Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Vũ Huy Lễ - chỉ huy tàu HQ-505 từng tham gia bảo vệ Trường Sa năm 1988 - vừa qua đời ở tuổi 76 - Ảnh: VŨ HƯỞNG

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online tối 20-8, ông Dương Đình Ổn - chủ tịch UBND quận Hải An, TP Hải Phòng - cho biết chính quyền cùng gia đình và các đơn vị liên quan đang tiến hành công tác tổ chức tang lễ cho Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, đại tá Vũ Huy Lễ tại nhà riêng ở phường Đằng Hải.

Lễ nhập quan được thực hiện vào 9h ngày 20-8, lễ viếng bắt đầu từ 10h cùng ngày và sẽ an táng tại nghĩa trang Đường Dứa, phường Hải An.

Đại tá Vũ Huy Lễ mất tại nhà riêng, sau thời gian nhập viện điều trị bệnh về đường tiêu hóa. Trước đó ông vẫn khỏe mạnh và trong dịp 27-7 vừa qua, ông còn cùng đồng đội thăm Bến K15 - di tích bến tàu không số ở quận Đồ Sơn, TP Hải Phòng.

Đại tá Vũ Huy Lễ nhập ngũ năm 1968, sau nhiều năm chiến đấu, làm nhiệm vụ tại đội tàu không số, ông được cử đi học ở Liên Xô và trở về làm thuyền trưởng tàu HQ-505.

Năm 1988, khi Trung Quốc đưa quân ra chiếm bãi đá Cô Lin, Len Đao và Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa. Do các bãi đá này không có quân đồn trú nên Hải quân nhân dân Việt Nam phải đưa tàu ra bảo vệ. 

Khi đó, tàu HQ-505 đang đưa bộ đội công binh và vật tư công trình đến đảo Đá Lớn. Vừa hoàn thành công việc thì sáng 13-3-1988, tàu được lệnh di chuyển đến đảo Cô Lin và liên tục bị phía Trung Quốc khiêu khích. 

Đến 18h cùng ngày, dù bị đối phương gây nhiễu làm mất liên lạc với sở chỉ huy nhưng tàu vẫn đến đúng vị trí và hoàn thành nhiệm vụ cắm mốc chủ quyền trên đảo Cô Lin vào sáng sớm 14-3.

Ngày 14-3, phía Trung Quốc tấn công vào bộ đội Việt Nam đang bảo vệ cờ trên các đảo và nã đạn vào các tàu HQ-505, 604, 605. Tàu HQ-505 bị đạn trúng ở buồng máy, khu thông tin, đài chỉ huy, kho tàu bốc cháy, trôi xa khỏi đảo hơn một hải lý.

Để tàu không bị chìm, đại tá Vũ Huy Lễ hội ý với ban chỉ huy tàu và yêu cầu phải sửa chữa bằng được máy móc để đưa tàu lên đảo. Chiến sĩ trên tàu HQ-505 phải dùng một máy tiến, máy lùi để tàu quay mũi hướng về phía đảo Cô Lin. Ông Lễ tiếp tục yêu cầu anh em hủy tài liệu mật, sơ tán khỏi tàu cùng vũ khí để chuẩn bị chiến đấu.

Sau khi tàu Trung Quốc rút ra xa, chiến sĩ trên tàu HQ-505 dập lửa, dùng xuồng cao su sang đảo Gạc Ma cứu công binh, bộ đội của tàu HQ-604 bị chìm. Lực lượng của tàu HQ-505 đưa được 44 chiến sĩ trong đó có thương binh, tử sĩ về đảo Cô Lin.

Dù luôn bị quân Trung Quốc khiêu khích, ông Lễ cùng các chiến sĩ vẫn bám trụ, bảo vệ thành công đảo Cô Lin đến tháng 6-1988. 

Đầu năm 1989, tàu HQ-505 và thuyền trưởng Vũ Huy Lễ được trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Nhiều chiến sĩ khác được thưởng Huân chương Chiến công.

Sau khi ở Trường Sa trở về, ông Lễ làm lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 955, Vùng 4, Bộ tư lệnh Hải quân cho đến năm 1998 thì nghỉ hưu.

Cô Lin - mãi mãi khắc ghi

TT - “Từ lúc này con tàu hết cơ động được rồi. Nó sẽ trở thành pháo đài bảo vệ Cô Lin. Chúng ta còn thì đảo còn. Anh em sẵn sàng chiến đấu đến người lính cuối cùng!”.