Anh Lê Mạnh Linh đau đớn chia sẻ về “bản án oan” HIV mang suốt 9 năm qua - Ảnh: THANH TÙNG

Nhìn con trai, người bố xót xa nói nếu biết trước sẽ có hướng đi tươi sáng hơn cho con trai độc nhất của mình.

Sống trong sự kỳ thị

Lần theo đơn thư của bạn đọc gửi về báo Tuổi Trẻ, chúng tôi tìm về phường Tây Sơn, TP Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình. Cánh cổng nhà khép chặt, chỉ khi có tiếng gọi, người trong nhà mới tiến ra mở cổng. Ba gian nhà cấp 4 lọt thỏm là nơi trú ngụ yên bình nhất của ba phận người lặng lẽ. Suốt 9 năm qua, gia đình anh Lê Mạnh Linh (40 tuổi) sống trong sự kỳ thị, ánh mắt nghi ngại của hàng xóm láng giềng.

Cách cánh cổng kín mít chừng 200m, ngã tư đường nhộn nhịp quán xá. Khi chúng tôi hỏi về gia đình anh Linh, người thì lắc đầu không biết, người tò mò vì sao hỏi đến gia đình này. Một người đàn ông trung niên nói cho qua: "Nhà đó phía trong kia, có biết chứ không chơi đâu, có đứa con gái nhà ở đây này, ông Soạn (bố anh Linh - PV) hay đi ngang qua thăm con gái".

Một người phụ nữ thấy người lạ bắt chuyện, nghi ngại hỏi lại: "Nó (anh Linh - PV) tán mày à? Nhà đó chả hoàn cảnh à? Nói vụng đây chị em biết thôi, nó nghiện nên vợ chồng bỏ nhau. Tôi người ở đây lâu rồi, lạ gì cái thằng...".

Trước kia nghe bạn bè rủ rê, anh Lê Mạnh Linh tìm đến ma túy, nhưng trước năm 2009 anh quyết tâm dứt bỏ. Thấy con chơi với nhiều người nghiện, bà Vũ Thị Chi - mẹ anh - nhắc nhở con tránh xa những người đó vì "mình không có thì người ta cũng nói có".

Khoảng chục năm về trước, người nào có kết quả xét nghiệm dương tính HIV giống như một "bản án" nghiệt ngã. Những người bạn của anh Linh lần lượt qua đời vì nhiễm HIV. Cũng gần chục năm trời, anh Lê Mạnh Linh sống trong sự kỳ thị khắc nghiệt, hàng xóm láng giềng rỉ tai "thằng nghiện", "thằng đó bị SIDA". 

Người mẹ đau đớn nói vì điều tiếng đó mà hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, phần lương hưu không đủ sống, vợ chồng quyết định bán một phần mảnh đất vườn để có tiền trang trải cuộc sống. Nhưng điều khổ tâm nhất với vợ chồng bà là con trai luôn sống trong dằn vặt, nghi ngại bản thân không biết có bị nhiễm HIV như tin đồn không.

Lần giở lại ký ức, anh Linh kể có hai lần anh điều trị tại Bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh Ninh Bình (nay là Bệnh viện Phổi). Lần đầu vào ngày 8-3-2011 và lần thứ hai vào ngày 25-12-2011, cả hai lần bệnh viện đều lấy mẫu máu của anh kiểm tra nhanh HIV, kết quả âm tính. 

Sau đó, anh đến Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS xét nghiệm tự nguyện 3 lần (ngày 17-10-2011, 16-5-2012, 25-1-2019) đều cho kết quả âm tính với HIV.

Cầm kết quả âm tính có dấu đỏ trên tay nhưng xung quanh hàng xóm láng giềng vẫn đồn thổi, anh ngậm ngùi chấp nhận điều tiếng cũng bởi "chuyện chơi bời trước đây". 

Vì tin đồn ác nghiệt, trong làng có cưới xin chẳng mấy ai mời anh. Anh đi xác nhận dân sự ở địa phương để xin việc nhưng chẳng nơi nào nhận. Xin làm phụ hồ không được, chuyển sang buôn bán lặt vặt anh cũng thất bại vì không ai dám mua hàng. 

Suốt chục năm trời, anh sống vật vờ, trồng thêm hoa lan, bẫy con chồn cho qua ngày. Cũng vì tin đồn ác nghiệt, vợ anh không chịu được đã ly hôn và xin chuyển khẩu cho con gái về ở với dì để thuận tiện việc đi học.

Ông Lê Hữu Soạn (phải) - bố anh Linh

Hành trình chứng minh không nhiễm HIV

Không biết thông tin mình bị nhiễm HIV xuất phát từ đâu, anh Linh đi tìm hiểu. Và mãi đến năm 2018, anh đi đóng tiền bảo hiểm xã hội cho năm 2019 mới vỡ lẽ khi được trả lời: được miễn phí, không phải đóng tiền nữa. Cầm thẻ bảo hiểm trong tay, anh Linh ngỡ ngàng, một người bạn nhiễm HIV tiết lộ cho anh đây là thẻ bảo hiểm miễn phí cấp cho người bị nhiễm HIV.

Anh vội đến Trạm y tế phường Tây Sơn hỏi chuyện, bà Phạm Thị Hạnh (trạm trưởng) viết giấy xác nhận: "Ngày 20-5-2014, tôi có nhận được thông báo danh sách những người nhiễm HIV còn sống qua đường gmail của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Ninh Bình. Trong danh sách ghi là Lê Mạnh Linh, SN 1979, phường Tây Sơn, Tam Điệp, Ninh Bình, ngày xét nghiệm HIV (+) 24-4-2011".

Tháng 10-2018, anh cầm tấm thẻ bảo hiểm miễn phí đi cùng người bạn nghiện tìm hiểu quy trình xét nghiệm. Hơn 2 tháng đeo bám, tiếp xúc với người nghiện nên anh Linh lại tặc lưỡi tìm đến ma túy. "Mất hơn 2 tháng với heroin là sâu rồi, tôi cương quyết dừng. Tôi nói với bố mẹ đi uống Methadone, từ đó đến nay không sử dụng nữa" - anh kể. Đầu năm 2019, anh đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương làm xét nghiệm, kết quả vẫn âm tính với HIV.

Ngày 25-1-2019, anh Linh đến Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Ninh Bình hỏi về sự việc bị Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh khẳng định bị nhiễm HIV từ năm 2011, anh được giải thích: mẫu máu năm 2011 mang tên tuổi, giới tính, địa chỉ của anh là do Bệnh viện Lao và bệnh phổi chuyển sang, mẫu máu này dương tính. Song ngày 28-1-2019, khi tìm được bệnh án của anh Lê Mạnh Linh ở Bệnh viện Lao và bệnh phổi thì không có kết luận anh bị nhiễm HIV.

Sau khi tự phát hiện suốt 9 năm nhận "bản án oan" bị nhiễm HIV, từ tháng 2-2019 anh làm đơn khiếu nại gửi Sở Y tế tỉnh Ninh Bình. Đến tháng 4-2019, anh tiếp tục làm đơn khiếu nại lần hai. Anh cho biết từ năm 2011 đến nay không có bất kỳ bác sĩ, cơ sở y tế nào giải thích cho anh, gia đình anh không ai nghĩ rằng anh mang "bản án" nhiễm HIV lơ lửng trên đầu. Anh tin rằng tin đồn cay nghiệt của dư luận từ "bản án" đó mà ra.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện Sở Y tế Ninh Bình cho biết đã nhận được đơn khiếu nại của anh Lê Mạnh Linh. Ngày 30-7, sở đã gửi quyết định giải quyết khiếu nại cho anh Linh, trong quyết định này khẳng định anh Lê Mạnh Linh không bị nhiễm HIV, kết quả xét nghiệm mẫu máu mang tên Lê Mạnh Linh dương tính HIV là có sự nhầm lẫn. 

Từ đó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Ninh Bình đã đưa tên anh Lê Mạnh Linh (sinh năm 1979, phường Tây Sơn, Tam Điệp) ra khỏi phần mềm quản lý người nhiễm HIV dương tính.

Người bị bắt giam oan 38 năm trước sẽ được xin lỗi công khai

TTO - Viện KSND tỉnh Khánh Hòa khôi phục danh dự và cải chính công khai đối với trường hợp ông Trần Bê (62 tuổi, ở phường Ninh Giang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) bị bắt giam oan gần 3 năm.