Những khoảnh rừng tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk G'Long bị cạo trọc để làm dự án. Hiện diện tích này vẫn chưa được xác định thuộc rừng cấm chuyển đổi hay rừng sản xuất - Ảnh: BÁ DŨNG

Từ năm 2014-2017 có 34 cán bộ kiểm lâm ở Đắk Nông bị kỷ luật, khởi tố. Nhiều giám đốc lâm trường phải tra tay vào còng. ​Tỉnh ủy Đắk Nông đã ban hành hẳn một nghị quyết và phân công tám ủy viên ban thường vụ thiết lập lại kỷ cương về rừng. 

Rừng tan tành

Những ngày giữa năm 2017 này, có mặt ở các cánh rừng từng phủ kín các quả đồi ở Tây Nguyên như ven quốc lộ 14, rừng ở huyện Tuy Đức, Đắk Song... đâu đâu cũng thấy cảnh đồi núi trơ trọi.

Tại một quả đồi ở xã Trường Xuân, huyện Đắk Song, một người dân đang quây khu vườn tiêu đâm ngọn mơn mởn, khoe: “Đất ở đây tốt, mấy năm trước thì còn rừng nhưng người ta cứ phát từng đám một, rồi lấn dần, nay toàn bộ rừng trở thành vườn trồng tiêu, cà phê cả rồi. Toàn đất đã có chủ”.

Đầu tháng 4-2017, đi vào các cánh rừng ở xã Quảng Sơn, huyện Đắk G’Long là thấy cảnh ngổn ngang những cây non vừa bị hạ xuống tức tưởi, đốt cháy nham nhở.

Ông Lê Công Trường - phó chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đắk Nông - cho biết vừa tạm đình chỉ công tác bốn cán bộ kiểm lâm vì để rừng bị phá mà không báo cáo.

Ông Trường cho biết qua kiểm tra sơ bộ, rừng ở xã Quảng Sơn thuộc lâm phần quản lý của Hạt kiểm lâm huyện Đắk G’Long và UBND xã Quảng Sơn đã mất 83,3ha, bị phá trắng.

Tại các khu vực rừng bị phá, những con đường lớn được dọn ủi, đào bới để làm hồ thủy lợi, chuẩn bị các công đoạn biến rừng tự nhiên thành trang trại.

Trước mức độ của vụ phá rừng có quy mô đặc biệt nghiêm trọng này, Phòng cảnh sát môi trường Công an Đắk Nông đã khởi tố vụ án, bắt tạm giam chín đối tượng có liên quan.

Tình trạng di cư tự do đang gây ra nạn phá rừng nóng bỏng trên các tỉnh Tây Nguyên (ảnh chụp tháng 5-2017) - Ảnh: BÁ DŨNG

Kiểm lâm, công an cũng phá bạo

Theo tài liệu của Tỉnh ủy Đắk Nông, hiện toàn tỉnh có 254.955ha đất thuộc diện có rừng, trong đó rừng tự nhiên chiếm gần 220.000ha.

Hiện nay rừng đang được giao cho các chủ rừng gồm các ban quản lý rừng phòng hộ, đặc dụng; 14 công ty lâm nghiệp; 39 doanh nghiệp; các lực lượng vũ trang; cộng đồng dân cư và hộ gia đình... Chỉ trong vòng ba năm từ 2013-2015, toàn tỉnh Đắk Nông đã giảm thêm trên 27.000ha rừng.

Trước tình trạng này, Tỉnh ủy Đắk Nông đã thành lập một ban chỉ đạo do bí thư Tỉnh ủy đứng đầu cùng tám thành viên tập trung xử lý, ngăn chặn đà suy giảm của rừng trên toàn tỉnh.

Ông Lê Diễn - bí thư Tỉnh ủy Đắk Nông - cho biết trong nhiều nguyên nhân khiến rừng bị mất có tình trạng cán bộ dính líu tiêu cực, trong đó có những “cán bộ cấp đại tá”, thậm chí có lãnh đạo nguyên là ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy cũng dính chàm.

Đầu năm 2017, Tỉnh ủy yêu cầu thành lập ban chuyên án, làm rõ các băng nhóm bảo kê phá rừng và xử lý các cán bộ tham gia phá rừng.

Hai trong số các trường hợp bị xử lý đầu tiên ở đợt này là vụ việc của nguyên trưởng Công an huyện Đắk Song - đại tá Lê Ân Tình và vụ liên quan đến ông Nguyễn Thanh Sơn - nguyên ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy, nguyên giám đốc Sở KH-ĐT Đắk Nông.

Trong thời gian làm trưởng Công an huyện Đắk Song, đại tá Lê Ân Tình đã nhận hàng chục hecta rừng từ Công ty lâm nghiệp Thuận Tân rồi chuyển nhượng lại cho người khác trồng tiêu.

Trường hợp của ông Nguyễn Thanh Sơn được xác định là có dính líu đến hàng chục hecta đất có nguồn gốc từ đất rừng tại xã Trường Xuân (huyện Đắk Song).

Một vụ khác: Công an Đắk Nông đã khởi tố, bắt tạm giam Phạm Xuân Sáng. Trước khi bị bắt, Sáng là thiếu tá công an, giữ chức vụ đội trưởng một phòng nghiệp vụ thuộc Công an tỉnh Đắk Nông. 

Liên quan đến việc các cán bộ có dính líu đến tiêu cực, ông Lê Diễn cho biết vừa yêu cầu chuyển hồ sơ của năm công ty lâm nghiệp trên địa bàn Đắk Nông qua cho Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Đắk Nông điều tra, yêu cầu khởi tố vụ án.

Quá trình được giao nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng, các công ty này đã để mất hàng chục ngàn hecta rừng.

Hiện công an tỉnh khởi tố một số lãnh đạo các công ty lâm nghiệp gồm ông Lê Xuân Bảo - nguyên giám đốc và ông Thái Thanh Tâm - nguyên tổ trưởng tổ quản lý bảo vệ rừng thuộc Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Quảng Đức; ông Phạm Quốc Đính - nguyên phó giám đốc Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Gia Nghĩa. Các công ty này đã để mất 5.000-8.000ha đất rừng được giao.

• Kỳ 1: