Cành nhãn trĩu nặng - Ảnh: Hoàng Hân

Mùa này người dân miền Bắc lại đón chào mùa của những trái nhãn ngon ngọt nức tiếng vùng quê Hưng Yên.

Không có rừng mà cũng chẳng có biển, Hưng Yên thường ví von là “mảnh đất nghèo tài nguyên”. Tuy nhiên, không phải thiên nhiên đã bỏ quên nơi này bởi thương cảng xưa còn được ưu ái bởi những sản vật ít vùng đất nào sánh bằng. Trong đó nhãn lồng Hưng Yên đã từ lâu nổi tiếng là sản vật thơm ngon được tiến vua.

Tương truyền rằng khi xưa có một vị quan đi tuần ngang qua vùng vào mùa nhãn chín, ăn thử thấy thơm ngon đã mang về dâng vua. Vua ăn xong rất thích nên về sau nhãn lồng Hưng Yên được dùng để tiến vua và nổi tiếng từ đó.

Đến giờ nhắc đến nhãn người ta nhớ ngay đến Hưng Yên, thứ quả đã làm người phương xa biết tới mảnh đất này, và cũng là thứ quả đặc trưng mang thương hiệu và niềm tự hào của đất và người nơi đây.

Chẳng thế mà cô bạn thân hồi đại học quê Hưng Yên của tôi mỗi khi kể về quê lại không quên có chuyện liên quan đến hình ảnh những cây nhãn cổ thụ trong vườn.

Bạn bảo ở đây hầu như nhà nào ít cũng có vài cây nhãn lồng. Nhãn bạt ngàn khắp tỉnh, những cây nhãn cổ thụ to được trồng từ lâu đời, và cả cây còn nhỏ mới được thay thế những cây đã già cỗi.

Và nếu có dịp đến với Hưng Yên mùa này bạn sẽ bắt gặp bạt ngàn những vườn nhãn đang chín rộ vàng óng một góc trời, hình ảnh những nông dân hối hả thu hoạch, cảnh nhộn nhịp của các thương lái đến cân nhãn... những hình ảnh báo hiệu một vụ mùa bội thu.

Nếu ai từng thưởng thức nhãn Hưng Yên thì không thể nhầm với những trái nhãn của vùng quê khác. Nhãn lồng Hưng Yên quả to tròn, vỏ mang màu vàng nâu nhạt, cùi dày và ráo nước, bóc một quả lộ dưới lớp vỏ mỏng là lớp cùi trắng ngà, sau đó là hạt đen nháy.

Cho miếng nhãn vào miệng thấy lan tỏa vị ngọt, thơm đặc trưng riêng mà khó có thể lẫn với hương vị khác.

Nhãn vừa hái từ trên cây xuống - Ảnh: Hoàng Hân

Nhãn lồng Hưng Yên cùi dày, trắng ngà - Ảnh: Hoàng Hân

Tiếng lành đồn xa, nhiều người khắp các tỉnh thành khác về đây mua những cây nhãn mang về trồng, nhưng có lẽ trái nhãn hợp với duyên đất này nên những cây nhãn trồng ở các tỉnh khác đều không ngon và thơm như nhãn ở đây.

Nếu có dịp về Hưng Yên vào mùa nhãn để thưởng thức những trái nhãn tươi thơm ngon, bạn cũng chớ bỏ qua món long nhãn - một vị ngon khác của trái nhãn lồng.

Để lưu trữ, nhãn tươi được người dân nơi đây loại vỏ, bỏ hạt đem sấy khô. Công việc tưởng chừng như đơn giản nhưng cũng cần sự tỉ mỉ của người làm, trái nhãn rất mỏng vỏ, mọng nước nên người làm phải hết sức nhẹ nhàng. Khi sấy phải để nhãn đủ độ khô, không cháy mới cho ra mẻ long nhãn ngon.