Phóng to

Một toa bồn chứa dầu bốc cháy trên đường phố Lac-Megantic ngày 6-7 - Ảnh: Reuters

Reuters dẫn lời cảnh sát tỉnh Quebec ngày 7-7 xác nhận ít nhất năm người đã thiệt mạng trong khi “nhiều người khác vẫn còn mất tích và chúng tôi biết rằng số người chết sẽ còn tăng thêm”.

Một người phát ngôn khác của cảnh sát là Guy Lapointe cho biết hiện trường vẫn rất nguy hiểm do xăng dầu tràn quanh khu vực khiến cơ quan chức năng chưa thể kiểm tra chính xác tình hình. Truyền thông Canada đưa tin có khoảng 40 người mất tích sau thảm họa nhưng cảnh sát cho biết rất khó xác định con số thật sự vì có những gia đình báo cáo mất tích nhiều lần.

Thảm họa lúc nửa đêm

Tai nạn xảy ra khoảng 1g30 sáng 6-7 (12g30 ngày 6-7, giờ VN) làm bất ngờ cả thị trấn miền núi Lac-Megantic, cách thành phố Montreal khoảng 250km. Đoàn tàu chở dầu 72 toa với năm đầu máy kéo lao như điên vào trung tâm thị trấn và trật đường ray. Mỗi toa được cho là chứa khoảng 30.000 gallon (hơn 113.500 lít) dầu thô.

Hãng tin Reuters dẫn lời các nhân chứng địa phương cho biết họ nghe năm hoặc sáu tiếng nổ khủng khiếp tạo thành những cột lửa và những đám mây khói hình nấm khổng lồ. Nhân chứng Bernard Theberge mô tả tiếng nổ đầu tiên xảy ra chỉ 10 giây sau khi đoàn tàu lao vào thị trấn: “Mọi người bắt đầu chạy. Lửa bắt lên ngay lập tức tạo thành một bức tường lửa với sức nóng dữ dội”. Nhiều tòa nhà bị san phẳng hoàn toàn.

Dầu chảy tràn vào các cống rãnh, dâng lên các ống cống trên đường và tiếp tay thiêu rụi thêm nhiều nhà cửa. Thị trấn yên bình trong phút chốc biến thành “một bãi chiến trường”, như mô tả của lãnh đạo lính cứu hỏa địa phương Denis Lauzon.

Bốn toa tàu bị nổ. Lực lượng cứu hỏa mất khoảng 12 giờ để kiểm soát đám cháy. Hàng trăm lính cứu hỏa từ các vùng lân cận Sherbrooke, Maine và từ Mỹ đã tham gia dập lửa. Đến sáng 7-7, các vũng dầu vẫn tiếp tục cháy nhưng đã được kiểm soát. Lực lượng cứu hỏa đã cô lập và bơm nước lạnh từ hồ gần đó làm nguội các toa chở dầu khác để ngăn chúng phát nổ. Khoảng 1/3 dân số của thị trấn 6.000 dân này được yêu cầu di tản và chính quyền cũng phải điều xe chở nước tiếp tế sau khi vụ nổ phá hủy đường ống nước của thị trấn.

Tai nạn xảy ra khi có rất nhiều người tụ tập về trung tâm thị trấn chơi khuya vào dịp cuối tuần. Hầu như không có trường hợp bị thương nặng. “Những người không thể thoát được chắc chắn không còn sống để vào bệnh viện” - tờ Globe and Mail nhận định. Thị trưởng Colette Roy-Laroche nói trong nước mắt: “Khi nhìn thấy trung tâm thị trấn của mình bị phá hủy hoàn toàn, mọi người sẽ hiểu rằng chúng tôi đang tự hỏi làm sao chúng tôi có thể vượt qua được việc này”. Thủ tướng Stephen Harper cũng chia buồn và cam kết hỗ trợ người dân Lac-Megantic.

Tàu không người lái

Đoàn tàu, đang chở dầu từ phía North Dakota (Mỹ) đến miền đông Canada, chạy không người lái khi gây tai nạn. Báo chí đặt tên cho nó là “đoàn tàu ma”. Chủ tịch Edward Burkhardt của Công ty vận tải Montreal, Maine & Atlantic (sở hữu hơn 800km đường sắt) cho biết một kỹ sư đã dừng đoàn tàu ở làng Nantes kề bên vài giờ trước đó để thay đổi kíp lái. “Anh ta khẳng định đã đặt thắng trên tất cả năm động cơ” - Reuters dẫn lời ông Burkhardt. Tờ Globe and Mail cho hay lính cứu hỏa đã được gọi đến để đối phó với một ngọn lửa bùng phát trên một đầu kéo trước khi tai nạn xảy ra. Hiện chưa rõ vụ cháy này có liên quan gì đến thảm họa sau đó. Ban An toàn giao thông Canada cho biết đang tìm kiếm hộp đen lưu trữ thông tin của đoàn tàu.

Chở dầu thô bằng tàu hỏa ngày càng phổ biến ở Bắc Mỹ khi các đường ống dẫn dầu không thể đáp ứng được nhu cầu vận chuyển khi sản lượng dầu khai thác từ các khu vực miền tây như Alberta (Canada), North Dakota ngày càng tăng. Các vụ tai nạn gần đây làm gia tăng lo ngại đối với hình thức vận chuyển này. Tuần trước, một đoàn tàu chở sản phẩm dầu khí cũng bị trật đường ray ở Alberta nhưng số hàng hóa đã được giải cứu kịp thời. Nó cũng khiến các nhà hoạt động môi trường lo ngại. Người phát ngôn Cơ quan Môi trường Quebec Christian Blanchette cho biết một lượng lớn dầu đổ ra từ các toa tàu chở dầu gặp nạn ở Lac-Megantic chảy xuống sông Chaudiere gần đó và cảnh báo người dân khi sử dụng nguồn nước này.

Vụ tai nạn ở Lac-Megantic cũng sẽ là yếu tố buộc Tổng thống Mỹ Barack Obama phải cân nhắc về dự án Keystone XL dẫn dầu từ Alberta tới Texas của Tập đoàn TransCanada. Những người ủng hộ dự án khẳng định hệ thống ống dẫn dầu sẽ là phương thức an toàn hơn, trong khi các nhà hoạt động chỉ trích nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.