"Ưu tiên hàng đầu của tôi là đưa Vương quốc Anh vào Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), và Việt Nam sẽ đóng vai trò rất quan trọng trong tiến trình đó", Quốc vụ khanh Anh phụ trách thương mại Greg Hands nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn dành riêng cho Tuổi Trẻ vào ngày 1-2. 

Hà Nội là điểm đến đầu tiên của ông Hands trong chuyến thăm ba ngày đến ba nước thành viên CPTPP tại Đông Nam Á gồm Việt Nam, Malaysia và Singapore.

Sắp hoàn tất đàm phán

Đã tròn hai năm kể từ khi Anh chính thức nộp đơn xin gia nhập CPTPP và chính phủ hiện tại của ông Rishi Sunak đang quyết tâm hoàn tất đàm phán ngay trong năm nay. 

"Chúng tôi sắp đến hồi kết. Vòng đàm phán vào tháng 2 này sẽ làm sáng tỏ những vấn đề còn tồn tại. Tuy nhiên, rất nhiều tiến bộ đã đạt được", Quốc vụ khanh Hands nói về tiến trình hiện tại.

Sau khi rời Liên minh châu Âu (Brexit) vào tháng 1-2020, nước Anh dưới thời thủ tướng Boris Johnson bắt đầu đàm phán thương mại với các nước ngoài EU. 

Vương quốc Anh kể từ đó đã ký kết các hiệp định thương mại với ít nhất 70 quốc gia và khu vực, bao gồm cả những nước không có hiệp định thương mại tự do với EU như Úc và New Zealand.

Vào thời điểm đó đã có một số lo ngại rằng việc Anh ồ ạt ký hiệp định thương mại là chạy theo số lượng hơn chất lượng. Song ít người nhìn ra đây là một bước chạy đà cho CPTPP, khi một số nước mới ký kết với Anh là thành viên của khối này. 

Chính phủ Anh đã đặt ra mục tiêu 80% giá trị thương mại là giao dịch với các bên có hiệp định với họ. Do đó việc nhắm đến CPTPP, vốn đang chiếm khoảng 12% tổng GDP toàn cầu, là điều dễ hiểu.

"Nếu Anh gia nhập, CPTPP sẽ chiếm 15,5% tổng GDP thế giới. Đó là một con số đáng kể. Ngoài ra, nó còn làm thay đổi bản chất địa lý của CPTPP, từ một liên minh thương mại chỉ gồm các nước ven Thái Bình Dương trở thành một thỏa thuận thương mại mang tính toàn cầu", ông Hands nói. 

99% hàng xuất khẩu của Anh sẽ đủ điều kiện được miễn thuế khi xuất sang các nước CPTPP.

Nếu không có gì trở ngại, nhiều khả năng Anh sẽ trở thành thành viên thứ 12 của CPTPP trong vài tháng tới. 

Theo quy định, việc kết nạp cần được tất cả các thành viên hiện có đồng ý. Và Nhật Bản - nền kinh tế lớn nhất trong CPTPP, được ví như "người gác cổng" cần mẫn của khối - đã phát đi tín hiệu ủng hộ Anh. Nhật cũng là chủ tịch luân phiên CPTPP trong năm 2023.

Mở đường cho Mỹ trở lại CPTPP?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, Quốc vụ khanh Hands cũng tiết lộ Anh đang thúc đẩy những thỏa thuận riêng với các tiểu bang của Mỹ. 

"Đó là những thỏa thuận thương mại tự do mini, giúp việc giao thương giữa Anh với các bang của Mỹ thuận lợi hơn", ông Hands giải thích. 

Mỹ hiện đang chiếm khoảng 17% giao dịch thương mại với Anh. Việc Anh gia nhập CPTPP, nói như tờ Telegraph, giống như đang tạo cửa sau để Mỹ có thể trở lại nhóm mà nước này đã khởi xướng nhưng sau đó lại rút lui. 

Anh cũng có các tiêu chuẩn bảo vệ lao động, môi trường và sở hữu trí tuệ tương tự Mỹ.

Trên thực tế đã có nhiều ý kiến trong chính trường Mỹ kêu gọi Tổng thống Joe Biden "sửa lỗi sai" của chính quyền tiền nhiệm. Một nhóm các nhà đàm phán thương mại của Mỹ đã đưa ra kế hoạch nhằm khôi phục ảnh hưởng địa chiến lược của Washington trong khu vực, phác thảo cách CPTPP có thể được điều chỉnh để đảm bảo sự ủng hộ của Đồi Capitol.

Việc CPTPP hạ thấp tiêu chuẩn là điều khó xảy ra. Bản thân Anh, nền kinh tế số 5 của thế giới, đã gặp vấn đề này. 

"Các nước muốn giữ nguyên những tiêu chuẩn cao như hiện nay và đã xem xét thận trọng quan điểm của Anh trong một số vấn đề và ngược lại. Nhưng CPTPP có thể yên tâm rằng chúng tôi đủ sức đáp ứng những tiêu chuẩn đó", ông Hands cho biết.

Trước mắt, việc Mỹ trở lại CPTPP là chuyện vẫn còn để ngỏ và phức tạp. Song theo ông Hands, sự gia nhập của Anh sẽ mở đường cho nhiều nước khác nộp đơn, từ đó tăng sức hấp dẫn của CPTPP. 

Một số quốc gia và vùng lãnh thổ khác đã đăng ký hoặc tỏ ý muốn tham gia như Trung Quốc đại lục, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, Thái Lan, Uruguay, Colombia, Ecuador và Costa Rica.

Đến Việt Nam, quan chức Anh nói muốn gia nhập CPTPP 'càng sớm càng tốt'

Quốc vụ khanh Anh phụ trách thương mại Greg Hands nhấn mạnh những gì Anh có thể làm cho CPTPP, trong đó có Việt Nam và đáp ứng các tiêu chuẩn cao của khối.