Hai người đứng ôm nhau bên Đài tưởng niệm nạn nhân 11-9 - Ảnh: TRUNG NGHĨA

Chúng tôi đến Ground Zero (vùng đất số Không) ở hạ Manhattan (New York) trong một tâm trạng bình lặng. Đã 15 năm trôi qua sau sự kiện khủng bố. Mọi khói bụi đã trôi qua, mọi đống gạch vụn, rác rưởi đã dọn dẹp. Những nạn nhân được cố gắng kiếm tìm trong một thời gian dài với rất nhiều thi thể vô danh không toàn vẹn, thậm chí chỉ còn lại một chiếc răng. 

Ở nơi lịch sử này, người Mỹ vẫn ráo riết xây dựng trở lại một cụm cao ốc với tâm điểm là Tháp Tự Do (Freedom Tower) đã khánh thành. Và người ta cũng không quên dựng những phù điêu in hình các chiến sĩ cứu hỏa để tri ân họ kèm dòng chữ: "Dâng cho những người đã ngã xuống" và "Chúng tôi sẽ không bao giờ quên".

Ground Zero rất rộng (khoảng 65.000m²), nằm lọt thỏm trong khu tài chính (Financial District) của Mỹ và liền kề phố Wall khét tiếng. Lúc chưa bị hai chiếc máy bay đâm vào và sụp đổ, tòa tháp đôi World Trade Center được xem là một trong những biểu tượng cho sức mạnh kinh tế New York nói chung và nước Mỹ nói riêng. Bây giờ nó trở thành hai hồ nước đặc biệt được gọi là Đài tưởng niệm quốc gia - tưởng nhớ người mất 11-9.

15 năm sau sự kiện 11-9, hằng ngày nhiều du khách đến khu vực tòa tháp đôi sụp đổ - Ảnh: TRUNG NGHĨA

Hai hồ nước phản chiếu ánh sáng được xây ngay trên nền móng hai tòa tháp đôi cũ. Và đây cũng được xem là những "thác nước nhân tạo" lớn nhất tại Mỹ - nơi dòng nước chảy từ trên bề mặt xuống bên dưới lòng hồ sâu hun hút dường như không ngừng nghỉ.

Ngồi ở hàng ghế gỗ nơi đây, bên dưới những tán cây sồi xanh mướt (có hơn 120 cây sồi được trồng ở đây) và nhìn dòng người lặng lẽ đi qua Đài tưởng niệm, bạn không khỏi liên tưởng về một hồi ức kinh hoàng cho nước Mỹ và cho cả nhân loại vào 15 năm về trước.

Nhiều người đến tham quan tại đây không thể kìm nén những giọt nước mắt. Họ có thể là du khách thập phương nằm trong số 50 triệu người đến tham quan New York mỗi năm. Họ cũng có thể là người thân của những nạn nhân vụ khủng bố 11-9 đến đây tưởng nhớ và cầu nguyện cho những người đã khuất được an nghỉ thanh thản ở thế giới bên kia.

Tòa tháp đôi World Trade Center sụp đổ 15 năm trước trở thành hai hồ vuông với nước thác nhân tạo - Ảnh: TRUNG NGHĨA

Hầu như ai cũng ngắm nhìn trong im lặng những dòng chữ ghi lại tên gần 3.000 nạn nhân thiệt mạng trong sự kiện khủng bố 11-9-2001 lẫn vụ đánh bom ngày 26-2-1993 được khắc sâu vào bề mặt phẳng đá hoa cương đen tuyền vuông góc bao quanh đài tưởng niệm. 

Tên các nạn nhân không xếp theo thứ tự ABC thông thường mà được nghiên cứu sắp xếp theo mối liên hệ gần gũi. Ví dụ tên chồng cạnh vợ, tên nhóm nạn nhân có mặt trên bốn chuyến bay bị khủng bố ngày 11-9, tên các nhân viên làm việc trong tòa tháp đôi, tên các nạn nhân thiệt mạng ở Lầu Năm Góc, tên những người nhân viên cứu hỏa anh dũng hi sinh trong lúc làm nhiệm vụ… 

Những dòng chữ ghi lại tên hơn 3.000 nạn nhân đã mất - Ảnh: TRUNG NGHĨA

Chúng tôi thấy những cánh hoa hồng trắng để trên mặt phẳng đá hoa cương bên cạnh những tên người đã mất. Nhiều du khách lặng lẽ đặt tay lên các chữ cái. Họ chắc chắn không thể biết những con người này, không quen những cái tên này, nhưng sự giao cảm của tình đồng loại thì hiện hữu - thông qua những ngón tay chạm vào từng góc cạnh con chữ.

Chúng tôi thấy một đôi vợ chồng đẩy xe chở con thơ của họ đến bên Đài tưởng niệm. Họ nhìn hồ nước rất lâu rồi ôm nhau thật chặt. Có lẽ họ chính là người thân của nạn nhân nào đó đã qua đời tại đây 15 năm trước.

Thật lòng tôi rất muốn đến hỏi thăm họ, bắt chuyện với họ, nhưng rồi lại thôi vì ngại sự tò mò đường đột của mình khơi gợi lại nỗi đau của người khác.

Tổ hợp tháp Tự Do xung quanh khu Ground Zero ngày nay - Ảnh: TRUNG NGHĨA

Thời gian đã biến khu vực đổ nát World Trade Center ngày nào trở thành Ground Zero yên bình hôm nay. Thời gian giúp người Mỹ đã và đang xây dựng những tòa tháp mới - tổ hợp tháp Tự Do - lần lượt mọc lên tại khu vực này như một biểu tượng hồi sinh, một minh chứng cho ý chí và sức mạnh vượt qua quá khứ, hướng về tương lai của con người.

Nhưng thời gian có lẽ chưa làm nỗi đau của những người mất thân nhân trong vụ khủng bố ngày 11-9 nguôi ngoai.

Lối vào Bảo tàng 11-9 nằm bên cạnh hai hồ nước - Ảnh: TRUNG NGHĨA

Vì thế mà đến đây, sau 15 năm, chúng ta có thể học được nhiều bài học quý. Đó là thái độ đối diện những đau thương mất mát mà con người không thể né tránh và phải đoàn kết khắc phục chúng.

Đó là tình yêu và sự sẻ chia giữa con người với con người, giữa các quốc gia khác biệt về màu da, văn hóa, truyền thống nhưng cùng sống trên một hành tinh xanh.

Đó là cho dù cái ác vẫn tồn tại trong thế giới đầy phức tạp và dị biệt này, thì lòng tốt và tình đồng loại vẫn lan tỏa khắp mọi nơi.

Đó còn là niềm hi vọng thảm kịch tương tự sự kiện 11-9 không bao giờ lặp lại trên trái đất này và giá trị hòa bình mà loài người theo đuổi mãi mãi phải là vĩnh cửu.