Lẩu gà nấu trái quách - Ảnh: Hoài Vũ

Quách là một loài cây phổ biến ở Trà Vinh, nhiều nhất là huyện Cầu Kè hoặc mọc rải rác một số nơi ở các tỉnh miền Tây.  Cây quách thân to, cao hàng chục mét. Trái quách tròn như trái cam, da nhám, vỏ cứng, màu xám trắng.

Khi chín, trái quách tự rụng xuống đất, không cần phải trèo cây để hái. Trái quách chín, khi đập ra bên trong toàn thịt và hạt nhỏ li ti như hạt lựu màu đỏ nâu sậm, còn gọi là cơm. Cơm quách có vị rất đặc trưng, vừa ngọt, vừa chua, mùi thơm ngon nhưng rất lạ đối với người chưa quen.

Từ lâu, bà con dùng cơm quách hòa chung với đường cát, ướp lạnh làm món giải khát rất tuyệt. Gần đây có nhiều người dùng cơm quách để ngâm rượu thuốc. Theo kinh nghiệm dân gian, cơm quách có tác dụng nhuận tràng, chữa được táo bón, còn rượu quách thì bổ gân cốt.

Phát xuất từ đặc điểm và mùi vị hấp dẫn của trái quách, có quán ăn đã nghiên cứu kỹ cách nấu để biến tấu món lẩu chua gà, thay vì dùng lá giang, đọt cóc hoặc trái tầm ruột làm chất chua. Cơm trái quách theo đó được sử dụng làm nước lèo khiến cho người ăn thích thú.

Trái quách chín mới rụng - Ảnh: Hoài Vũ

Ruột (cơm) trái quách - Ảnh: Hoài Vũ

Muốn món lẩu gà đạt đến đỉnh điểm khẩu vị, trước hết phải chọn cho được một con gà trống hoặc mái thật khỏe mạnh, tốt nhất là loại gà đá hoặc gà thả vườn cho thịt săn chắc. Gà sau khi làm sạch, chặt miếng vừa ăn, ướp gia vị gồm sả, ớt, tỏi, muối, nước mắm rồi đem xào cho thịt săn lại.

Dùng cơm trái quách hòa tan với nước (1 lít nước/trái), sau đó nấu chín, vớt bỏ hột, nêm nếm cho vừa ăn. Khi nồi nước đã sôi lên, từ từ cho thịt gà vào.

Phụ liệu dành cho nồi lẩu gà hấp dẫn nhất là cà chua, đậu bắp, rau muống, ngò gai, lá quế, mò om, ớt và các loại rau thơm. Thịt gà có thể chấm với nước mắm hòn nguyên chất hoặc muối ớt.

Với món lẩu trái quách thịt gà là thành phần chủ lực, giàu chất bổ dưỡng, nhưng nước súp cũng giữ một vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và giá trị thẩm mỹ đối với món ăn. Nước súp càng thơm ngon, nồi lẩu càng thăng hoa.

Đặc biệt, món lẩu trái quách hấp dẫn nhất là ăn chung với bún, vừa chua thanh, vừa ngọt nhẹ, mùi vị thơm tho, cay nồng, rất dễ đánh thức vị giác. Hấp dẫn nhất là chan lúc nước lèo còn nóng ấm, vừa ngon vừa kích thích tiêu hóa. 

Thịt gà đã xào chín, chuẩn bị nấu lẩu - Ảnh: Hoài Vũ

Sau mấy ngày tết thịt thà béo ngọt. Nếu có dịp đổi món với hương vị chua thanh, nồng ấm, thiết nghĩ không có món nào hợp khẩu bằng món canh chua gà nấu với trái quách ngon mà lạ miệng.