Tại các thành phố như: Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Thanh Hóa... rươi tươi được bán dạo khá nhiều, ngoài ra còn có không ít các cửa hiệu kinh doanh cá, hải sản cũng kiêm luôn việc bán rươi!

Với miền Nam thì sẽ không nhiều người tường tận con rươi cũng như thưởng thức món chả rươi, nhưng với những người miền Bắc, nhất là những cư dân thuộc vùng đồng bằng Sông Hồng thì hầu như ai cũng không còn lạ lẫm với con rươi cũng như thường xuyên ăn món chả rươi rán thơm lừng, tuyệt ngon.

Món chả rươi vàng rượm quá ngon mắt. Ảnh: Trịnh Viết Hiệp

Rươi là loài vật hiền lành, sinh sôi và sống ở những vùng nước lợ ven biển, cửa sông - nơi giao thoa giữa hai làn nước mặn và ngọt. 

Con rươi nhìn có vẻ sờ sợ nhưng đáng yêu vô cùng khi chúng chỉ to hơn cọng rạ và dài bằng ngón tay người lớn, và chúng khoác trên mình một bộ cánh sặc sỡ đủ màu sắc. 

Những đường xanh, đỏ hồng dọc thân duyên dáng. Nhiều con mũm mĩm thích mắt lắm. Khi rươi bơi, thân hình mềm mại như vũ nữ. Không ít người dân quê gọi rươi là... "rồng đất".

Mùa rươi chỉ thoảng qua ngắn ngủi trong khoảng non một tháng. Chính vì vậy mà khi phát hiện có rươi nổi là dân các làng ven sông, ven biển thường đua nhau đi vớt rươi. Nhà nhà, người người tay chậu thau, tay vợt nhanh nhảu, hớt hải chạy một mạch ra để vớt rươi.

Có mùa rươi dày đặc nhiều vô kể, vớt sướng tay. Đặc biệt những chỗ ruộng nứt nẻ, khi nước vào liu riu, sủi bong bóng, chỉ chờ có thế, rươi đua nhau chui lên, toàn con mập tha hồ uốn lượn "mừng nước". 

Thế là nhẹ tay vớt vào nồi hay chậu. Bây giờ, người ta đơm vớt rươi bằng lưới ở cửa sông có khi được hàng tạ nhưng lẫn nhiều rác, vì vậy khi rửa lâu mất công để rửa rác. Người tinh và sành ăn thì chỉ mua rươi vớt tay, chọn con mập và còn sống. 

Rươi là món khoái khẩu không chỉ của người dân vùng biển mà là của những người sành ăn, biết ăn. Rươi làm được nhiều món như chả rươi, rươi kho, làm mắm, rươi rang muối, nem rươi, rươi cuốn lá lốt… Song được nhiều người mê nhất và cung cách chế biến phổ thông nhất vẫn là món chả rươi.

Để chế biến món chả rươi là không quá khó, giản đơn và ai cũng có thể làm được chỉ qua một lần quan sát người khác làm. Thế nhưng để có món chả rươi ngon, đúng "tiêu chuẩn" thì những người đứng bếp phải có kinh nghiệm.

Các nguyên liệu của món chả rươi. Ảnh: Trịnh Viết Hiệp

Mang rươi về, khi rửa cần nhẹ tay với nước ấm cho sạch, rồi để ráo nước. Rươi đổ vào bát dùng đũa đánh đều cho ra sữa, nhuyễn ra. 

Các loại gia vị để pha chế làm món chả rươi không thể thiếu được, đó là: trứng vịt hay trứng gà (chỉ dùng lòng đỏ), lá lốt, thì là, rau dăm, lá gừng và hành tươi, chút vỏ quýt ta, một ít thịt nạc heo xay nhỏ (có nơi cho thêm chút lá sung non). 

Ngoài ra còn có nêm chút mắm ngon, bột ngọt, tiêu bột xay nhỏ.Tất cả các loại rau thái nhỏ, nguyên liệu, gia vị cho vào bát rươi, đánh đều lại cho phần gia vị và thịt rươi đan quyện đều lẫn vào nhau.

Trước khi rán rươi cần bắc chảo với lượng dầu nhiều lên bếp, bật lửa đun cho dầu thật nóng già, sau đó dùng muôi hoặc thìa múc từng khối lượng hỗn hợp nguyên liệu rươi nhất định cho vào chảo để làm sao đó các miếng chả rươi không quá lớn, cũng không quá nhỏ.

Khi đang rán chả, người đứng bếp phải dùng muôi hoặc thìa nén phần nguyên liệu chả cho chúng dẹt xuống để khi bày đĩa miếng chả nhìn tròn trịa đẹp mắt hơn.

Cũng có thể người ta trút tất cả số rươi vào chảo rán cả mảng lớn, sau đó sẽ cắt từng miếng to, nhỏ theo ý muốn để bày đĩa. Những miếng chả rươi được rán vàng rộm ở cả hai mặt là đúng độ, lúc này phải nhanh chóng vớt ra, nếu quá lửa chả chuyển sang màu đen sẽ không còn ngon, thậm chí hơi đắng, mất đi vị béo bùi ngầy ngậy và thơm lừng hấp dẫn.

Chả rươi chắm nước mắm chanh ớt, ăn nóng hôi hổi, vừa ăn vừa thổi, kèm với chút rau xà lách trong tiết trời se se lạnh thì quả là không còn gì thú bằng nữa. 

Tại các nhà hàng, quán xá, nếu gọi món chả rươi thường có thêm một đĩa bún tươi nhỏ để khách ăn kèm cho đỡ ngán, còn món chả rươi chế biến tại gia mọi người ăn cùng cơm nóng cũng vẫn rất ngon!

Chả rươi là một món ngon quá tuyệt vời mà Trời - Đất đã ban tặng cho con người, bởi vậy không chỉ khách ta, mà nhiều du khách nước ngoài khi du ngoạn thăm thú tại các tỉnh miền Bắc đã không dễ gì có thể quên được món ăn này khi đã trót nếm thử. 

Bởi vậy, vào thời khắc cuối thu sang đông, nếu ai có dịp tới Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương..., xin khuyên mọi người hãy đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức món chả rươi...