Ngoại trưởng Anh Philip Hammond (trái) hội kiến Tổng thống Philippines Benigno Aquino - Ảnh: Reuters

Theo AFP, trong cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Philippines Albert Del Rosario ở Manila, ông Hammond khẳng định: “Tự do hàng hải và hàng không là vấn đề không thể thương lượng”. Ông mô tả đối với Anh đây là “lằn ranh đỏ” không quốc gia nào được phép xâm phạm.

Ngoại trưởng Anh nhấn mạnh Anh sẽ khẳng định quyền tự do hàng hải và hàng không trên biển Đông. Trước đó, Trung Quốc gây quan ngại đặc biệt khi triển khai ba máy bay thử nghiệm tới Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Ông Del Rosario cảnh báo với các chuyến bay thử nghiệm, Trung Quốc có thể đang dọn đường cho việc thành lập một vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trái phép trên biển Đông, tương tự như ADIZ nước này đơn phương lập ra tại biển Hoa Đông.

“Nếu chúng ta không phản đối, Trung Quốc sẽ nghĩ rằng có thể triển khai và thực hiện ADIZ. Dù là chính thức hay không chính thức thì điều đó cũng sẽ là không thể chấp nhận được đối với chúng tôi” - ông Del Rosario khẳng định.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc cảnh báo sau Đá Chữ Thập, rất có thể Trung Quốc sẽ triển khai các chuyến bay thử nghiệm trái phép tới Đá Xu Bi và Đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của VIệt Nam.

Theo giáo sư Thayer, ban đầu Trung Quốc sẽ triển khai máy bay tuần tra hàng hải ở các đảo nhân tạo, về lâu dài sẽ lập các căn cứ quân sự trên các đảo này để đưa máy bay quân sự và tàu hải quân tới đây. Mục tiêu là hiện thực hóa tham vọng độc chiếm biển Đông.

Hiện Philippines đang kiện Trung Quốc ra Tòa án Trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague (Hà Lan) để bác bỏ đòi hỏi chủ quyền “đường lưỡi bò” vô lý của Trung Quốc. Ngoại trưởng Anh Hammond cho biết ủng hộ các nước đòi hỏi chủ quyền trên biển Đông giải quyết tranh chấp bằng luật pháp quốc tế.