Măng đắng Mai Châu có quanh năm, nhưng thời điểm này đang là cơ hộihiếm có để thưởng thức món ăn này, bởi đây là lúc mùa măng đắng mới bắt đầu.

Để hái được măng đắng, bà con dân tộc phải vào tận vùng rừng sâu mới kiếm được. Măng đắng hái về ăn phải là loại măng vẫn còn ẩn trong lòng đất hoặc vừa mới nhú ra khỏi mặt đất. Nếu đã lên cao thì thịt măng đã già, cứng, không thể ăn được nữa.

Đa phần các nhà hàng, nhà nghỉ homestay ở Mai Châu đều phục vụ măng đắng nếu khách có yêu cầu. Nhưng nếu khách muốn tự mình mua măng đắng thì chỉ cần đi chợ sáng Mai Châu họp hàng ngày ở trung tâm thị trấn là có thể mua được.

Xách mớ măng đắng vẫn còn dính nguyên đất cát vừa mùa ở chợ về, khách để dành một phần mang về làm quà, còn một phần có thể yêu cầu nhà hàng, nhà nghỉ chế biến luôn để có thể thưởng thức ngay tại chỗ món măng đắng tươi roi rói ấy.

Cũng giống như các loại măng khác, măng đắng Mai Châu mang về   chỉ cần bóc sạch lớp vỏ bi cứng, nhiều lông nhọn bên ngoài, sau đó đem rửa sạch là có thể bắt đầu chế biến thành các món tùy thích.

Bà con dân tộc ở Mai Châu đã nghĩ ra rất nhiều món ăn đặc sắc bắt nguồn từ cây măng đắng. Đơn giản nhất là món măng luộc chấm muối vừng, chẩm chéo; rồi đến món xào hay món măng nhồi thịt… Trong đó đặc sắc nhất là món măng đắng nướng.

Chọn những ngọn măng thật non, cứ để cả vỏ rồi cho lên than nướng. Nướng cho tới khi ngọn măng đã quắt lại thì bỏ ra ăn. Khi ăn, bóc bỏ lớp bi bên ngoài, rồi bóc từng bẹ măng mà ăn. Măng nướng chấm với muối vừng, hoặc chấm chẩm chéo (một món chấm riêng của bà con dân tộc Thái) đều ngon cả. 

Măng đắng Mai Châu nổi tiếng bởi vị đắng của nó. Cái vị đắng nghét không phải dễ ăn đối với mọi người. Cũng chính vì thế mà măng đắng hơi kén người ăn một chút. Không phải ai cũng thưởng thức được, không phải ai cũng yêu thích món đặc sản này của vùng đất Mai Châu. 

Nhưng cũng giống như món lá giang của người miền Nam, đắng nghét đó, nhưng ai đã ăn được, ai đã yêu thích là “ghiền tới quên đường về”. Là nhắc nhỏm thòm thèm mãi không thôi.

Và đừng quên thưởng thức món măng đắng đầu mùa. Chỉ xào không thôi ăn cũng đã tuyệt - Ảnh: Iris Trương

Món canh măng hầm với nước xương - Ảnh: H.TR.

Nhưng măng đắng đầu mùa thì lại khác một chút, bởi trong một thời gian ngắn ngủi khi mùa măng bắt đầu, măng đắng lại rất  ngọt. Vì thế măng đắng đầu mùa hợp với khẩu vị của nhiều người. Cả những người ăn được măng đắng và không, cả trẻ em và phụ nữ.

Chỉ cần chẻ nhỏ, trần sơ qua, rồi cho xào với thịt, thậm chí xào không với mỡ, dầu ăn là đã có một món ăn tuyệt diệu để thưởng thức . Từng miếng măng mềm non, giòn ngọt với một chút vị đắng thoảng qua trên đầu lưỡi như mê hoặc người ăn.

Sự đan xen giữa vị đắng thoáng qua và vị ngọt ấy mang tới cho măng đắng đầu mùa một hương vị rất riêng mà không loại măng nào và không phải lúc nào cũng có thể có được.