Mới đây UBND TP.HCM có công văn báo cáo Bộ Xây dựng vướng mắc khiến hơn một năm triển khai gói 120.000 tỉ đồng hỗ trợ các dự án nhà ở xã hội nhưng TP.HCM dù có 6 dự án đủ điều kiện vẫn chưa được vay đồng nào.

Vay gói 120.000 tỉ đồng vướng đủ thứ

Từ tháng 7-2023, UBND TP đã công bố công khai (đợt l) danh mục 6 dự án để các ngân hàng xét cho vay từ gói 120.000 tỉ đồng, với tổng mức dự kiến vay 2.776 tỉ đồng. Tuy nhiên đến nay chưa có dự án nào được vay do nhiều vướng mắc.

Các ngân hàng cam kết cho vay ưu đãi gói 120.000 tỉ đồng (gồm Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank). Khi thẩm định hồ sơ vay của các dự án thì không bảo đảm điều kiện riêng về cho vay, cụ thể:

Dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân dù có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng Luật Đất đai quy định Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất (dự án nhà ở xã hội) thì chủ đầu tư không thể dùng để thế chấp vay vốn cho chính dự án.

Hầu hết các dự án nhà ở xã hội sau khi có quyết định giao đất hoặc chuyển mục đích sử dụng đất, chủ đầu tư chưa thực hiện việc cấp giấy chứng nhận nên không đủ thành phần hồ sơ vay.

Bên cạnh đó, gói 120.000 tỉ đồng được áp dụng tại 4 ngân hàng nhưng khi triển khai dự án, chủ đầu tư sử dụng dịch vụ cấp hạn mức bảo lãnh của ngân hàng khác nên có sự khác biệt về quy định cho vay.

Ngoài ra đối với các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, ngoài điều kiện theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng, các ngân hàng yêu cầu phải có quyết định giao đất và giấy phép xây dựng mới xem xét việc cho vay.

3 dự án nhà ở xã hội "tự lo" 1.545 tỉ đồng

TP.HCM cũng báo cáo với Bộ Xây dựng về 3 dự án nhà ở xã hội (gồm dự án khu dân cư tại Vĩnh Lộc A, Bình Chánh; dự án khu nhà ở xã hội tại khu đất chợ Bình Phú cũ, quận 6; dự án nhà ở - nhà ở xã hội Tân Bình tại đường Hoàng Bật Đạt, quận Tân Bình; tổng số 1.902 căn, tổng mức đầu tư 1.545 tỉ đồng) đã khởi công xây dựng nhưng chưa được vào danh mục công bố vay vốn.

Nguyên nhân là 3 dự án này đang trong giai đoạn hoàn thiện và chủ đầu tư không có nhu cầu vay gói 120.000 tỉ đồng.

Từ báo cáo các vướng mắc, UBND TP.HCM đã kiến nghị Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp với Bộ Tài nguyên - Môi trường, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tháo gỡ.

Vào tháng 3-2023, Chính phủ ban hành nghị quyết tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững.

Đến tháng 4-2023, Thủ tướng phê duyệt đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021- 2030". Ngay sau đó Bộ Xây dựng có hướng dẫn về điều kiện, tiêu chí vay ưu đãi cho các dự án nhóm này với gói 120.000 tỉ đồng.

Trên cơ sở đó, tháng 6-2023 Sở Xây dựng TP.HCM công bố về chính sách, tiêu chí, điều kiện vay gói 120.000 tỉ đồng. Đến tháng 7-2023, TP.HCM công bố danh mục 6 dự án (đợt 1) đủ điều kiện vay vốn.

Nếu được vay gói này thì lãi suất thấp hơn khoảng 1,5- 2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước.

Nghiên cứu gói ưu đãi mới cho nhà ở xã hội, giảm lãi vay gói 120.000 tỉ

Ngoài gói vay ưu đãi 120.000 tỉ đồng, Bộ Xây dựng vừa đề nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu gói vay ưu đãi mới cho người mua nhà ở xã hội với lãi vay thấp hơn lãi vay thương mại từ 3 - 5%, kỳ hạn vay 10-15 năm.