế hai bên cũng đã mang lại hơn 5 triệu việc làm tại Hoa Kỳ.

“Mối quan hệ này chỉ có mạnh hơn. Chính quyền mới của Mỹ cam kết rất nhiều đối với khu vực này,” ông Patrick Murphy nói với các phóng viên.

Theo tin từ Bộ Ngoại giao Việt Nam, tại hội nghị ngày 4-5, thay mặt Tổng thống Donald Trump, Ngoại trưởng Rex Tillerson tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với khu vực, coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, nhấn mạnh ASEAN là đối tác kinh tế quan trọng của Hoa Kỳ, tiếp tục triển khai Sáng kiến Kết nối ASEAN-Mỹ, khuyến khích tăng trưởng kinh tế bền vững và công bằng, khẳng định sẽ duy trì các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho thanh niên và phụ nữ ASEAN như chương trình các nhà lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSEALI), học bổng Fulbright.

Không ai có quyền cưỡng bức, bắt nạt

Trao đổi với các phóng viên trong họp báo sáng 5-5, ông Patrick Murphy cho biết tại hội nghị, Ngoại trưởng Rex Tillerson khẳng định với các ngoại trưởng ASEAN rằng họ có thể mong đợi ở Mỹ trong việc đòi các quyền lợi hợp pháp và chính đáng ở Biển Đông chiếu theo luật quốc tế ở Biển Đông.

“Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson khuyến khích tất cả các bên liên quan ngừng thực hiện bất cứ hoạt động nào liên quan đến quân sự hóa, xây dựng, và cải tạo đất và điều này sẽ mang lại lợi ích cho tất cả” - ông Patrick Murphy nói.

Ông Murphy cho biết mục tiêu cụ thể nhất của Mỹ ở Biển Đông chính là tất cả các bên có thể hợp tác cùng nhau để tìm ra giải pháp lâu dài và không có quốc gia nào được quyền có hành động cưỡng bức và bắt nạt nước khác.

“Mỹ không phải là bên tuyên bố chủ quyền nhưng chúng tôi là bên quan tâm đến vấn đề Biển Đông và có lợi ích ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Chúng tôi muốn duy trì một khu vực Châu Á – Thái Bình Dương dựa trên các nguyên tắc” - ông Patrick Murphy nhấn mạnh.

Tại cuộc họp, Ngoại trưởng Mỹ-ASEAN đã nhấn mạnh rằng các nước Đông Nam Á và Trung Quốc cần phải bảo đảm thực thi trọn vẹn, hiệu quả Tuyên bố Ứng xử Các bên ở Biển Đông mà Trung Quốc và ASEAN ký kết năm 2002 và đề cập tới các nỗ lực hướng tới việc sớm chung quyết một Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) ý nghĩa.