Bốn môn thi của kỳ thi quốc gia 2015 - Ảnh: Quang Định - Đồ họa: N.Khanh

Kỳ thi quốc gia sử dụng kết quả cho mục đích xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ chính thức được thực hiện từ năm 2015.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết điểm khác biệt của kỳ thi quốc gia năm 2015 là dữ liệu điểm thi sẽ công bố công khai trên mạng để thí sinh tra cứu, căn cứ vào kết quả thi sử dụng cho việc lựa chọn đăng ký tuyển sinh ĐH, CĐ.

Đây cũng là cách để xã hội cùng tham gia giám sát, phát hiện những bất thường nếu có trong kết quả thi.

Kỳ thi diễn ra vào ngày 9, 10, 11 và 12-6-2015 

1 Từ năm 2015, tổ chức một kỳ thi quốc gia (gọi là kỳ thi THPT quốc gia) lấy kết quả để xét công nhận tốt nghiệp THPT và làm căn cứ tuyển sinh ĐH, CĐ.

2 Kỳ thi THPT quốc gia hằng năm được tổ chức vào trung tuần tháng 6. Năm 2015, kỳ thi được tổ chức trong các ngày 9, 10, 11 và 12-6.

3 Để được xét công nhận tốt nghiệp THPT và xét tuyển sinh vào các trường ĐH, CĐ, thí sinh phải thi bốn môn (gọi là bốn môn thi tối thiểu) gồm ba môn bắt buộc là toán, ngữ văn, ngoại ngữ và một môn tự chọn trong số các môn vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử và địa lý.

Ngoài bốn môn thi tối thiểu, thí sinh có thể đăng ký thi thêm các môn khác trong số các môn tự chọn để có thêm cơ hội xét tuyển vào ĐH, CĐ. Thí sinh đã tốt nghiệp THPT các năm trước chỉ đăng ký các môn thi phục vụ tuyển sinh ĐH, CĐ.

Thí sinh không học môn ngoại ngữ hoặc học trong điều kiện không đảm bảo chất lượng được chọn môn thi thay thế môn ngoại ngữ trong số các môn tự chọn. Thí sinh có chứng chỉ ngoại ngữ theo quy định do Bộ GD-ĐT công bố sẽ được miễn thi tốt nghiệp THPT môn ngoại ngữ.

4 Các môn toán, ngữ văn, lịch sử, địa lý: thi tự luận, thời gian thi 180 phút; các môn vật lý, hóa học, sinh học, ngoại ngữ: thi trắc nghiệm, thời gian thi 90 phút. Đề thi đánh giá thí sinh ở bốn mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao, đảm bảo phân hóa trình độ thí sinh.

5 Việc coi thi, chấm thi được tổ chức theo cụm. Bộ GD-ĐT sẽ công bố các cụm thi và giao nhiệm vụ chủ trì tổ chức coi thi, chấm thi cho các trường ĐH đủ năng lực.

6 Các sở GD-ĐT kết hợp sử dụng kết quả bốn môn thi tối thiểu với điểm trung bình cả năm lớp 12 và điểm khuyến khích (nếu có) để xét công nhận tốt nghiệp THPT.

7 Trước ngày 1-1 hằng năm, các ĐH, học viện, trường ĐH, CĐ công bố mức độ và cách thức sử dụng kết quả của kỳ thi để tuyển sinh. Căn cứ kết quả thi, Bộ GD-ĐT công bố ngưỡng điểm xét tuyển tối thiểu đối với từng môn.

Các trường ĐH, CĐ sử dụng kết quả kỳ thi dựa trên ngưỡng điểm này để tuyển sinh theo quy định của quy chế. Căn cứ chỉ tiêu tuyển sinh của trường ĐH, CĐ và kết quả thi của mình, thí sinh đăng ký tuyển sinh vào các trường theo nguyện vọng cá nhân.

Các trường ĐH, CĐ tuyển sinh theo các phương thức khác phải xây dựng và công bố công khai đề án tự chủ tuyển sinh theo quy định của quy chế.

8 Tại các địa phương không có cụm thi do trường ĐH chủ trì, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho những thí sinh tham dự kỳ thi chỉ để xét công nhận tốt nghiệp THPT, Bộ GD-ĐT sẽ thống nhất với UBND cấp tỉnh tổ chức một số cụm thi do các sở GD-ĐT chủ trì.

9 Các sở GD-ĐT, Cục Nhà trường (Bộ Quốc phòng) tổ chức cho thí sinh đăng ký dự thi vào trung tuần tháng 3, nhập dữ liệu vào phần mềm quản lý thi và chuyển dữ liệu về Bộ GD-ĐT vào giữa tháng 4 hằng năm.

Lãnh đạo Bộ GD-ĐT tại buổi họp báo công bố một kỳ thi quốc gia chiều 9-9 - Ảnh: V.Dũng

Chấp nhận tỉ lệ “ảo”

Với cách thức tổ chức một kỳ thi quốc gia duy nhất, việc tuyển sinh ĐH, CĐ 2015 sẽ có nhiều thay đổi mang tính bước ngoặt.

Theo đó, năm 2015 bộ sẽ chấm dứt việc quy định thi theo khối, mà việc lựa chọn môn thi hoàn toàn thuộc quyền tự chủ của từng trường. Sau kỳ thi, nhận kết quả, thí sinh mới đăng ký nguyện vọng vào trường ĐH phù hợp.

Theo quy định của Bộ GD-ĐT, trước ngày 1-1 hằng năm, tất cả các trường ĐH, CĐ sẽ phải công khai mức độ và cách thức sử dụng kết quả thi chung để tuyển thí sinh vào trường.

Sau kỳ thi quốc gia, các trường có thể đưa ra mức điểm xét tuyển để thí sinh căn cứ vào kết quả thi của mình đăng ký.

Với phương thức này, thí sinh không bị giới hạn nguyện vọng vào các trường ĐH và các trường phải chấp nhận tỉ lệ “ảo” có thể cao hơn rất nhiều khi thực hiện công tác xét tuyển.

Điều đặc biệt, thí sinh có cơ hội xét tuyển vào nhiều trường, nhiều ngành với môn dự thi ít hơn trước rất nhiều.

Chẳng hạn trước đây để thi khối A, B thí sinh phải thi hai đợt, phải làm đủ sáu bài thi (mỗi khối thi có ba môn thi), trong đó các môn toán, hóa có mặt trong cả hai khối thi nhưng thí sinh vẫn phải làm những bài thi riêng biệt.

Trong khi đó, năm 2015, nếu thí sinh thi tốt nghiệp bằng bốn môn ngữ văn, toán, ngoại ngữ, vật lý và chọn thêm hai môn hóa học, sinh học là có thể xét tuyển vào các ngành tương ứng với các khối A, A1, B, D trước đây.

Dự kiến cả nước có 20-30 cụm thi

Trao đổi bên lề buổi họp báo với Tuổi Trẻ, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga chia sẻ với nhiều thay đổi lần đầu tiên áp dụng cho kỳ tuyển sinh, Bộ GD-ĐT đang xây dựng mới toàn bộ quy chế tuyển sinh ĐH, CĐ, chứ không chỉ làm thao tác bổ sung, sửa đổi như nhiều năm “ba chung” vừa qua.

Trong quy chế mới, Bộ GD-ĐT sẽ xác lập rất rõ những yêu cầu đối với những trường ĐH chủ trì cụm thi. Quy mô các cụm thi sẽ tổ chức cho khoảng 30.000-40.000 thí sinh dự thi/cụm thi.

Các trường ĐH chủ trì cụm thi sẽ phải là những trường ĐH uy tín, lâu năm, có đủ điều kiện về đội ngũ cán bộ, cơ sở vật chất. Với lượng thí sinh thực tế dự thi ĐH hiện nay, dự kiến cả nước sẽ có 20-30 cụm thi thay cho số lượng bốn cụm thi hiện nay.

Riêng hai thành phố lớn là Hà Nội, TP.HCM dự kiến có thể hình thành nhiều cụm thi để bảo đảm đáp ứng nhu cầu của lượng lớn thí sinh có nguyện vọng thi vào các trường ĐH.

Điều khiến nhiều trường, đặc biệt là các trường tốp dưới, lo ngại là trong phương án tổ chức kỳ thi THPT quốc gia, Bộ GD-ĐT vẫn giữ quy định về “ngưỡng tối thiểu” để các trường làm căn cứ xét tuyển. Tuy nhiên, thay vì ngưỡng tối thiểu (điểm sàn) với từng khối thi như trước đây thì bộ lại đặt ra “ngưỡng tối thiểu” với từng môn thi.

Bài toán đặt ra với Bộ GD-ĐT là nếu đặt ra ngưỡng từng môn quá thấp thì dư luận sẽ đánh giá tiêu chí xét tuyển “bất thường”, còn đặt mức cao hơn thì sẽ gây khó cho nhiều trường trong xét tuyển.

“Bộ đã lường trước những khó khăn này, nhưng nếu buông điều kiện tối thiểu sẽ không thể đảm bảo chất lượng nếu một số trường cố vớt vát tuyển sinh bằng mọi giá.

Đúng là với khối thi thì điểm số các môn có thể bù trừ cho nhau, miễn là thí sinh đạt ngưỡng điểm sàn mà bộ quy định chung cho tổng điểm ba môn.

Nhưng với việc đặt ngưỡng cho từng môn thi năm 2015, bộ sẽ không ấn định điểm số cụ thể mà căn cứ trên tỉ lệ thí sinh đạt được mức điểm số nhất định” - ông Ga nói.