Ăn trưa tại trường ở Mỹ ra sao?

D. hôm nay đi học làm bài không được tập trung vì cô bé tới trường trễ, bị lỡ mất bữa ăn sáng ở trường. D. là một trong rất nhiều (78%) học sinh của trường tôi thuộc diện được ăn giảm giá hoặc miễn phí (free and reduced meals).

Năm học nào giáo viên chúng tôi cũng được nhắc nhở, tập huấn về việc để ý đến chuyện đảm bảo học sinh được ăn uống đầy đủ ở trường. Rất nhiều em có bố mẹ khó khăn chật vật để kiếm đủ tiền mua đồ ăn cho gia đình. 

Với nhiều em, nhất là những em ở trường diện Title 1 (trường thuộc khu dân cư có thu nhập thấp) thì trường học là nơi duy nhất cho các em sự ấm no, an toàn và bình an. Nhiều bố mẹ đưa con đến trường với mục đích chính là để con mình được ăn đầy đủ. 

Năm học nào, chúng tôi cũng nhận được danh sách những bạn nhỏ trong lớp mình được nhận túi đồ ăn cho dịp nghỉ lễ hay cuối tuần. Sáng sớm thứ sáu hay trước dịp nghỉ lễ, các giáo viên sẽ kín đáo đưa những túi đồ ăn này cho các em.

Giữa tháng 6, khi trường học chỉ còn các lớp học hè, vào giờ ăn trưa một số em đứng cùng mẹ xếp hàng lấy đồ ăn. Đây là những bạn nhỏ thuộc diện được lấy đồ ăn miễn phí mỗi ngày ở trường, miễn là trường mở cửa. Chúng tôi luôn dặn các em có thể lấy đồ ăn để dành mang về nhà.

Vào tháng 6-2023, bang Georgia quyết định chi 6,3 triệu đô la tiền từ liên bang để tài trợ cho bữa trưa miễn phí và giảm giá cho học sinh từ mẫu giáo đến lớp 12 sau quyết định của Hội đồng Giáo dục bang Georgia. 

Quyết định này sẽ giúp gần 1,7 triệu trẻ em trong độ tuổi đi học trên toàn bang, bao gồm hàng ngàn học sinh ở khu vực Coastal Georgia, có được bữa ăn miễn phí khi năm học bắt đầu vào mùa thu này, kéo dài chương trình mà Quốc hội Hoa Kỳ đã tài trợ trong thời kỳ đại dịch COVID-19.

Tại quận McIntosh, 79% học sinh trường công đủ điều kiện nhận bữa trưa miễn phí và giảm giá theo các hướng dẫn của liên bang. Ở quận Liberty, con số đó là 70%; ở quận Chatham, 69%; ở quận Glynn, 60%. 

Tại quận Camden, 45% học sinh đủ điều kiện và 32% học sinh ở quận Bryan đủ điều kiện nhận trợ cấp. Điều kiện ở đây là các gia đình có thu nhập bằng hoặc dưới mức nghèo liên bang có thể nhận bữa trưa miễn phí hoặc giảm giá. Một gia đình có ba con kiếm ít hơn 32.318 USD sẽ được nhận bữa trưa miễn phí.

Hơn 1 triệu người dân Georgia, bao gồm 335.720 trẻ em, đang gặp khó khăn với tình trạng thiếu lương thực. Barnes, một phụ huynh đơn thân có con trai 12 tuổi, là một trong hàng trăm phụ huynh lo lắng không biết làm thế nào để nuôi con khi chương trình liên bang hết hạn vào năm 2022.

"Năm 2023, khi chương trình bữa ăn miễn phí kết thúc, tôi phải lập ngân sách lại khi chi phí thực phẩm ở mức cao nhất mọi thời đại và lạm phát cũng ở mức cao nhất mọi thời đại - Barnes nói - Điều đó khiến tôi tự hỏi làm thế nào mà các gia đình trong các cộng đồng có điều kiện kinh tế xã hội thấp và những người có ít nguồn lực tài chính hơn tôi có thể nuôi con họ mỗi ngày đến trường". 

Trước và sau đại dịch Covid-19, các trường học thuộc diện Title 1 ở Mỹ luôn có chương trình bữa ăn giảm giá và miễn phí, trong đại dịch Covid thì miễn phí cho mọi đối tượng.

Là một giáo viên dạy cấp I, tôi hiểu rất rõ việc thực hiện chương trình bữa ăn này. Mọi thông tin là hoàn toàn bảo mật, chỉ giáo viên và bố mẹ biết, bản thân các học sinh cũng không biết. Các em chỉ biết mình có thể ăn tại trường, vì vậy không có chuyện phân biệt giàu nghèo qua bữa ăn trưa.

Hệ thống trường công quận Gwinnett (Gwinnett County Public Schools - GCPS) nơi tôi đang làm việc là hệ thống trường học/học khu lớn nhất ở Georgia với 24.000 giáo viên và nhân viên hỗ trợ, phục vụ hơn 182.000 học sinh trong 142 trường học. 

Chương trình Dinh dưỡng trường học của quận có 1.400 chuyên gia dịch vụ thực phẩm. Từ năm 2017, chương trình này phục vụ trung bình 177.449 bữa ăn mỗi ngày. Con số đó cộng lại gần 21 triệu bữa trưa và hơn 10,5 triệu bữa sáng đã được phục vụ.

Bữa sáng có giá 1,75 USD, bữa trưa có giá 2,50 USD đối với trường tiểu học và 2,75 USD đối với trường trung học cơ sở và trung học phổ thông. Giá giảm là 0,30 USD cho bữa sáng và 0,40 USD cho bữa trưa. Mỗi năm bộ phận dịch vụ thực phẩm và dinh dưỡng thuộc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đến kiểm tra định kỳ mỗi căng tin trường học với những tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ tài chính đến chế độ dinh dưỡng. 

Tất cả các trường học và mỗi lớp học đều được khuyến khích ghi nhãn "Nut free"/Không hạt" vì số lượng học sinh ở Mỹ bị dị ứng hạt và các loại dị ứng thực phẩm khác khá nhiều: trung bình khoảng 2 em/lớp học, theo số liệu của CDC (Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ).

Một cách tổ chức ăn trưa trong trường

Bữa ăn của các em kéo dài 30-40 phút, lần lượt theo từng khối, học sinh nhỏ ăn trước (10h-10h45 sáng), học sinh lớp lớn ăn sau (lúc 11h hoặc 11h15). Ngoài bữa trưa, các học sinh từ lớp 2 trở xuống có giờ ăn xế khoảng 15 phút.

Giờ các em ăn cũng là giờ các giáo viên ăn. Tùy từng trường và học khu, tiểu bang hay thành phố mà có ba cách thức: Giáo viên ăn trong phòng học hay phòng của giáo viên; giáo viên ăn cùng học sinh trong hai tuần đầu năm học và giáo viên ăn trong phòng ăn cùng học sinh, ngồi bàn riêng hoặc bàn chung với học sinh.

Trường tôi đang dạy theo cách thứ ba. Tôi thích cách thức này, vì bữa trưa là dịp quan sát, tìm hiểu thêm về gia cảnh, tính cách học sinh của mình. Nhìn bữa trưa và nhìn cách các em ăn cũng biết nhiều về hoàn cảnh, gia đình, các em có gặp vấn đề gì không. Cũng phát sinh những rắc rối nho nhỏ, như phải nhắc các em ăn hết đồ ăn mới nói chuyện, có em quá nhút nhát không dám nhờ ai mở hộ hộp đựng đồ ăn và cả những phàn nàn về thời gian ăn trưa quá eo hẹp nên dẫn đến những hậu quả tiêu cực cho hệ tiêu hóa hay lãng phí đồ ăn.

Bữa trưa thường gồm món chính, rau/quả, và đồ uống (chủ yếu là sữa hoặc nước trái cây). Món chính bao giờ cũng có ít nhất 2-3 lựa chọn khác nhau. Đa số các trường, ngoài những món chính (đa số là thịt gà, bò, thỉnh thoảng có cá) đều có bánh mì kẹp bơ đậu phộng và mứt (chủ yếu phục vụ những em theo đạo Hồi, không ăn thịt lợn).

Thực đơn từng ngày của các trường được cập nhật trên trang web của trường, kèm thông tin dinh dưỡng chi tiết (hàm lượng chất béo, vitamin, lượng đạm, muối, đường...) cho từng món.

Bố mẹ các em có thể chọn mua theo ngày, tuần hay tháng. Phương thức thanh toán có thể là tiền mặt đưa cho con hay trả bằng thẻ tín dụng qua hệ thống thanh toán điện tử theo tài khoản của học khu/quận.

Mọi quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm được thực hiện hết sức ngặt nghèo, năm nào cũng có đoàn kiểm tra về kiểm định tiêu chuẩn vệ sinh. Nước tại trường có thể uống trực tiếp tại vòi. Ở những trường có vườn, thực đơn sẽ sử dụng luôn rau quả của vườn trường nếu thu hoạch tốt.

Cũng có nhiều gia đình chuẩn bị sẵn bữa trưa cho các con mang theo mỗi ngày. Ưu điểm là con được ăn những đồ mình thích, kể cả những món có nước như xúp. Các em thích là rất quan trọng, vì so với đồ ăn mua tại trường, đồ ăn mang đi từ nhà sẽ giúp giảm khả năng các em bỏ bữa vì không thích đồ ăn.

Dẫu vất vả hơn vì phải chuẩn bị đồ ăn mỗi ngày, khá mất thời gian nhưng với những cha mẹ chu đáo, viết mẩu tin nhắn yêu thương cho con cài lên hộp thức ăn hay chuẩn bị những món ăn đẹp mắt là niềm vui tự đáy lòng họ. 

(*)Thạc sĩ giáo dục, giáo viên tiểu học lâu năm bang Georgia, Hoa Kỳ.