Cắt phổi vì sán dây chó gây khối u

Vừa qua, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiếp nhận và phẫu thuật thành công một trường hợp 38 tuổi, nhiễm ấu trùng sán dây chó ký sinh tại phổi. Đây là một trường hợp rất hiếm gặp tại Việt Nam.

Trước khi khởi phát bệnh, bệnh nhân đã ăn các thực phẩm tái hoặc sống nhiều lần như thịt cừu nướng chưa chín, tiết canh dê, rau sống và gỏi cá mai. 

Bệnh nhân phát hiện bệnh khi mệt mỏi nhiều, đau vùng ngực phải âm ỉ, thỉnh thoảng khó thở, không sốt, không ho, không mẩn ngứa, không sút cân.

Sau khi khám, kết quả chụp phim cắt lớp lồng ngực cho thấy tổn thương dạng nang thùy dưới phổi phải kích thước 12 x 9 x 8cm. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt nang dịch.

Các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiến hành phẫu thuật nội soi lồng ngực cắt nang dịch cho bệnh nhân. Tổn thương trong mổ là một nang dịch kích thước lớn, thành dày, dịch nang trong, bên trong có chứa các đầu sán nằm ở thùy dưới phổi phải. Bệnh phẩm được gửi soi tươi xác định ấu trùng sán dây chó. Sau mổ bệnh nhân diễn biến ổn định, hồi phục tốt.

GS.TS Nguyễn Văn Đề, nguyên chủ nhiệm bộ môn ký sinh trùng Trường Đại học Y Hà Nội, cho biết đây không phải lần đầu tiên phát hiện loại sán dây chó gây khối u khổng lồ trên người Việt Nam. 

Trước đây cũng có bệnh nhân Ngô Ngọc T., 42 tuổi (Thanh Hóa) được chẩn đoán u phổi, được chỉ định cắt bỏ 1 thùy phổi và khối u. Sau phẫu thuật, các bác sĩ vô cùng kinh hãi khi khối u là một bọc nước và trong bọc nước là hàng nghìn đầu sán đang ngoe nguẩy. Kết quả xét nghiệm đó là loại sán dây chó.

Tương tự, chị Cẩm Thị H. (Sơn La), từ tháng 6-2003 xuất hiện tức ngực, khó thở, ho ra máu tưởng lao phổi. Tháng 8-2013, nhập viện Lao phổi trung ương để điều trị, kết quả chụp X-quang có 4 khối u khổng lồ trên phổi, mỗi bên có 2 u, nếu phẫu thuật phải cắt toàn bộ phổi, bệnh nhân sẽ tử vong. Kết quả chọc dò hút dịch thấy hàng nghìn đầu sán ở mỗi ổ. 

Bệnh nhân được điều trị nội khoa, 6 tháng khối u đã giảm một nửa, vẫn còn ho ra máu, kết quả xét nghiệm dương tính với sán dây chó còn cao.

GS.TS Đề cho biết phổi của hai bệnh nhân đều bị nhiễm sán dây chó Echinococcus ortleppi. Sán dây chó (Echinoccocus) trư­ởng thành dài 3 - 6mm gồm 3 - 4 đốt, ký sinh ở ruột non họ chó. Ấu trùng sán dây chó ký sinh ở động vật có vú như chó, mèo, gấu, báo, khỉ, ngư­ời và có khi ở cừu, dê, bò, lạc đà, hư­ơu và động vật gậm nhấm. 

Trên người, ấu trùng ký sinh ở gan hay phủ tạng khác tạo những bọc nư­ớc lớn chứa nhiều đầu sán, các bọc nư­ớc này thư­ờng ở gan (65%), ở phổi (10%) và ở một số cơ quan khác như thận, não. Khi bọc n­ước vỡ, giải phóng các đầu sán và các đầu sán này bám vào phủ tạng khác tạo nên bọc nước mới, bệnh rất hiếm gặp ở Việt Nam nhưng hết sức nguy hiểm.

Ai cũng có thể nhiễm bệnh và rất nguy hiểm

Bác sĩ Nguyễn Văn Hoàng, khoa ngoại lồng ngực, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nhấn mạnh tất cả mọi người đều có khả năng nhiễm ấu trùng sán dây chó và có thể bị nhiễm nếu ăn phải trứng sán dây chó. 

Người mắc bệnh do nuốt phải trứng sán dây chó khi ăn uống các loại thực phẩm bị nhiễm trứng sán dây chó, hoặc người sau khi có tiếp xúc trực tiếp với chó, cáo, chồn nhiễm bệnh.

Bệnh có đặc điểm là phát triển chậm, trong một thời gian dài có thể hoàn toàn không có triệu chứng. Các nang sán hay gặp ở gan, sau đó là phổi và các cơ quan khác như thận, lách, tim, tổ chức thần kinh hoặc xương.

GS Đề cho biết tác nhân gây bệnh là Echinococcus, một loài sán dây ký sinh trong ruột của họ chó. Trứng của chúng theo phân ra ngoài môi trường và phát tán vào đất, bụi, rau… 

Nếu người ăn phải trứng, trứng vào cơ thể, các ấu trùng giun sẽ được phóng thích, đi xuyên qua thành ruột và theo đường máu di chuyển đến gan, phổi, hệ thần kinh trung ương.

Tại đây, các ấu trùng tạo nên những nang chứa nước trong và chứa các đầu sán gây chèn ép tại chỗ, đặc biệt các đầu sán có khả năng tự nhân lên tới hàng ngàn hàng vạn đầu sán, nang nước cũng to dần lên, nguy hiểm nhất là nang nước có thể bị vỡ ra giải phóng hàng vạn đầu sán, những đầu sán này bám vào cơ quan phủ tạng khác và tạo nên u mới có thể dẫn đến tử vong.

Theo ông Đề, khi bị nhiễm sán chó, cơ thể thường xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, đau vùng có ấu trùng sán ký sinh, tùy thuộc phủ tạng sán ký sinh mà có những triệu chứng tương ứng, ví dụ ở phổi kèm theo ho, có khi ho ra máu. Cần đi kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm bệnh ấu trùng sán dây chó, vì bệnh này càng phát hiện điều trị sớm càng dễ khỏi hơn.

Cảnh báo bệnh giun sán chó liên tục tăng cao ở người

TTO - Ngày 20-11, bác sĩ Nguyễn Vũ Quốc Bình - phó giám đốc BV Bệnh nhiệt đới tỉnh Khánh Hòa, cho biết số ca mắc giun sán chó (mèo) liên tục gia tăng và không có dấu hiệu chững lại.